Thêng chi̍t khek-á!
1926.08 497 koàn p.11-12
(Ông Khèng-hun)
Kūn-nî tiong, Bí-kok ū chi̍t ê chin chhut-miâ ê gín-ná miâ kiò Iok-hān. I chin ióng-kám koh chin gâu, bô-lūn sím- mi̍h ha̍p-lí ê sū, i lóng hoaⁿ-hí khì-chò. Chóng-sī khó-sioh āu-lâi ū jiám-tio̍h pháiⁿ si̍p-koàn ê pīⁿ－"Thêng tiap-á-kú !" －hō͘ i chiām-chiām piàn-siòng.
Bat chi̍t pái i ê lāu-bú kiò i khì ha̍k- hāu tha̍k-chheh. I ìn, kóng, "Hó, chóng- sī chhiáⁿ bān chi̍t-ē--ah ! án-ni, í-āu pháiⁿ ê sè-le̍k ji̍t-ji̍t khah-iâⁿ, sî-kan bô hù, chhut-se̍k bô chiâu, ha̍k-khò hong- hoè, hāu-kui bô siú, chiah ê mô͘-kuí iā tâng-sî oá--lâi lah ! Sīm-chì khoàⁿ-khin ha̍k-gia̍p, biáu-sī sian-siⁿ, iā-lông chū-tāi, tó-hêng ge̍k-si chiah-ê; iā it-pho boē pîⁿ, it-pho iū khí. Choè kàu án-ni, tì-kàu sian-siⁿ khì-sak i, tâng o̍h bô jīn i choè pêng-iú, hāu-tiúⁿ iā bô beh iông-ún i koh tiàm hia lâi sńg-hāi ha̍k-hāu ê miâ- siaⁿ. I ê pē-bú khoàⁿ-kìⁿ chit khoán ê chêng-hêng, sim-siong bān-hun, ke̍k-le̍k siat-hoat ài beh kiáu-chèng i, chóng-sī in-uī thiàⁿ i ê chêng siuⁿ koè-tō͘, m̄-goān tāng-tāng khiàn-chek i, tì-kàu hit ê pīⁿ- kun jú lâi jú lī-hāi, kàu chha-put-to bē- ēng-tit siu-si̍p lah ! Kai-chài in tī chit sî ū pek-chhiat kî-tó, Siōng Chú ū chí- sī, khui-lō, hō͘ in siūⁿ chi̍t ê hoat-tō͘ lâi kā i chhui-hoan i ê Mô͘-ông.
Hā-thiⁿ kàu lah ! Ha̍k-hāu iā pàng-kè- lah ! In chiū siá chi̍t tiuⁿ phoe hō͘ i ê a- chek, chhiáⁿ i lâi toà Iok-hān khì i hia, siat-hoat ké i hit ê pháiⁿ si̍p-koàn. I ê a-chek sī toà tī chng-ni̍h, ka-kī ū chin khoah ê chhân-hn̂g, chóng-sī lóng bô soè-kiáⁿ. I kap i ê hū-jîn-lâng bô-lūn choè sím-mi̍h sū, lóng chún-chún chiàu i só͘ tēng ê sî-kan khì-choè. I tī chit-sî thiaⁿ- tio̍h i ê a-chek beh lâi chhoā i khì hiuⁿ- chng-ni̍h thit-thô, sim-lāi ke̍k-kî hoaⁿ- hí, in-uī i chin ài khì hia, thang khoàⁿ hia ê chiáu-siù kap hoe ba̍k. Koh i ê a-chek put-chí thiàⁿ i, só͘-í tāi-ke chiū siong-liông hó-sè lah ! Kàu hit-sî i ê a-chek kó-jiân lâi lah ! Iok-hān hoaⁿ-thiⁿ hí-tē kàu lóng bē kò͘-tit, chiū kap i ê a-chek chò-hoé khì chng-ni̍h. Kàu ê sî, i ê a-chím chhoā i sì-uî khì thit-thô, Iok-hān iā chin hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí tī-hia koè i thian- chin lān-bān ê ji̍t. Beh chiūⁿ chhn̂g ê sî, i ê a-chím tuì i kóng, "Iok-hān, goán bîn-á-ji̍t peh-tiám cheng beh chia̍h chá- tǹg, goá chhit-tiám-poàⁿ lâi kiò lí." I tah-èng kóng, "Hó, a-chím nā lâi kiò goá, goá chiū khí-lâi".
Keh-ji̍t chá-khí chhit-tiám poàⁿ cheng, i ê a-chím chiū lâi kiò i, kóng, "Iok-hān, khí-lâi ah ! peh-tiám cheng beh chia̍h chá-tǹg !" "Hó ! a-chím, goá chiah khí- lâi. Chhiáⁿ lí tán-hāu chi̍t khek leh !" Iok-hān sui-jiân sī ìn i, koh tiap-á-kú i chiū hoan chi̍t-ē sin, (phīⁿ tio̍h chhá bah ê phang-bī, kap thiaⁿ-tio̍h a-chím tī tû- pâng lāi teh ū-pī chá-khí-tǹg ê siaⁿ), chiū kóng, "Goá chhēng saⁿ chin kín, mi̍h-sái tio̍h hiah chá khí--khì ? Thêng chi̍t-ē--ah, mā bē bān." Put-liāu soà tîm-tîm koh khùn--khì lah ! Kàu chhíⁿ- lâi ê sî, í-keng sī peh-tiám saⁿ-khek. Só͘-í chiū kín-kín peh khí-lâi, lo̍h-khì chi̍t-ē khoàⁿ, chhù-lāi chēng-chiauh-chiauh, chi̍t tiám-á ê hó-mi̍h to bô lah ! āu-lâi khoàⁿ-kìⁿ toh-téng ū chi̍t tiuⁿ choá siá, kóng, "Goán u kín-kip ê sū tio̍h chhut- khì, chin khó-sioh lí bô khí-lâi chia̍h chá- tǹg. Lí nā iau, tī kè-á-téng ū chi̍t tè mī-pau, lí thang the̍h--khì chia̍h. " In án-ni khoán-thāi i, hō͘ i chin gông-ngia̍h, in-uī i chai chi̍t tǹg ê hó-mi̍h in í-keng lóng chia̍h liáu-liáu lah ! Só͘-í ko͘-put- chiong chia̍h hit tè mī-pau chhut-khì thit-thô. In chiàu só͘ tēng ê sî-khek chiū tńg-lâi, chi̍t tǹg ê hó-mi̍h kap chá-khí i oàⁿ khí-lâi ê sū lóng bô thê-khí.
Hit ē-po͘ i khì hî-tî ni̍h thit-thô, pàng chi̍t chiah sè chiah ê ki-khì ê chûn-á hō͘ i cháu-lâi cháu-khì ê sî, hut-jiân thiaⁿ- kìⁿ i ê a-chím teh kiò ê siaⁿ, "Iok-hān, Iok-hān, kín lâi chia̍h ê-hng tǹg o͘h! Goá í-keng pī-pān hó lah !" I iū-koh ìn kóng, "A-chím, goá liâm-piⁿ khì, chhiáⁿ thêng chi̍t-ē--ah !" Chit ê pháiⁿ ê si̍p- koàn tiàm tī i ê sin-siōng chiàm chin toā ê sè-le̍k, tì-kàu ka-kī soà put-ti put-kak koh tiàm ti-hia iû-hì lah ! Kàu i tńg- khì ê sî, in tú-tú chia̍h chi̍t chiah ke khì lah. A-chím tuì i kóng, " Khó-sioh thài- bān, goán í-keng chiong ke chia̍h liáu- liáu lah ! Taⁿ lí the̍h mī-pau kap koé- chí-ko khì chia̍h, heh !" I khoàⁿ-kìⁿ chit ê chêng-hêng, náu-hái tiong chhin-chhiūⁿ pho-lōng pheng-phài khí-lâi, in-uī i toà tī chhù-ni̍h, i ê lāu-bú tek-khak ē thèng- hāu i; siāng bô, iā ē kā i lâu khí-lâi hō͘ i.
Hit-sî a-chek chiap-soà kóng, "Goán bîn-á-ji̍t kui-ji̍t beh chē bé-chhia khì chi̍t chō chin-suí ê soaⁿ thit-thô, iā beh toà chi̍t chiah ke kap tiám-sim khì tī-hia thit-thô, bán koé-chí, khoàⁿ kong-kéng. Cha̍p-tiám chiū beh khí-sin, lí taⁿ m̄- thang koh bô hù, heh !" Thiaⁿ-kìⁿ chiah ê oē, Iok-hān ê sim chiū tuì hoân-ló it- piàn kàu hoaⁿ-hí chhiò-bi-bi, sim-lāi ê sió lo̍k-á iā chiū loān-thiàu--khí-lâi lah !
Tē-saⁿ ji̍t chá-khí, Iok-hān chá-chá chiū khí-chhn̂g, khoàⁿ-kìⁿ thiⁿ-khì chheng-liâng, sim-koaⁿ khoài-lo̍k kàu- ke̍k. Chá-tǹg chia̍h liáu-āu, Iok-hān chiū koh khì hî-tî hia kò-chûn thit-thô, i ê a-chím hoan-hù i kóng, "Chhian- bān m̄-thang koh siuⁿ-oàⁿ tńg-lâi. Goán cha̍p-tiám tek-khak beh chhut-hoat. " I kàu hî-tî bô kú, iū-koh bē kì-tit a-chím ê oē lah ! "Iok-hān, Iok-hān, kín- kín lâi, oh !" "Koh tiap-á-kú chiū lâi !" I ìn liáu iū-koh chiap-soà teh thit-thô kàu ū chi̍t-ē-á, chiah tńg-khì. Ah ! Koh2-sioh ah ! A-chek, a-chím lóng put- ti khì-hiòng lah ! Bé-chhia ê iáⁿ iā m̄- chai í-keng keng-koè kàu kuí chheng-lí. Khì lah ! Kan-ta khoàⁿ-kìⁿ chi̍t tiuⁿ choá hē-teh nā-tiāⁿ. Hit tiuⁿ choá só͘ siá--ê, chiū-sī: "Chhin-ài ê Iok-hān, chin khó-sioh ! Lí bô chiàu-sî tńg-lâi, bē thang kap goán tâng khì chin hó ê só͘ chāi, tī-hia lâi khoài-lo̍k, chóng-sī goán lóng bē-ē sió thèng-hāu lí tiap-á-kú." I khoàⁿ-liáu chit kuí kù oē, chiū liâm- piⁿ toā khàu, "In cháiⁿ-iūⁿ khoán-thāi goá án-ni ? Ah ! goá chai, goá chin- chiàⁿ chhò lah ! Nā koh-chài chhin- chhiūⁿ án-ni ê hòng-chhiòng, sè-kan beh thài ū thang hō͘ goá chûn-chāi ê só͘- chāi ? M̄, m̄ lah ! koat-toàn beh hoán- hoé lah, kín-kín hoê-thâu kap goá ê pêng-iú chhin-chhek saⁿ-kìⁿ-bīn, kiû in tio̍h sià-bián, chiah ē hióng-siū bû-kiông ê hok-khì neh !" I siūⁿ-liáu che liông- sim ê chhâi-phoàⁿ kap tok-chhiok, put- tek-put tio̍h hoé-gō͘ lah !
Sî beh kàu lah ! Lín tio̍h hoán-hoé ké-pìⁿ!
