Thiàⁿ Ka-tī

Kí Un-jû

1928.03.01 516 Koàn p.8-10

  Lūn thiàⁿ ka-tī chit ê tê-ba̍k kiám-chhái ū lâng beh piān-pok kóng, Lūn thiàⁿ ka-tī ê sū, m̄-bián kóng ta̍k lâng mā-sī thiàⁿ.

  Chóng-sī goá kóng, bô tek-khak ta̍k-lâng lóng ē-hiáu thiàⁿ ka-tī, tio̍h ē-bat ka-tī, chiah ē-hiáu thiàⁿ ka-tī. Nā m̄-bat ka-tī, sui-jiân ū ka-tī iā-sī bē-hiáu thiàⁿ. Thài 19:19 Iâ-so͘ kóng, Lí tio̍h thiàⁿ chhù-piⁿ chhin-chhiūⁿ ka-tī. án-ni nā bē-hiáu thiàⁿ ka-tī, beh thái-ē thiàⁿ pa̍t-lâng.

  Sím-mi̍h kiò-chò bē-hiáu thiàⁿ ka-tī.

• 1) Siū kau-tài bô chīn-tiong, chò-sū pîn-toāⁿ, tì-kàu sit-lo̍h tē-uī, siū kū-choa̍t, chiū-sī bē-hiáu thiàⁿ ka-tī, chhin-chhiūⁿ niá chi̍t-chheng gîn ê lô͘-po̍k.
• 2) Lām-sám khai-liáu chó͘-kong ê ke-hoé, tì-kàu kan-khó͘ chiū-sī bē-hiáu thiàⁿ ka-tī, chhin-chhiūⁿ Lōng-tōng-chú.
• 3) Bô siú kui-kí, sám-chò chi̍t-tiûⁿ, hoān hêng-àn, tì-kàu siū-choē, chiū-sī bē-hiáu thiàⁿ ka-tī, chhin-chhiūⁿ si̍p-jī-kè téng ê chha̍t.

Ka-tī bô hoān-tio̍h téng-bīn chit 3 tiâu chiū thang kóng ē-hiáu thiàⁿ ka-tī. Chóng-sī chit khoán ê thiàⁿ, iáu-kú m̄-sī chin ê thiàⁿ, sǹg sī goā-phoê ê thiàⁿ nā-tiāⁿ. In-uī lâng ū nn̄g-pō͘, goā-pō͘ sī khak nā-tiāⁿ, chiū-sī sin-khu, lāi-pō͘ chiàⁿ-sī chin-hoè, chiū-sī lêng-hûn. Só͘-í nā kan-ta ē hiáu-tit thiàⁿ ka-tī ê sin-khu, bē hiáu-tit thiàⁿ ka-tī ê lêng-hûn, chiū m̄-sī chin ê thiàⁿ ka-tī. Tio̍h lāi-goā nn̄g-pō͘ lóng-chóng thiàⁿ chiàⁿ sī chin ê thiàⁿ ka-tī. Kán-tan kú-khí kuí-nā hāng: －

• 1. Chhēng: Lâng bô chhin-chhiūⁿ chiáu hiah chē mn̂g, iā bô chhin-chhiūⁿ hî ū lân, só͘-í tio̍h chhēng, put-kò sī ū-ê chhēng hó koh suí, ū-ê chhēng bái koh phoà ê cheng-chha nā-tiāⁿ. Chóng-sī hiān-sî ê siā-hoē, khah chē chin gâu chhēng sî-sek ê saⁿ-khò͘, chin phiat, lūn seng-khu ê chhēng thang kóng cha̍p-chiok. M̄-kú lêng-hûn bô tek-khak lóng ū thang chhēng, kiám-chhái chē-chē sī chhiah-thé. Lêng-hûn ê saⁿ sī sím-mi̍h? Ko-lô-se 3：12 ū gō͘ niá chin-suí, chiū-sī chû-pi, lîn-bín, khiam-sùn, un-jiû, jím-nāi chit gō͘ niá, chì-chió mā-tio̍h tit ū chi̍t-niá.

  Koh ū chi̍t-niá Sài 59：17. Tio̍h ēng jia̍t-sim chò tn̂g-saⁿ, chiū-sī tio̍h chīn-la̍t tì-ì kiù lâng. iáu ū chi̍t-niá chiū-sī Lô 13：14. Tio̍h chhēng Chú Iâ-so͘ Ki-tok, bo̍h-tit uī-tio̍h jio̍k-thé tô͘-bô͘, tì-kàu thàn su-io̍k. Chit niá Ki-tok nā chhēng ū tio̍h, chiū bián tú-tio̍h hong koâⁿ, hō͘ ak ê kan-khó͘. In-uī Ki-tok ê gī jia-khàm lán ê put-gī, iā hō͘ lán chai lêng-hûn ê chhēng pí jio̍k-thé ê chhēng khah iàu-kín. Khé 19：8. Kng-bêng chheng-khì ê iù-koah-pò͘, chiū-sī sèng-tô͘ só͘ kiâⁿ ê gī.

  Téng-bīn só͘ kóng hiah ê, chiū-sī lêng-hûn ê suí-saⁿ, tāi-ke tio̍h hiahN-khì chhēng, m̄-thang sè-jī. In-uī lán sin-thé ê saⁿ sī bô kú-tn̂g tī-teh. Iok-pek kóng, Goá thǹg-theh ;ài chhut-sì, ia̍h tio̍h thǹg-theh khì kui thô͘ (lok-pek 1：21). Só͘-í lán só͘ ē-tit thang chhēng kàu Thian-tông kìⁿ Siōng-tè ê, chiū-sī lêng-hûn só͘ chhēng ê suí-saⁿ (chiū-sī it-chhè ê hó-tek) kap phoà-saⁿ (chiū-sī it-chhè ê pháiⁿ só͘ kiâⁿ). Só͘-í lán tāi-ke ê chhēng tio̍h ē-hiáu pī-pān seng-khu, lêng-hûn pêⁿ-pêⁿ ū chiàⁿ sī chin ê thiàⁿ ka-tī.

• 2. Chia̍h: Lūn chia̍h ê sū, m̄-sī chi̍t khoán, ū-ê nā ū hoan-chû-chhiam soah-bí, phoè kiâm-liân-hî, chiū sǹg-sī chhe-chhau; ū-ê ta̍k-tǹg lóng sī san-tin hái-bī, mā hiâm bô kàu-gia̍h. Sio̍k-gú kóng, (富人一席酒窮漢半年糧). Hó-gia̍h lâng nā chia̍h chi̍t-tǹg, hō͘ sàn-lâng chò tit poàⁿ-nî ê bí-niû. Nā lūn hó-gia̍h lâng ê chia̍h thang kóng chiâu-pī, chóng-sī lêng-hûn ū-ê sī chin iau, gō kah beh pìⁿ pó͘ khì. Lán tio̍h gâu pī-pān lêng-hûn ê chia̍h-liāu, chhin-chhiūⁿ hó-gia̍h lâng ê chhe-chhau, ta̍k hāng ū.

  Lêng-hûn ê bí-niû sī sím-mi̍h? Hān 6：51 chiū-sī thiⁿ-piáⁿ. Sài 55：2 in-uī lâng ēng kim gîn só͘ bé ê, bô kàu-gia̍h thang pá pak-tó͘, tio̍h thiⁿ lâi ê chiàⁿ ū kàu-gia̍h. Iâ-so͘ chiàⁿ sī thiⁿ chin-piáⁿ, sin-khu phah-phoà kiù sèⁿ-miā. Hān 14：6 Iâ-so͘ sī chin-lí, sī kng, lán tio̍h him-bō͘ I, chhin-chhiūⁿ chhuì-ta iau chiū ū hok-khì (Thài 5：6). Nā án-ni gâu pī-pān jio̍k-thé bí-niû. iā gâu pī-pān lêng-hûn ê bí-niû, chiū-sī chin ê thiàⁿ ka-tī.

• 3. Tiàm: Chiáu ū siū, siù ū khang, lâng tek-khak tio̍h ū khiā-khí ê só͘-chāi, ū-ê toà phoà chháu-liâu, ū-ê tiàm suí hiā-chhù, chin sóng chin chheng-hiu. Taⁿ lâng tiàm chit khoán suí-chhù beh tiàm loā-kú, siāng kú put-kò chiâⁿ-pah nî nā-tiāⁿ, sè-kan sī chhut-goā m̄-sī tn̂g-tn̂g toà, iàu-kín tio̍h uī-tio̍h lêng-hûn chhoē éng-oán ê só͘-chāi. M̄-sī kàu-goā ê lâng só͘ sio ê choá-chhù, chiū-sī chin-oa̍h Siōng-tè ê siâⁿ, thiⁿ-téng ê Iâ-lō-sat-léng (Hi 12：22). M̄-bián ēng chîⁿ bé. Hān 14：1, 2 chiū-sī Iâ-so͘ thè lán pī-pān piān-piān, beh hō͘ mê-ji̍t him-bō͘ Chú kap I saⁿ-liân ê lâng. Só͘-í nā ē-hiáu pī-pān jio̍k-thé ê chhù, iā ē tì-ì pī-pān lêng-hûn ê chhù ê, chiū-sī chin ê thiàⁿ ka-tī.
• 4. oē-seng: Chia̍h, chhēng, tiàm ê í-goā, só͘ iàu-kín chiū-sī oē-seng. Lâ-sâm tio̍h sàu, ū pēⁿ tio̍h chhiáⁿ i-seng i, thoân-jiám-chèng tio̍h tî-hông. Lêng-hûn ê pēⁿ chiū-sī hi-êng, kan-chà, ké-chò, pe̍h-chha̍t, pháiⁿ sèng-tē, ok-to̍k... kóng bē liáu, che tio̍h kín i-tī. Thoân-jiám pēⁿ, chiū-sī siā-hoē ê pháiⁿ hong-sio̍k, tio̍h tî-hông, nā-bô chi̍t-ē ji̍p-sim, thian-liông chiū sòng-sit, tio̍h khoàⁿ-kìⁿ chîⁿ bē seⁿ-khí tham-sim, khoàⁿ-kìⁿ pháiⁿ ē kín i-tī chiàⁿ ū thò-tòng.

  Taⁿ sim-lêng to̍k-it ê I-seng chiū-sī Iâ-so͘, tio̍h sêng-sim kiû I i-tī, thang tit-tio̍h sin-thé lêng-hûn pêⁿ-pêⁿ ióng-kiāⁿ, án-ni chiàⁿ sī thang kóng sī chin bat ka-tī, thiàⁿ ka-tī.