Choè siān ê Ti-kí

Chiu Thian-lâi

1928.06.01 519 Koàn p.9-10

  Tit-tio̍h ti-kí ê pêng-iú khah iâⁿ chhin hiaⁿ-tī (Chim-giân 18：24).

  Lâng uī-tio̍h pêng-iú hiàn sèⁿ-miā, thiàⁿ bô ū pí chit-ê khah toā--ê (Iok-hān 15：13).

  Bat ū chi̍t pái tī So͘-kek-lân ê só͘-chāi, tú-tn̄g hioh-joa̍h ê sî, ū chi̍t ha̍k-seng tńg-khì i ê pún só͘-chāi hioh-khùn. Ū chi̍t ji̍t hit ê ha̍k-seng chhut-khì hái-piⁿ kiâⁿ-iû, chhiú-ni̍h ū the̍h chi̍t pún chheh, chē tī chháu-soaⁿ-po͘-téng teh tha̍k. Hut-jiân ū khoàⁿ-kìⁿ chi̍t ê lâng lo̍h-khì hái-ni̍h soé seng-khu. Tú-tn̄g i tiàm tī khah guî-hiám ê só͘-chāi teh soé, hit ê ha̍k-seng ū kā i chù-ì tio̍h kín siám-pī; nā-sī hit ê lâng bô beh thiaⁿ, chò i iû-goân tī hia teh soé. Ha̍k-seng teh tha̍k-chheh, thâu-khak ná kia̍h-khí-lâi khoàⁿ, thêng tiap-á-kú tú-hó i àⁿ-lo̍h khoàⁿ-chheh ū hiah-kú ê sî, koh kia̍h-thâu lâi khoàⁿ, í-keng bô khoàⁿ-kìⁿ teh soé seng-khu ê lâng. Ha̍k-seng liâm-piⁿ thǹg-pak-theh thiàu-lo̍h hái, lâi chhē só͘ bô khoàⁿ-kìⁿ ê lâng; kàu bé ū kiù i oa̍h, pún-sin chiū sí.

  Taⁿ, lán siông-siông bat thiaⁿ-kìⁿ chhin-chhiūⁿ chit khoán ê siau-sit, si̍t-chāi hō͘ lán put-chí siū kám-kek. Sè-kan ê lâng, tāi-ke saⁿ kau-poê, ū lâng bat tī put-chí hó ê ti-kí chhin-jia̍t ê kau-poê, chheng-khì ê sim-liām, saⁿ-thiàⁿ ê chêng; si̍t-chāi ū boē thang pun-khui-tit ê só͘-chāi. Sim-koaⁿ só͘ khǹg, ta̍k-hāng só͘ choè, lóng-chóng sio chai-iáⁿ, saⁿ koàn-kò͘, hû-chhî; tâng iu-būn, tâng hoaⁿ-hí, tâng khoài-lo̍k; só͘-í kiò-choè ti-kí ê pêng-iú chiū-sī chit-ê.

  Bat ū lâng uī-tio̍h ti-kí ê pêng-iú lâi hi-seng i ê ta̍k-hāng, sīm-chì iā bat thoè pêng-iú sit-lo̍h sìⁿ-miā. Chit ê chiū-sī pêng-iú kau-poê choè tē-it toā ê saⁿ-thiàⁿ; hit ê un-chêng éng-kiú thang siàu-liām bô boē kì-tit. Chóng-sī bat ū lâng, sui-jiân m̄-sī ti-kí ê pêng-iú, iáu-kú ū lâng thoè i sí, chiū tek-khak chin siū toā kám-kek, éng-kiú kì-liām i ê thiàⁿ-thàng bô soah. Chhin-chhiūⁿ án-ni, sè-kan ê lâng, ū lâng bat ū chiah-ni̍h hó ê ti-kí, si̍t-chāi sī chin hēng-hok. Chóng-sī ti-kí ê pêng-iú, chhin-chhiūⁿ chit khoán ê bô loā-choē, iā oē thang ta̍k-hāng thoè lán siat-hoat, tit-tio̍h cha̍p-hun boán-chiok ê, iā sī chió. Tit-tio̍h hó ê ti-kí, sī lâng it-seng ê hēng-hok. Se-iûⁿ ê sio̍k-gú ū chi̍t kù teh kóng, "A man is known by the commpany he keeps." (Lâng tuì só͘ kau-poê ê pêng-iú, chiū thang chai i sī sím-mi̍h khoán ê lâng). Ū lâng kau-poê pháiⁿ ê pêng-iú, lí hiaⁿ, goá tī, lim-thîn, kòng-phah, chiú-sek hòng-chhiòng, pháiⁿ-kiáⁿ lōng-tōng, kàu-bé kui tī bia̍t-bô. Ū lâng tit-tio̍h put-chí hó ê pêng-iú, jîn-keh hiòng-siōng siong-sìn siong-chō͘, chiâⁿ-choè siān-liông ê jîn-bu̍t, chit-sì-lâng ê hok-khì.

  Chóng-sī lâng sui-jiân ū hó ê ti-kí, iáu-kú boē thang cha̍p-hun tit-tio̍h boán-chiok. Ti-kí ê pêng-iú kiám put-sî kun-suî tī lán ê sin-piⁿ? Ti-kí ê pêng-iú hō͘ lán tit-tio̍h bu̍t-chit-tek ê seng-oa̍h hù-jū, kiám iû-goân hō͘ lán tit-tio̍h cheng-sîn-tek ê hù-jū? Kiám bān-sū lóng thoè lán siat-hoat, thò-tòng, sim-koaⁿ pêng-an, chū-chāi hoaⁿ-hí? Iu-būn kan-khó͘, ut-chut, kan-lân, kiám lóng thoè lán tam-tng, kiám lóng oē hō͘ lán ê sim-koaⁿ pêng-an? Ti-kí ê pêng-iú siat-sú thoè lán sí, lán kiám tuì án-ni tit-tio̍h éng-oán boē sí, an-choân, thò-tòng, pêng-an, hok-khì?

  Ū lâng tī sè-kan kau-poê pêng-iú bô kàu-gia̍h oē hō͘ i boán-chiok, só͘-í chiong i só͘ ài--ê, só͘ lia̍h-choè ū chhù-bī--ê, lâi choè i it-seng ê hó pêng-iú. Ū lâng tuì bûn-ha̍k ū chhù-bī, chiū it-seng ì-hiòng tī hit ê, chiong hit ê choè i ê pêng-iú; ū lâng chiong gē-su̍t choè i ê pêng-iú chiah ê lóng sī ǹg-bāng tuì án-ni, ē hō͘ i ê sim-koaⁿ tit-tio̍h boán-chiok, khah iâⁿ ta̍k-hāng. Chóng-sī koh siūⁿ khah chin, chiū chai chiah ê si̍t-chāi iû-goân boē thang cha̍p-hun ti̍t-tio̍h an-sim li̍p-bēng. Ū lâng tuì chit-ê kàu-boé iû-goân bô boán-chiok, tì-kàu iàm-sè chū-sat; chit ê kiò-chò bûn-ha̍k á-sī gē-su̍t ê tiòng-to̍k.

  Lán tī Kū-iok bat tha̍k-tio̍h Iok-pek ê kò͘-sū. Iok-pek tú-tio̍h hui-siông ê chhám-kéng, i 3 ê pêng-iú kiat-kio̍k ū siáⁿ hoat-tō͘ thang hō͘ i tit-tio̍h chi̍t-sut-á ê pêng-an hoaⁿ-hí á-bô? Hoán-tńg ū-ê hiâm i, giâu-gî i tek-khak ū chò sím-mi̍h pháiⁿ; só͘-í chiah oē tì-kàu án-ni, Si̍t-chāi sè-kan ê pêng-iú ū sî kiám-chhái oē hō͘ lán tit-tio̍h chi̍t-sut-á ê an-uì, chóng-sī boē hō͘ lán tit-tio̍h lāi-sim ê chiâu-pī ê hoaⁿ-hí khoài-lo̍k, chit ê sī chin bêng.

(Boē-oân)