Lí-sióng-tek ê Hū-jîn
1924.05 470 koàn p.10-11
(N̂g Siū-huī)
Tī Chú-chêng pah saⁿ, sì nî ê sî, Lô má-kok put-chí heng, m̄-kú hit-sî ê siā- hoē sī siāng hú-pāi, ū hun nn̄g kai-kip, chiū-sī Kuì-cho̍k kap Sù-bîn. Hiah ê kuì-cho̍k in hō-miâ kiò Hoa̍t-cho̍k (Oligarchy). Chiah ê iú-lī ê sū-gia̍p á-sī Goân-ló-īⁿ ê gī-oân kap ko-téng-koaⁿ lóng sī Hoa̍t-cho̍k ê lâng chiàm-teh. Tuì án-ni ná-kú siōng-hā pîn-hù ná hun ná-lī, soà pìⁿ-chò nn̄g ê kai-kip, tiong- téng kai-kip soà bô--khì.
Tī hit-sî hiah ê Hoa̍t-cho̍k chin pù-ū, hiah ê kuì hu-jîn soà ū hit-hō hong-sio̍k, chiū-sī siông-siông tāi-ke chò-hoé teh tián só͘-ū chng-thāⁿ ê chong-sek-phín; khoàⁿ siáⁿ-lâng ū kim-chhiú-chí, siáⁿ- lâng ū siuⁿ kim-kong-chio̍h ê hī-kau, siáⁿ- lâng ū siāng ta̍t-chîⁿ koh suí ê mi̍h, tāi- ke khoàⁿ-lâi khoàⁿ-khì; án-ni chò khoài- lo̍k, chò kau-chè chi̍t hāng ê ki-koan.
Ū chi̍t pái ū chi̍t ê kuì hū-jîn miâ Ko-nî-lī-a (Cornelia). Ū chi̍t-ji̍t i pêng- sî só͘ teh kau-poê ê kuì hū-jîn lóng chhoā lâi in tau, iû-goân koh teh tām-lūn ta̍k-lâng só͘-ū ê chong-sek-phín. Tī hit-sî hiah ê kuì hū-jîn chiū tuì Ko-nî-lī-a kóng, "Taⁿ, lí só͘-ū ê pó-poè sī sím-mi̍h? Chhiáⁿ the̍h hō͘ goán khoàⁿ." Nā-sī i chài-saⁿ kā in the-sî, kóng, "Goá bô ū chhin-chhiūⁿ lia̍t-uī só͘-ū hiah-ni̍h suí ê pó-poè thang hō͘ lín khoàⁿ." Chóng-sī hiah ê kuì hū-jîn pek i. Ko-nî-lī-a chiū kóng, "Nā-sī án-ni, hó! Chóng-sī goá ê pó-poè kap lín khah bô sio-siāng. Chhiáⁿ thèng-hāu, goá beh lâi khì the̍h hō͘ lín khoàⁿ." Hiah ê kuì hū-jîn tāi-ke chi-bú chī-chū, kóng, "Taⁿ, chit ê Ko-nî-lī-a m̄-chai ū siáⁿpó-poè thang hō͘ lán khoàⁿ." Tāi-ke teh tán-hāu. Tú teh tán-hāu ê sî, hut-jiân mn̂g khui, chiū khoàⁿ-kìⁿ i chhiú khan nn̄g ê sim-sek khó-ài ê ta-po͘-gín- ná chò-hoé ji̍p-lâi, hō͘ in khoàⁿ, kóng, "Che chiū-sī goá ê pó-poè."
Chit ê Ko-nî-lī-a chit nn̄g ê kiáⁿ, toā--ê miâ Tiberius Gracchus; sè-hàn--ê miâ Caius Gracchus. Toā-kiáⁿ tī Chú-chêng 133 nî ū chò Lô-má ê Hō͘-bîn-koaⁿ (Tribune of the People), chhut-la̍t kái-liông siā-hoē-cha̍p nî kú, put-chí siū hiah ê kuì-cho̍k oàn, soà hō͘ lâng hāi-sí. Kàu 123 nî, sió-ti koh chiap in hiaⁿ ê siū hoán-tuì-tóng gio̍k-sat lâi sí.
Chit ê hū-jîn ê tiōng-hu chá sí, chin- chē lâng khǹg i tio̍h kái-kè, i toàn-toàn m̄-khéng. Tī hit-sî ū chi̍t ê ông beh tiàu i chò ông-hō͘, i iā toàn-jiân siā-choa̍t, khoàⁿ bô sè-kan ê khoài-lo̍k hù-kuì, kam-goān hiàn choân-sin, choân-le̍k lâi kàu-io̍k i nn̄g ê kiáⁿ kàu sêng-kong chò kok-ka ê toā tòng-liông.
Taⁿ chit ê hū-jîn-lâng si̍t-chāi chin thang chò lán chèng sìn-tô͘ ê bô͘-iūⁿ: I lia̍h kiáⁿ chò pó-poè, ēng choân-sim lâi ióng-io̍k kap kàu-io̍k. Pàng-sak sè-kan ê bêng-lī, lī-khui iú-he̍k, lâi siú cheng-chiat. Che chin-chiàⁿ sī lí-sióng ê hiân hū-jîn lah! Hoān choè sìn-tô͘ ê hó-pêng-iú ah! Lán iā tio̍h lia̍h lán ê kiáⁿ choè pó-poè, put-sî tio̍h chù-ì koan-sim, ēng tú-hó ê kà-hoat lâi kà, ēng thong-lí lâi ín-chhoā kà-sī i, chiū iû-goân beh sêng-kong, chiâⁿ-choè kàu-hoē ê tōng-liông, bián-tit lán ê kiáⁿ ū lī-khui Siōng-tè, hān-lo̍h tē-ga̍k ê iu-būn.
iū-koh lán chò sìn-tô͘ ê iā thang o̍h, bo̍h-tit koè-thâu tuì-tiōng sè-kan ê bêng-lī, ē-hiáu lī-khui Mô͘-kuí ê bê-he̍k, lâi siú Chú ê kà-sī, chiū lán chiah bē ko͘-hū Chú ê thiàⁿ, chiū thang tit-tio̍h I ê siúⁿ.