iá-khó͘ Phok-sū (Hideyo Noguchi)
Ko Tek-chiong
1928.10.01 523 Koàn p.10
Tuì kho-ha̍k hoat-ta̍t, lán lâng só͘-tit-tio̍h ê hēng-hok m̄-sī sió-khoá. M̄-kú teh gián-kiù ê lâng tio̍h huì chīn choē náu-le̍k sim-su, siū chu-poaⁿ ê kan-khó͘, iā tio̍h kam-goān chiong sèⁿ-miā lâi hi-seng, kàu boé chiah ū thang hoat-bêng chhut-lâi.
Chhin-chhiūⁿ beh gián-kiù koâⁿ-jia̍t pēⁿ kap tiān-kong-soàⁿ, uī-tio̍h án-ni lâi pàng-sak in ê sèⁿ-miā iā sī ū. Chi̍t-ê sí, chi̍t-ê koh chiap-soà khí-lâi gián-kiù kàu sêng-kong, án-ni chit khoán bô pó-sioh in ê seng-khū, lâi kè-bô͘ sè-kan lâng ê hēng-hok, si̍t-chāi thang kám-sim. Kin-nî teh gián-kiù n̂g-jia̍t pēⁿ lâi hi-seng in ê sìⁿ-miā--ê mā sī ū. Ji̍t-pún iá-khó͘ Phok-sū iā sī chāi-lāi ê chi̍t-ê.
iá-khó͘ Phok-sū－chhut-sì tī Ji̍t-pún ê hiong-chhoan, ka-têng sàn-chhiah pē-bó choh-sit－sī sè-kài kho-ha̍k-kài iàu-kín ê chi̍t-ê. I ê miâ-siaⁿ phó͘-piàn tī sì-hng, ū kòng-hiàn tī jîn-luī put-chí chē, si̍t-chāi sī ē kham-tit hō͘ lâng toā-toā pi-siong i ê koè-óng.
Pit-gia̍p I-ha̍k choan-bûn, jī-hō͘ ji̍p Tang-kiaⁿ Tè-tāi I-kho kè-sio̍k gián-kiù, ha̍k-le̍k sīm-jiân liông-ho͘N2, siū-phèng tiàm Tang-kiaⁿ Pak-lí ê gián-kiù-só͘ chò chō͘-chhiú kuí-nî kú liáu-āu, i hùn-hoat tī chin-lí ê thàm-kiû, koè-khì Bí-kok, ji̍p Huì-hú ê Tāi-ha̍k soà-chiap gián-kiù, choân-sim ēng-kang, miâ-siaⁿ châi-tiāu siū ha̍k-kài ê sêng-jīn, tit-tio̍h thang ji̍p tī New York Rockefeller I-kho gián-kiù-só͘ ê êng-kng. Tuì hit-tia̍p liáu-āu i ê miâ-siaⁿ tâng-lia̍t tī sè-kài tiong it-liû ê kho-ha̍k-ka ê lāi-bīn.
iá-khó͘ Phok-sū m̄ sī kan-ta cheng-kong thong-ta̍t tī Sè-khún-ha̍k (Bacteriology) nā-tiāⁿ, sī kho-ha̍k-kài ê sian-hong, chhin-sin ji̍p tī chió lâng gián-kiù phian-phian ê só͘-chāi, lâi khui kho-ha̍k-chiūⁿ ò-biāu ê mn̂g. Chhin-chhiūⁿ kū-nî Phok-sū ū uī-tio̍h beh gián-kiù n̂g-jia̍t ê bo̍k-tek, pún-sin khì tī A-hui-lī-ka ê Accra ê só͘-chāi, khí chi̍t keng sè-sè ê gián-kiù-só͘, ta̍k-ji̍t in-khîn chhiú the̍h hián-bî-kiàⁿ chhì-giām-kńg chhut-la̍t kek-bu̍t tì-ti. Chit ê tuì chin-lí thàm-kiû ê cheng-sîn si̍t-chāi chió lâng ē thang kap i pí-phēng tit. Put-hēng tī i gián-kiù ê tiong-kan siū-tio̍h jia̍t-to̍k só͘ jiám, tì-kàu lâi lī-khui sè-kan.
Ū chi̍t ê lâng khoàⁿ i tī A-hui-lī-ka ê só͘ chò teh kan-chèng kóng, "I sī chin khiam-pi un-jiû, iā jīn-chin in-khîn teh chò tāi-chì, sī chin ko-siōng ê jîn-keh." iū-koh ū thiaⁿ-kìⁿ kóng tī cha̍p-goā nî chêng in-uī siàu-liām i ê lāu-bó, ū chi̍t pái kui séng, chin-chē lâng ngiâ-chih i, i bô lia̍h án-ni chò êng-kng, to̍k-to̍k chù-tiōng ài kìⁿ in lāu-bó ê bīn. iā choân kang khì thàm chi̍t ê sàn-hiong pêng-iú, sī chá-chêng bat pang-chān i-ê.
Thiaⁿ-kìⁿ kóng i sī hōng Ki-tok-kàu.
