Ki-tok-tô͘ ê Kong-má
1920.05 422 koàn p.5-6
Lán Ki-tok-kàu siat tī Tâi-oân í-keng ū 50 chó-iū nî lah. Tâi-oân ê peh-sìⁿ ū 300 goā bān, nā-sī kàu kin-ná-ji̍t lâi ji̍p-kàu ê lâng iáu-bē ū chiūⁿ chi̍t bān, án-ni kiám m̄ sī chin chió mah ? Lâng cháiⁿ-iūⁿ hiah m̄ kam-goān lâi ji̍p chit ê kàu ? Khiok sī in-uī choē-choē hāng ê in-toaⁿ, chóng-sī chiàu goá khoàⁿ ū chi̍t hāng put-chí koan-hē ê that-gāi. Goá bat mn̄g kuí-nā lâng kóng, Pêng-iú ah, lí cháiⁿ-iūⁿ bô lâi sìn-tō-lí ? I ìn kóng, Sìn tō-lí hó sī hó, sîn-bêng bô chhāi, che khiok bô iàu-kín, m̄-kú kong-má bô pài, chit pō͘ goán boē kiâⁿ-tit. Si̍t-chāi lán siat-kàu tī chit ê Tang-iûⁿ ê só͘-chāi iû-goân tio̍h tām-po̍h thé-thiap Tang-iûⁿ lâng ê si̍p-koàn; só͘-í nā oē chiong chit ê kong-má ê sū lâi kái-liông kàu hō͘ i bô sio̍k tī īⁿ-toan ê só͘-chāi, lâi siūⁿ chi̍t ê hoat-tō͘ kàu hō͘ in iû-goân ū kong-má tī-teh, chiū khah khoài hō͘ lâng lâi ji̍p Ki-tok-kàu. Taⁿ sī sím-mi̍h hoat-tō͘ ? Gû-kiàn ū kuí-nā hāng pâi-lia̍t tī ē-toé.
1. Tio̍h chiong lán ê kong-má kì tī cho̍k-phó͘. Sìn-tô͘ ta̍k ke tio̍h si̍t-hêng m̄ thang iân-chhiân.
2. Tio̍h hip kong-má ê siōng. Nā bô siōng tio̍h hip bōng-pâi ê siōng, nā bô bōng-pâi ê siōng, tio̍h siá kong-má ê miâ-jī ji̍p tī kiàⁿ-lāi kuì tī thiaⁿ-ni̍h, soà hián-bêng chin chun-kèng chin tuì-tiōng ê khoán.
3. Muí nî tio̍h ū tiāⁿ-tio̍h bó͘ ji̍t choè bó͘ kong-má ê kì-liām ji̍t. Hit ji̍t tio̍h chhiáⁿ thoân-tō sian-siⁿ kàu in chhù choè te̍k-pia̍t ka-têng ê lé-pài. Hit ji̍t thoân-tō sian-siⁿ ū hó ki-hoē thang khoàn-bián in ke-lāi ê toā sè, iā thang pò-iông tō-lí hō͘ hiah ê chhù-piⁿ lîn-iū lâi khoàⁿ ê lâng thiaⁿ. Nā pī-pān tām-po̍h lim-chia̍h ê sū iā sī bô siong-kan, in-uī lim-chia̍h ê sū m̄ sī sio̍k tī īⁿ-toan : put-kò m̄ thang ēng chiú.
4. Tio̍h khì sûn kong-má ê bōng. Pún-tó lâng ê si̍p-koàn muí nî tī chheng-bêng chêng āu, chiū e-e tīn-tīn khì thióng-po͘ sûn in kong-má ê bōng; só͘-í lán iā hit sî lâi khì sûn bōng, án-ni sī chin hó ki-hoē.
Taⁿ lán sìn-tô͘ khì sûn bōng tio̍h cháiⁿ-iūⁿ ?
1.Tio̍h chio thoân-tō sian-siⁿ choè-tīn khì.
2. Tio̍h kuí-nā ke liân-ha̍p tâng chi̍t ji̍t khì sûn, chiū thoân-tō sian-siⁿ ê kang khah chió.
3. Tio̍h toà chhiⁿ-hoe á-sī sím-mi̍h chhiū-pha khì hiàn tī kong-má ê bōng, lâi hián-bêng kì-liām ê chong-chek.
4. Kàu bōng ê só͘-chāi tio̍h gîm-si kî-tó, thoân-tō sian-siⁿ tio̍h khoàⁿ-bián in ê ka-cho̍k, iā sūn-soà pò͘-tō hō͘ hiah ê oá lâi khoàⁿ ê lâng thiaⁿ.
5. Nā pī-pān tām-po̍h piáⁿ á-sī moâ-chî lâi pun hō͘ hiah ê chhī-gû gín-á, iā sī put-chí ū sim-sek.
Gû-kiàn pâi-lia̍t chit kuí hāng hō͘ tāi-ke chham-khó, nā ū tâng-ì ǹg-bāng tāi-ke lâi si̍t-hêng, nā ū sím-mi̍h tio̍h ké-oāⁿ, chhiáⁿ lín tio̍h chhut-thâu lâi chham-siāng. Bo̍k-tek sī beh lī-ek kàu-hoē, ǹg-bāng hō͘ lâng khah ài lâi ji̍p lán Ki-tok-kàu.
Téng-bīn só͘ pâi-lia̍t--ê iā bô hāi tio̍h Ki-tok-kàu ê kàu-lí, hoán-tńg ū thang pang-chān Pún-tó ê Ki-tok-kàu ê chú-ti̍t lâi ín-chhoā in chīn choè kiáⁿ-sun ê gī-bū. Goá bat tī pò͘-tō ê sî pâi-lia̍t téng-bīn só͘ siá hit kuí hāng hō͘ lâng thiaⁿ, thiaⁿ-liáu ū lâng chiū kóng, Sian-siⁿ thiaⁿ lí só͘ kóng, lūn-kàu kong-má ê sū lâi kái-liông chhin-chhiūⁿ lí só͘ kóng án-ni sī chin hó, m̄-kú goán m̄ bat khoàⁿ-kìⁿ lín Ki-tok-kàu ê lâng ū án-ni si̍t-hêng. Lín sī kan-ta chhuì teh kóng nā-tiāⁿ.
Ai-ah ! lán kiám thang hō͘ in án-ni hiâm mah ? Lán kiám m̄ tio̍h kín lâi si̍t-hêng, hián-chhut lán iā ū teh kì-liām lán ê chó͘-hū mah ? Koaⁿ-bîn oē kham-tit tuì í-keng sí-liáu ê tāi-chiòng ê siōng ê bīn-chêng lâi kiâⁿ-lé, lán choè kiáⁿ-jî ê lâng kám boē kham-tit tuì lán pē-bú ê siōng ê bīn-chêng kiâⁿ-lé mah ? Kok-ka oē siat bó͘ ji̍t kì-liām bó͘ chiong-kun ê ji̍t, lán kám boē siat bó͘ ji̍t lâi kì-liām lán ê pē-bú mah ?
Gû-kiàn siá chit kuí kù ū khah toā táⁿ, ǹg-bāng bô ha̍p-ì ê sian-siⁿ tio̍h saⁿ sià-bián. Á-sī ū lâng ài soà-chiap lâi gī-lūn chit chân ê sū, chhiáⁿ in tio̍h chhut-thâu m̄ thang tiām-tiām, ǹg-bāng kàu-boé tāi-ke kéng hit ê tē-it hó ê gī-lūn lâi thàn. Á-sī tī chū-hoē ê sî chhiáⁿ tāi-ke tio̍h chim-chiok chit chân ê sū.