Chi̍t tiâu soàⁿ
Tân Chheng-tiong
1928.05.01 518 Koàn (KOÀ-CHHÀI-CHÍ TĒ 27 Hō) p.15-17
Ē-bīn só͘ e̍k chit phiⁿ sī Hoat-lân-se ê bûn-ha̍k-chiá Guy de Maupassant (1850－1893) só͘ siá--ê, put-chí ū thang choè lán ê kà-sī, chhiáⁿ tāi-ke m̄-thang khoàⁿ choè sī sim-sek ê kò͘-sū, in-uī i siá chit phiⁿ tek-khak m̄-sī beh hō͘ lâng tha̍k sim-sek; i ê bo̍k-tek sī ài tha̍k-chiá ba̍k-chiu tio̍h kim, m̄-thang hō͘ chit ê o͘-àm ê sè-kan ê iáⁿ jia--khì, tì-kàu lâi thàn chit ê sè-kan ê khoán-sit.
Chi̍t-pái tī Kho-lia̍p-bí ê só͘-chāi-ū choè seng-lí ê lāu-jia̍t. Lông-hu kap in ê hū jîn-lâng tuì sì-hng chū-chi̍p lâi tī chi̍t ê siâⁿ-chhī. Choè seng-lī ê só͘-chāi chhiâng-chhiâng-kún.－lâng kiò-lâi kiò-khì, seng-lí lâng toā-siaⁿ chio-ho͘ lâng lâi boé in ê mi̍h-kiāⁿ, gû teh hán, káu teh puī. O͘-sū-kun hiaⁿ tú-chiah kàu chit ê só͘-chāi. I in-uī hong ê pīⁿ kiâⁿ-lō͘ chin bô chū-iû, chi̍t ê khó-lîn ê lāu-lâng liâu-liâu-á chhiáng khì si̍p-jī lō͘-thâu lāu-jia̍t ê só͘-chāi, tī lō͘-tiong hut-jiân khoàⁿ-kìⁿ chi̍t tiâu soàⁿ tī thô͘-kha ni̍h. I tú beh àⁿ-lo̍h-khì khioh hit tiâu soàⁿ ê sî, i khoàⁿ-kìⁿ choè bé-oaⁿ ê Má-lîn hiaⁿ khiā tī i ê mn̂g-kháu teh khoàⁿ--i. Chit nn̄g ê lâng chiông-chêng sī chin hó ê pêng-iú, chóng-sī uī-tio̍h sió-khoá put hēng ê kháu-kak, í-āu kú-kú ê tiong-kan tāi-ke saⁿ siám-pī bô óng-lâi.
O͘-sū-kun hiaⁿ hō͘ lâng khoàⁿ-kìⁿ teh khiok hiah-ni̍h sió khoá ê mi̍h-kiāⁿ, sim lāi chin kiàn-siàu. Só͘-í i suî-sî tē hit tiâu soàⁿ tī lak-tē-á-ni̍h, iā ké-iàⁿ teh chhē pa̍t-hāng mi̍h ê khoán-sit, chóng-sī chhin-chhiūⁿ chhē bô ê khoán. āu-lâi i chiū koh khí-sin khì seng-lí tiûⁿ, bô kú chiū bô khoàⁿ-kìⁿ--i.
Hit chá-khí kè liáu, kàu tàu lâng lóng lī-khui seng-lí tiûⁿ, ek-ji̍p lú-koán beh chia̍h tàu. Lú-koán ê chia̍h-tn̂g, bô loā-kú chiū hō͘ chiah ê lông-hu chiàm moá. In tāi-ke tâm-lūn in ê boé-boē: tâm-lūn thiⁿ-khì; tāi-ke saⁿ-thàm-thiaⁿ siau-sit lūn in ê chèng-choh.
Hut-jiân tī mn̂g-kháu-tiâⁿ ū thiaⁿ-kìⁿ lô ê siaⁿ. Teh chia̍h ê lâng lóng peh--khí-lâi cháu-oá khì mn̂g-ni̍h. Lô ê siaⁿ soah, iā phah-lô ê lâng chiū toā siaⁿ hoah kóng, "Lín chèng tāi ke ah, kin-chá-khí Bú-le̍k hiaⁿ ū phah-m̄-kìⁿ chi̍t ê chîⁿ-tē-á, lāi-bīn ū toé gō͘-pah kho͘ kap kuí-nā tiuⁿ tiōng-iàu ê su-luī. Khioh-tio̍h ê lâng chhiáⁿ ti̍t-chiap the̍h khì hêng i, á-sī beh the̍h khì chhī-ia̍h-só͘. Pò-siúⁿ jī-cha̍p kho͘."
Phah lô ê lâng tuì koe-bé lo̍h-khì koh khì pò saⁿ-tâng ê siau-sit. Chia̍h tàu ê lâng koh tò-tńg lâi chē toh saⁿ-kap tâm-lūn chit hāng sū. Tú-tú chia̍h pá, ū chi̍t ê gō͘-tiúⁿ lâi kàu mn̂g-ni̍h mn̄g kóng, m̄-chai O͘-sū-kun hiaⁿ ū tī-chia bô?" O͘-sū-kun peh-khí-lâi chiū ìn kóng, "Ū, beh chhòng sím-mi̍h."
"Lí tio̍h kap goá lâi-khì chhī-ia̍h-só͘, in-uī chhī-tiúⁿ ài beh kap lí kóng-oē."
Khó-lîn ê lông-hu tio̍h chi̍t kiaⁿ, chóng-sī tè hit ê gō͘-tiúⁿ kóng, "Hah, lâi-khì."
Chhī-tiúⁿ chē tī kau-í-ni̍h teh thèng-hāu in kàu. Gō͘-tiúⁿ kap lông-hu ji̍p-lâi ê sî, chhī-tiúⁿ chiū mn̄g kóng, "O͘-sū-kun hiaⁿ, kin-chá-khí ū lâng khoàⁿ-kìⁿ lí khioh chi̍t ê chîⁿ-tē-á, sī Bú-le̍k kun ê." O͘-sū kun toā gông-ngia̍h, tì-kàu chi̍t tiap-á-kú boē kóng-oē, āu-lâi kui chiàⁿ-khì, chiū kóng, "Goá khioh-tio̍h chi̍t ê chîⁿ-tē-á?"
"Sī, lâng teh kóng."
"Chîⁿ-tē-á goá lóng m̄-chai-iáⁿ, lí chit chūn kóng, goá chiah khí-thâu thiaⁿ-tio̍h."
Chhī-tiúⁿ soà-chiap kóng, "M̄-kú lí ū hō͘ lâng khoàⁿ-tio̍h."
"Lâng khoàⁿ-kìⁿ goá khioh-tio̍h chîⁿ-tē-á--ê, sī sím-mi̍h lâng khoàⁿ-kìⁿ?"
"Chè-chō bé-oaⁿ hit ê Má-lîn hiaⁿ, khiā tī ê mn̂g-kháu khoàⁿ-kìⁿ."
Hit ê lāu-lâng suî-sî liáu-kái; chiū chhng-chhiú chhiau i ê tē-á, the̍h-chhut chi̍t tiâu soàⁿ.
"Má-lîn hiaⁿ khoàⁿ-kìⁿ goá, chiah pháiⁿ-sim! I khoàⁿ-kìⁿ goá khioh chi̍t tiâu soàⁿ lah, chhī-tiúⁿ ah; bô pa̍t-hāng."
Chhī-tiúⁿ iô i ê thâu-khak, kóng, "Lí m̄-thang phah-sǹg goá oē sìn Má-lîn hiaⁿ, i sī láu-si̍t koh thang sìn-iōng ê lâng, lâi khoàⁿ m̄-tio̍h chi̍t-tiàu soàⁿ kap chi̍t ê chîⁿ-tē-á."
O͘-sū-kun hiaⁿ giâ i ê chiàⁿ-chhiú oán-jiân beh chiù-choā i só͘ kóng ê sī chin-si̍t, chiū koh hoan-hù chi̍t-piàn kóng, "M̄-kú si̍t-chāi sī àn-ni, chhī-tiúⁿ ah, Goá sī kan-tā khioh-tio̍h chi̍t-tiâu soàⁿ nā-tiāⁿ." "Lí án-ni kóng, O͘-sū-kun hiaⁿ, lí khioh chîⁿ-tē-á khí-lâi liáu-āu, lí kiám m̄-sī koh soà-chiap chhē khoàⁿ ū bān-it tuì chîⁿ-tē-á lak chhut-lâi ê chîⁿ á bô mah?"
Khó-lîn ê O͘-sū-kun hiaⁿ! i chha-put-to boē kóng-oē. Má-lîn hiaⁿ ji̍p-lâi koh-chài hoan i só͘ pò ê sū, chóng-sī lông-hu m̄-jīn. Chiàu i pún-sin ê só͘ ài, ū chhiau O͘-sū-kun hiaⁿ ê seng-khu, chóng-sī boē tit thang chhē chhut chîⁿ-tē-á tī i ê seng-khu.
Chhī-tiúⁿ put-chí kan-khó͘, kàu lō͘-bé kiò hit ê lông-hu tńg-khì, hoan-hù i kóng, i beh kap kiám-sū chiàu-hoē lâi thèng-hāu i ê bēng-lēng.
Hit-tia̍p chit ê siau-sit thoân kàu chi̍t sì-koè, O͘-sū-kun hiaⁿ lī-khui chhī-ia̍h-só͘ ê sî, ho͘N3 kî ê lâng choē-choē cháu-oá lâi uî i ê sin-piⁿ, ài beh chai hit ê siau-sit. I kóng hō͘ in thiaⁿ, chóng-sī bô lâng beh sìn--i; hoán-tńg toā-siaⁿ lâi chhiò i só͘ kóng--ê. Koh kiâⁿ, koh-chài kóng i ê sū hō͘ só͘ tú-tio̍h ê lâng thiaⁿ, chóng-sī bô thang ǹg-bāng thang chhē chhut chit lâng lâi sìn i ê oē.
Choē-choē lâng in ê thâu-khak chhiò kóng, "Ah! O͘-sū-kun hiaⁿ, lí lāu bóng-lāu, pèng m̄-sī mi̍h neh!"
Kàu àm i chiū kap kuí-nā ê chhù-piⁿ choè-tīn tńg-khì. In keng-kè si̍p-jī-lō͘-thâu ê sî, O͘-sū-kun hiaⁿ chiū pí hit-jiah i thêng-kha lâi khioh hit tiâu soàⁿ ê só͘-chāi hō͘ in khoàⁿ", iā kui-lō͘ i lóng bô kóng poàⁿ-hāng pa̍t-hāng ê sū.
Hit àm hit ê khó-lîn ê lāu-lâng chiū khì se̍h i só͘ tiàm ê hiuⁿ-chng, kóng só͘ tú-tio̍h ê sū; sui-bóng lâng-lâng ū thiaⁿ-kìⁿ, chóng-sī bô chi̍t lâng hoaⁿ-hí khǹg i ê sìn-iōng tī i só͘ kóng ê oē. I keng-kè hit àm chin kan-khó͘, hoân-ló kàu chha-put-to beh phoà-pīⁿ.
Kè ji̍t ū chi̍t ê tn̂g-kang the̍h só͘ khioh-tio̍h ê chîⁿ khì hêng hit ê chú-lâng, iā tit-tio̍h só͘ iok-sok ê pò-siúⁿ, Hit ê lâng ū kóng i tī lō͘-ni̍h khioh-tio̍h, chóng-sī uī-tio̍h m̄-bat jī, ū suî-sî the̍h-khì hō͘ i ê thâu-ke. Tuì án-ni chiah chai hit ê phah-m̄-kìⁿ ê lâng.
Chit ê siau-sit thoân-kàu chi̍t-sì-koè, O͘-sū-kun hiaⁿ thiaⁿ-tio̍h ê sî ê sim-koaⁿ chin hoaⁿ-hí. "Taⁿ in tek-khak beh sìn goá lah!" i án-ni kóng. "Sè-kan bô ū chi̍t hāng oē hō͘ lâng khah kan-khó͘, pí hō͘ lâng hiâm kóng ū kóng pe̍h-chha̍t lah!"
I pò i ê pêng-iú chai chit chân sū ê sî, iáu-kú khoàⁿ-kìⁿ ū lâng iáu-bē sìn i sī bô choē. Chit hāng hō͘ i ê sim-koaⁿ chin thàng-thiàⁿ, koh-chài siⁿ-khí bô pêng-an.
Kè lé-pài, i koh khì koe-ni̍h ê sî, i koh-chài khoàⁿ-kìⁿ Má-lîn khiā tī i ê mn̂g-kháu ná khoàⁿ--i, ná teh chhiò. Cháiⁿ-iūⁿ?
O͘-sū-kun hiaⁿ ū tú-tio̍h chi̍t ê chin se̍k-sāi ê choh-chhân lâng, kā i kóng lūn chîⁿ-tē-á koh hêng ê sū. Hit ê choh-chhân lâng chhiò-chhiò kā i kóng, "Lí si̍t-chāi sī chiâⁿ m̄-sī lâng o͘h!" O͘-sū-kun koh-khah ke-thiⁿ bô pêng-an. Cháiⁿ-iūⁿ in iáu-kú teh kiò goá sī "pháiⁿ-lâng?" Hit ê khioh-tio̍h chîⁿ-tē-á ê lâng kiám bô the̍h-khì hêng hit ê chú-lâng liáu mah?
Chi̍t ê lâng ìn kóng, Lí kóng chin hó thiaⁿ lah! chi̍t ê chhē-tio̍h, chi̍t ê the̍h khì hêng. Goán chai noh!"
Kàu lō͘-bé O͘-sū-kun hiaⁿ liáu-kái. Chai lâng ū hiâm i kap lâng kiōng-bô͘ the̍h chîⁿ-tē-á khì hêng. I ti̍t-ti̍t ài beh piān-kái, chóng-sī bô chhái kang, kàu lō͘-bé chia̍h bô kàu pá chiū lī-khui toh.
I tńg-khì chhù-ni̍h chin sit-chì, chin hoân-ló, sim-koaⁿ kan-khó͘, in-uī i chai bô hoat-tō͘ thang koh chèng-bêng i ê bô choē-koà.
Chit hāng sū éng-hióng-tio̍h i ê sim-koaⁿ kap kiān-khong, tì-kàu phoà-pīⁿ. Tú-tú beh kè-khuì ê sî, ū lâng koh-chài thiaⁿ-kìⁿ hoah kóng, "Kan-ta chi̍t-tiâu soàⁿ nā-tiāⁿ, iáu bô pa̍t hāng. Lí khoàⁿ tī-chia, chhī-tiúⁿ ah, chi̍t-tiâu soè tiâu soàⁿ."
