Sè-hàn Gín-ná
1918.09 402 koàn p.8
(Lân I-seng-niû kì.)
Chin-chu iáu-boē kàu tō͘-chè í-keng bat toà A-bí-lī-ka, Au-lō-pa í-ki̍p Ò-tāi-lí-a chiu. Chit ê ta-po͘ gín-ná chhut-sì tī Ka-ná-tāi ê sai-pêng; tī-hia ū Eng-kok lâng, iā ū âng-bīn hoan. Chin-chu nā kìⁿ-tio̍h lâng, bô-lūn sī pe̍h-bīn á-sī âng-bīn, bīn-á chhiò-gī-gī; tuì án-ni ta̍k lâng to chò i ê pêng-iú. Hoān-nā tú-tio̍h i ê lâng, put-koán i ê chhin-lâng á-sī sím-mi̍h goā-kháu lâng, lóng-chóng ài kap i kiâⁿ-lé. Chin-chu phut-phut-thiàu, iā kap lâng tìm-thâu.
Chin-chu ê pē-bó m̄-sī hó-gia̍h lâng, in só͘ toà ê chhù sī iōng sam ka-tī khí--ê; thâu-lō͘ sī choh-sit. Tī tang-thiⁿ ê sî-chūn hui-siông koâⁿ, kian-sng koà lo̍h-seh, tì-kàu thô͘ tēng ná thih, só͘-í tī hn̂g-ni̍h bē chò-tit kang.
Chin khó-sioh Chin-chu ê pē-bó tú-tio̍h pháiⁿ nî-tang, liân-liân kuí-nā pái, put-tek-í tio̍h oāⁿ só͘-chāi. Siūⁿ-liáu, tiāⁿ-tio̍h beh chhian-soá khì Ò-tāi-lī-a, chiū choân-ke chē bé-chhia 20 goā phò͘ lō͘ kàu hoé-chhia-thâu thiah toaⁿ chē chhia, chi̍t ji̍t kú kàu chi̍t ê po͘-thâu. Keh-bîn-á-ji̍t lo̍h hoé-chûn chhut káng koè Toā-sai-iûⁿ, ì-sù sī ài beh tī Eng-kok kap chhin-lâng koè nî, āu--lâi chiah beh khì Ò-tāi-lī-a. Chē chûn chha-put-to chi̍t lé-pài kú, chiū kàu in ê chó͘-ke, khì Chin-chu in a-kong ê chhù. I sī hit só͘-chāi ê khu-tiúⁿ.
29 mê-hng ê ē-po͘, Chin-chu ê a-kong tú-tú chē tī siá-jī-toh siá phoe, kóng:"Kín hoê kuí-jī lâi thong-ti goá ê kiáⁿ To-má lí chai. In-uī lí chò tāi-chì khó-o͘N3 koh hô͘-tô͘, goá koat-toàn m̄ koh chhap lí."Siá kàu hia, Chin-chu ê pē-bó ji̍p-lâi, chhiú-ni̍h phō in ê sè-kiáⁿ. In hit-chūn í-keng kàu-uī nn̄g, saⁿ ji̍t. Thiaⁿ mn̂g khui, khu-tiúⁿ kia̍h ba̍k khoàⁿ in ji̍p-lâi, m̄-kú bīn ok-hêng, bô hoaⁿ-hí ê khoán.
Chin-chu ê lāu-pē khui chhuì kóng,"Goán tuì Ka-ná-tāi ū toà tām-po̍h mi̍h beh kā lí kiong-hí koè-nî. Chhiáⁿ lí siu, ǹg-bāng bô khì-hiâm."
Khu-tiúⁿ chhun-chhiú the̍h chit ê sió-pau, tháu-khui khoàⁿ chi̍t siang ê, ēng Ka-ná-tāi lo̍k-phoê chò--ê, chin suí. Khu-tiúⁿ teh khoàⁿ in só͘ sàng ê mi̍h ê sî-chūn, Chin-chu ê lāu-bó chiū chhut-siaⁿ kóng:"Goán beh koè-khì lé-pài-tn̂g chhoē bo̍k-su, kap i chham-siông Chú-ji̍t-o̍h koè-nî ê lāu-jia̍t, chhiáⁿ lí chhiáⁿ kò͘ Chin-chu. Goán liâm-piⁿ tńg-lâi."Khu-tiúⁿ the-sî kóng,"Goá bô êng, koh bē hiáu kò͘ gín-ná."M̄-kú i ê sim-pū ko͘-chiaⁿ kóng,"M̄-bián kiaⁿ, i tek-khak koài-koài."Kóng liáu, in chiū hō͘ gín-ná tī the-í iā liâm-piⁿ chhut-khì.
Chin-chu ê a-kong bô sím-mi̍h hoaⁿ-hí, siūⁿ ài beh kiò chhe-ēng phō i khì lâu-téng, in-uī phoe siá iáu-boē liáu, chóng--sī khoàⁿ gín-ná tī the-í tiām-tiām, só͘-í kia̍h pit soà-chiap siá kóng:
"Koh lí tiāⁿ-tiāⁿ thó chîⁿ, lām-sám khai, só͘-í goá tiāⁿ-tio̍h m̄-jīn lí chò kiáⁿ."
Siá án-ni, thiaⁿ Chin-chu chhiò chi̍t-ē, oa̍t-thâu khoàⁿ gín-á hiám-hiám poa̍h --lo̍h-khì. A-kong khí-lâi, chhiú-ni̍h the̍h phoe, oá lâi kā i chhiâu sì-chiàⁿ. Sun-á khoàⁿ phoe tī i ê chhiú, liâm-piⁿ khiú-teh phah jiâu, chāi i phah-sǹg chit tiuⁿ phoe sī chún-chò in a-kong só͘ beh sàng i hó thit-thô ê mi̍h. Khu-tiúⁿ ê bīn bâ-bún-chhiò, iā bô siū-khì, koh-chài chē, the̍h chi̍t tiuⁿ sin ê choá, beh koh têng-siá. Chit pái só͘ siá ê kháu-khì khah bô hiah giâm, chiū-sī kóng:
"To-má pêng-an. Thiaⁿ lí ê siau-sit, goá ê sim hoân-ló kàu-ke̍k, chóng--sī goá tek-khak iû-goân bô thang koh kià chîⁿ."Kan-ta siá hit kù, thiaⁿ kéⁿ--tio̍h ê siaⁿ, kia̍h-thâu khoàⁿ sun-á teh chia̍h tú-á hit tiuⁿ thâu-pái siá ê phoe. Kín-kín cháu-oá khì kóng,"M̄-thang án-ni! Lí kiám m̄-chai choá bē-chia̍h-tit? Hāi--lah! Gín-á bē-hiáu thiaⁿ. Lāu-bó án-cháiⁿ-iūⁿ bô tńg-lâi? Goá káⁿ tio̍h kā i tah ka-chiah." Tah liáu, chiū kā i peh-khui chhuì, jîm hit tè choá chhut-lâi, soà kā i phō.
Taⁿ, To-má chhut-sì ê sî-chūn, i ê lāu-bú goe̍h-lāi koè-sin. Tú-tio̍h chit ê chhì-liān í-āu, khu-tiúⁿ ê sim pìⁿ-chò ngē, oàn-hīn Siōng-tè. Tuì hit-tia̍p kàu taⁿ hán-tit bat phō sè-hàn gín-ná, só͘-í chit-chūn phō Chin-chu, i ê sim bē bián-tit siūⁿ chêng ê kan-khó͘ soà toā-toā siàu-liām To-má ê lāu-bú, iā siūⁿ-tio̍h tng-sî chhiú-ni̍h phō sè-hàn To-má ê sî-chūn. Siūⁿ-liáu sim siū kám-tōng. āu--lâi hē Chin-chu tī the-í chiah koh chē tī siá-jī-toh. Chóng--sī khoàⁿ tē-jī pái siá ê phoe chin giâm, bô lāu-pē ê chêng tī-teh, m̄-káⁿ khoàⁿ, só͘-í thiah chhuì-chhuì hiat-ka̍k-khì, koh the̍h chi̍t tiuⁿ choá tē-saⁿ pái siá kóng:
"Phoe kià lâi chhéng-an goá só͘ thiàⁿ ê kiáⁿ To-má.""Á-gū! á -gū! á -gū!"
Khu-tiúⁿ thiaⁿ Chin-chu teh chhut-siaⁿ chiū gông-gia̍h khí-lâi khì thang-á-mn̂g khoàⁿ goā-bīn teh lo̍h-seh. Thô͘-kha, chhiū-ki, chhù-téng, ta̍k-hāng pe̍h chhang-chhang, chin hó-khoàⁿ. Khoàⁿ-liáu, i chiah ē-kì-tit chit chat Sèng-keng, chiū-sī I-sài-a, thâu-chi̍t-chiuⁿ, 18 chat, kóng:
"Lín ê choē-ok koàn-boán, sek-tì tāng chhin-chhiūⁿ chhiah, chhim chhin-chhiūⁿ âng, Goá beh hō͘ i chīn pe̍h ná seh kap mî chi̍t-iūⁿ."Siūⁿ-liáu, chai ka-tī ê tāng-choē, kiû siōng-tè sé i ê sim pe̍h-pe̍h chhin-chhiūⁿ seh.
"Á-gū! Á-gū!"
Khu-tiúⁿ koh-chài thiaⁿ hit ê siaⁿ koh oá-khì the-í. Chin-chu chi̍t-ē khoàⁿ, chiū liâm-piⁿ chhiò-chhiò, chhun siang-chhiú, ná chhin-chhiūⁿ ài in a-kong phō i khí-lâi. Khu-tiúⁿ kā i phō soà kā i chim chhuì-phoé, gín-ná ê chhiú tēⁿ i ê chéng-thâu-á hō͘ a-kong chin hoaⁿ-hí. M̄-nā hoaⁿ-hí nā-tiāⁿ, i ê sim sui-bóng pún-jiân khah ngē thih, chit-chūn phō sun-á, hut-jiân pìⁿ chò nńg ná mî-hoe.
Tú-tú hit-tia̍p mn̂g koh khui, Chin-chu ê pē-bú tńg-lâi. Lāu-bú khui-chhuì kóng,"Goán khì hiah kú, toā sit-lé, chóng--sī sī in-uī tú-tio̍h pêng-iú kap in kóng oē, chin ǹg-bāng gín-ná bô chhiân lí ê kang. Taⁿ Chin-chu tio̍h lâi lâu-téng khì khùn."
Khu-tiúⁿ m̄ kam-goān kóng,"M̄-bián hiah koáⁿ-kín; chhiáⁿ lâu i, goá chin ài phō i."
Lāu-pē kóng,"Kiaⁿ-liáu siuⁿ oàⁿ. Sè-hàn gín-ná khah chá khì khùn chiah tio̍h."Pē-bú soà phō i chhut-khì.
Khu-tiúⁿ koh-chài chē siá-jī-toh, thiah tē-saⁿ tiuⁿ ê phoe, soà the̍h chi̍t tiuⁿ tiān-pò-choá beh kià hō͘ To-má, siá kan-ta peh jī, chiū-sī,"Tńg-lâi kap goán hoaⁿ-hí koè-nî."
Siá-liáu chiah kiò chhe-ēng kah i tio̍h liâm-piⁿ kòng tiān-pò. Hit ê chhe-ēng chhut-khì beh thàn chú-lâng ê ì-sù, thâu-ke koh kiò i ê chóng-phò͘ kā i kóng,"Bîn-á-chài goán beh chhiáⁿ lâng-kheh chin chē chò lāu-jia̍t, lí tio̍h hoan-hù siōng-téng ê tô͘-chí lâi pī-pān kuí-nā tè toh, in-uī goá ê kiáⁿ To-má ê-hng beh tńg-lâi, káⁿ bô beh koh chhut-goā khì hòng-tōng."
Chóng-phò͘ hoaⁿ-hí thiaⁿ hiah ê oē in-uī tuì To-má hòng-chhiòng, lāu-pē chin siū-khì, tì-kàu kuí-nā nî kú hāu-siⁿ lóng m̄-bat tńg-lâi chhù-ni̍h.
Hit ê-hng To-má kó-jiân kàu, lāu-pē chiap-la̍p i chhin-chhiūⁿ hòng-tōng-chú ê lāu-pē chiap-la̍p i ê tē-jī kiáⁿ, chiū-sī tī Lō͘-ka 15 chiuⁿ só͘ kì. Bîn-á-chài chò toā lāu-jia̍t, tāi-ke hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí. Chin-chu iā lâi hù, bīn iû-goân chhiò-chhiò, chin ū lâng-iân.
Tuì hit-chūn í-āu To-má kap lāu-pē toà chò-hoé, bô koh saⁿ-lī-pia̍t, hô-hó saⁿ-thiàⁿ.
Koh bô loā-kú Chin-chu ê pē-bú chhoā i khì toà Ò-tāi-lī-a. Gín-ná chiām-chiām toā-hàn, hó phín-hēng koai-koai. Kàu toā lâng chiū chò bo̍k-su, chi̍t-sì lâng chhut-la̍t tī kàu-hoē. M̄-kú só͘ chò ê tiong-kan, bô chi̍t-hāng khah iâⁿ chit ê kò͘-sū só͘ kì--ê, chiū-sī sè-hàn ê sî-chūn chò Siōng-tè ê khì-khū, hō͘ ngī-sim ê lâng hoán-hoé, hoaⁿ-hí chiap-la̍p i ê kiáⁿ.
Siūⁿ án-ni thang hō͘ lán ē-kì-tit Iâ-so͘ phō gín-á ê sî-chūn kóng: "Siōng-tè kok ê lâng chiàⁿ chhin-chhiūⁿ chit-hō ê lâng."