Tâi-oân Ki-tok-kàu Sú
Gô͘ Chhiong-sēng
1928.01.01 514 Koàn (KOÀ-CHHÀI-CHÍ TĒ 23 Hō) p.11-13
'Le̍k-sú' chit kù ū nn̄g-hāng ê ì-sù tī-teh: (1) Chiū-sī ū chi̍t hāng sū-kiāⁿ; ia̍h hit hāng sū-kiāⁿ ê keng-koè kiò-chò 'Le̍k-sú'. (2) Chiū-sī ū chi̍t hāng sū-kiāⁿ; ia̍h hit hāng sū-kiāⁿ keng-koè ê kì-lio̍k ia̍h kiò-chò 'Le̍k-sú'. Só͘-í 'Le̍k-sú' ū chin-chē khoán. Chhin-chhiūⁿ Sè-kài le̍k-sú', 'Kok-ka le̍k-sú,, "Ka-têng le̍k-sú', Kò-jîn le̍k-sú' téng-téng. ia̍h ū 'Bûn-ha̍k-sú', 'Tia̍t-ha̍k-sú', 'Bí-su̍t-sú', 'Khoha̍k-sú' kap 'Chong-kàu-sú'. Í-goā iáu chin-chē, nā beh lóng-chóng lâi siá sī siá put-chīn.
Taⁿ chiong 'Chong kàu-sú' the̍h khí-lâi kóng chiū hó. 'Chong-kàu-sú' ê lāi-bīn ū koh hun kok chong-kàu ê le̍k-sú. chhin-chhiūⁿ 'Ki-tok-kàu-sú', 'Pu̍t-kàu-sú', 'Hoê-hoê-kàu-sú', 'Jû-kàu-sú', 'Tō-kàu-sú' téng-téng, chin-chē.
Taⁿ koh chiong 'Ki-tok-kàu-sú' lâi kóng; tī 'Ki-tok-kàu-sú' ê lāi-bīn ū 'Kong-kàu-hoē', chiū lán phó͘-thong teh kóng 'Kū-kàu' hit khoán, kap 'Sin-kàu kàu-hoē' ê le̍k-sú. Tī chit 'Lióng-kàu-hoē' ê tiong-kan koh-chài hun chin-chē khoán. Chhin-chhiūⁿ 'Kū kàu' ū hun 'Lô-má kong-kàu-hoē' kap 'Hi-lia̍p Kong-kàu-hoē'. Chit tiong-kan koh hun chi̍t phài kiò chò 'Siu-tō-īⁿ-phài'; tī chit phài ê tiong-kan, ia̍h ū koh-chài hun chin-chē khoán. ia̍h ū chi̍t phài kiò-chò 'Je-suí-phài', sī chhin-chhiūⁿ 'Kiù-sèkun' ê khoán. Í-goā iáu chin-chē. Ta̍k khoán lóng ū in ê le̍k-sú. 'Sin-kàu kàu-hoē' ê lāi-bīn ia̍h ū hun, chhin-chhiūⁿ 'Sèng-kong-hoē', Cho͘-ha̍p kàu-hoē'. 'Chìm-lé kàu', 'Lō͘-tek Má-teng kàu, Tiúⁿ-ló-kàu, 'Bí-í-bí-kàu', 'Hiaⁿ-tī-kàu', í-goā iáu chin chē. Ta̍k khoán ia̍h lóng ū in ê le̍k-sú. Chiàu lâng ê gián-kiù kóng tī chit Sin, Kū lióng-kàu-hoē ê lāi-bīn ū 300 goā khoán. Taⁿ lán tiàm tī chit Tâi-oân, koh sī Ki-to̍k kàu-tô͘ eng-kai tio̍h chai lán Tâi-oân ê Ki-tok-kàu-sú. Chóng-sī chai-iáⁿ ê m̄-chai ū loā-chē lâng? Goá sìn m̄-sī lán m̄-ài chai, si̍t-chāi sī bô hit hō ki-hoē thang chai. Chin khó-lîn Ki-tok-kàu thoân-ji̍p lán chit Tâi-oân í-keng ū 300 thóng-thâu-nî chóng-sī bô sím-mi̍h kì-lio̍k thang hō͘ lán tha̍k. Sui-jiân tī hit tiong-kan ū làng chha-put-to oá 200 nî bô thoân, iáu-kú tī 68 chêng ū koh thoân-ji̍p lán Tâi-oân kàu hiān-sî; ia̍h sìn beh thoân kàu Ki-to̍k tit-tio̍h êng-kng ê ji̍t. Ū chiah kú ê le̍k-sú goá chin ài chai. ia̍h sìn ū chin-chē ê hiaⁿ-tī chí-moē kap goá tâng-ì.
In-uī án-ni, goá ū siông-siông uī-tio̍h chit chân lâi gián-kiù, ǹg-bāng ē thang hoat-kiàn-tio̍h sím-mi̍h khah tú-hó ê chheh, thang lâi siāu-kài tī hiaⁿ-tī chí-moē ê bīn-chêng. Chóng-sī bē thang tit-tio̍h. Só͘-í goá bô hiâm goá ê chhián-ha̍k, kap chió keng-giām, chiong goá só͘ gián-kiù--ê chi̍p chò chi̍t pún, ǹg bāng ē tit-thang tām-po̍h pó͘ lán ê iau-kiû. Tē-it toā hi-bōng ê chiū-sī ǹg-bāng hiaⁿ-tī, chí-moē ê tiong-kan ū hit-hō tú-hó ê lâng thang siá khah oân-choân ê, lâi lī-ek lán tāi-ke. Siāng bô ia̍h ǹg-bāng lán ê Tāi-hoē choân-bûn phài pō͘-oân khì gián-kiù lán ê 60 goā nî-kú ê 'Tiúⁿ-ló-kàu-sú'; che sī goá ê chhiat-bōng. Goá chai goá só͘ siá ê sī chin bô lō͘-ēng, koh lāi-iông put-chí bô chhiong-si̍t; chóng-sī sio̍k-gú kóng, "Bô gû sái bé", ū-sî ia̍h tio̍h ēng. Só͘-í hó-táⁿ chiong goá ê 'Chut-gia̍p lūn-bûn' kong-piáu: (1) Thang chò hiaⁿ-tī chí-moē ê chham-khó; (2) ǹg bāng ū chhin-ài ê hiaⁿ-ché, hoaⁿ-hí soà-chiap hit ê sū-gia̍p, chiū-sī goá ê bān-hēng. Taⁿ chiong goá só͘ chham-khó ê chheh kì tī ē-té:-
- 1. Missionary Success in Formosa.
VOLS. I, II By Rev. W. Campbell.
- 2. From Far Formosa.
By Rev. G. Mackay.
- 3. The Island of Formosa Past and Present. By J. W. Davidson.
- 4. The Christian Movement in Japan 23 bookks. (Kyo Bun Kwan).
- 5. 臺灣志 卷一二 (伊能嘉矩 著)
- 6. 臺灣 上 下 (武內貞義 著)
- 7. 臺灣事情 松島剛
佐藤宏 共著
- 8. 生番記 (井上伊之助 著)
- 9. Chin-lí lâi Tâi ê Goân-iû.
Tâi-lâm Sin-lâu Chheh-pâng ìn.
- 10. Pak-pō͘ Tâi-oân Ki-tok Tiúⁿ-ló-kàu ê Le̍k-sú. Tông Kàu-hoē Thoân-tō-kio̍k ìn.
Ta' chiong lāi-iông ê sūn-sū kì tī ē-té: (Gô͘ Chhiong-sēng tù).
Tâi-oân Ki-tok-kàu-sú
Tē-it chiuⁿ: Ki-tok-kàu thoân lâi í-chêng ê Tâi-oân.
Tē 1 chat: Iú-sú í-chêng ê Tâi-oân ê chū-bîn.
Tē 2 chat: Iú-sú í-āu kàu Hô-lân léng Tâi uî-chí.
Tē-jī chiuⁿ: Tī Tâi-oân thâu chi̍t-pái ê Ki-tok-kàu.
Tē 1 chat: Hô-lân lâng ê léng Tâi.
Tē 2 chat: Hô-lân lâng ê pò͘-kàu.
Tē 3 chat: Se-pan-gâ lâng ê pak-pō͘ chiàm-léng.
Tē 4 chat: Se-pan-gâ lâng ê pò͘-kàu.
Tē-saⁿ chiuⁿ: Ki-tok-kàu tiong-choa̍t sî-tāi.
Tē 1 chat: Chheng-tiâu sî-tāi.
Tē-sì chiuⁿ: Ki-tok-kàu ho̍k-heng sî-tāi.
Tē 1 chat: Se-pan-gâ lâng ê pò͘-kàu.
Tē 2 chat: Eng-kok Tiúⁿ-ló-kàu ê pò͘-kàu.
Tē 3 chat: Ka-ná-tāi Tiúⁿ-ló-kàu ê pò͘-kàu.
(āu-hō beh koh soà-chiap).