Lín ū thiaⁿ-kìⁿ i lâi
Ông Siú-ióng
1932.06, no. 567, pp. 1-3
Chit kù "Lín ū thiaⁿ-kìⁿ i lâi" ê oē sī kì-chài tī Iok-hān it-su tē 4 chiuⁿ tē 3 chat, teh tāi-piáu ké ê sîn ê bêng-sû, in-uī ū choē-choē ké sian-ti chhut-lâi ji̍t tī sè-kan, hiān-chāi i iā tī sè-kan.
Lán chai ké ê sian-ti ta̍k sî-tāi lóng ū, chiū tī hiān-kim iā sī ū hit khoán ê lâng, chū-chheng Iâ-hô-hoa ê chèng-chiá, teh thoân ké ê tō-lí. Tī kū-nî ū lâng koè-lâi Tâi-oân bē chong-kàu ê chheh, láu ê sìn-tô͘ choē-choē lâng kā i boé. āu-lâi chi̍t-ē siông-sè khoàⁿ, chiah chai sī teh phò-hoāi lán ê sìn-gióng ê chheh. Chit pang koh kè-lâi, m̄ hān-tiān teh bē chheh, soà tī ta̍k só͘-chāi teh káng-ián "Ki-tok-kàu bûn-bêng ê pheng-hoāi." Che put-kò sī teh phiàn hiah ê m̄-bat ê nā-tiāⁿ, nā sī tuì bat ê lâng lâi khoàⁿ, si̍t-chāi sī hó chhiò nā-tiāⁿ.
In ê soan-thoân sī chū-chheng Iâ-hô-hoa ê chèng-chiá, lóng bô kóng-khí in sī sím-mi̍h kàu. In ê khai-chó͘ chiū-sī Loā Se-luh, (chhiáⁿ chham-khoàⁿ kū-nî-tō͘ 9 ge̍h kap 10 ge̍h hō ê Kàu-hoē-pò). I sī tī Niú-iok lâi soan-thoân i chū-kí liû ê Sîn-ha̍k soat; i ke̍k-le̍k teh chú-tiuⁿ chi̍t chheng nî ê phú-kng. Chiàu i teh phah-sǹg, tī tē-bīn hēng-hok ê chi̍t-chheng nî, sī tuì 1914 nî khí. Chóng-sī lán chai, hit nî tú sī sè-kài khí toā chiàn-cheng ê nî, án-ni cháiⁿ-iūⁿ oē thang kóng sī hēng-hok nî ê khí-thâu ah!? I só͘ kóng--ê, lóng sī chiàu i ê su-khia chêng-lí; phì-lūn lâi kóng, i lia̍h i ka-kī sī chò Sèng-chheh î-it ê chù-sek-chiá, tû-khí i chi̍t ê í-goā, sè-kan bô lâng bat Sèng-chheh. In-uī Sèng-chheh oh-biāu ê tō-lí, to̍k-to̍k tuì i chi̍t lâng, Siōng-tè ū khé-sī nā-tiāⁿ. Só͘-í nā ū lâng tha̍k 6 tang Sèng-chheh ê chù-sek iā sī boē-oē bat; to̍k-to̍k nā tha̍k i só͘ tù ê chù-sek, nā sái nn̄g tang kú chiū lóng oē bat Sèng-chheh kàu thiat-té.
I tuì Sèng-chheh ê gián-kiù, só͘ chhú ê hoat-tō͘ chin lām-sám, lóng sī i ka-kī ê to͘-ha̍p chú-gī; bô chiàu Sèng-chheh ê kà-sī, tuì Sèng-chheh, si̍t-chāi sī chhiⁿ-mî. In-uī ū chhoā choē-choē ba̍k kim ê chhiⁿ-mî--ê khì lo̍h tī tē-ge̍k. In ê pâi-pián chiū-sī "Bān-kok Sèng-chheh Gián-kiù-hoē." Chit ê bêng-chheng put-chí hó thiaⁿ; chóng-sī si̍t-chāi sī khang-khang ê miâ nā-tiāⁿ; hit ê miâ oán-jiân sī chhin-chhiūⁿ hún-pe̍h ê bōng chi̍t-iūⁿ. Chit-tia̍p lán beh lâi khoàⁿ in ê bōng-lāi ū khǹg sím-mi̍h, chiū-sī tuì Sèng-chheh ū khǹg chhò-gō͘ ê kiàn-kái; ū khǹg kè-lâu, hú-pāi ê sìn-gióng, phoà-hoāi liông-bîn ê sìn-liām; teh kòng-phoà siā-hoē kian-kò͘ ê chè-tō͘ kap bûn-bêng. Só͘-í thang kóng in ê loē-iông kap bōng-lāi ê mi̍h sī chi̍t-iūⁿ, in-uī in pòng-to̍k Sèng Sîn, hó͘-jīn Kiù-sè-chú Ki-tok, pâi-thek Ki-tok-kàu. Chiàu in só͘ teh chú-tiuⁿ--ê lâi kóng, Sat-tàn ê tī-sè sī kàu 1914 nî uî-chí, í-āu chiū-sī n̂g-kim sî-tāi; chóng-sī chiàu lán lâi khoàⁿ, bô tek-khak sī án-ni; goá kóng, tuì 1914 nî í-āu, Sat-tàn ū piàn-hêng chhin-chhiūⁿ háu ê sai, chiū-sī Bān-kok Sèng-chheh Gián-kiù-hoē, chit khoán koài-mi̍h ê chhut-hiān. Chit-tia̍p pit-chiá lâi siá chit phiⁿ, chiū-sī ài kak-chhíⁿ lán m̄-thang hō͘ i siong-tio̍h, ài kín-sīn tî-hông, só͘-í tī-chia beh lâi siāu-kài in ê to̍k tiám hō͘ lán thang chù-ì.
Ⅰ. Lūn Sèng-chheh.
Sèng-chheh sī Siōng-tè ê oē, che sī lán só͘ sìn; chóng-sī Sèng-chheh ê chin-lí, chiàu in teh siūⁿ, tû-khì Loā Se-luh í-goā bô lâng bat. I-ū ēng-Sèng-chheh hun-chò 6 pún lâi chù-sek, lâng nā tha̍k i só͘ siá chit 6 pún, chiū Sèng-chheh ê chin-lí án-ni chiū bat liáu-liáu. tuì kó͘-chá í-lâi, put-lūn ū sím-mi̍h toā chong-kàu-ka, á-sī ha̍k-chiá, sui-jiân ū gián-kiù Sèng-keng, m̄-kú bô tit-tio̍h chin-lí. In-uī in kóng, Iâ-hô-hoa chiong chiah ê chin-lí khàm-teh; kàu Loā Se-luh ê sî chiah ū khé-sī hō͘ i chai. án-ni i chū-chheng chò Sèng-chheh î-it ê gián-kiù-chiá, che kiám m̄-sī hó chhiò mah?
Ⅱ. Lūn Siōng-tè.
Bô sìn Sam-uī-it-thé ê Siōng-tè, kan-ta chú-tiuⁿ Iâ-hô-hoa sī chi̍t ê, toā-toā teh hoán-tuì pâi-thek Sam-uī-it-thé ê sîn-koan. M̄-goān jīn Ki-tok sī Siōng-tè ê hoà-sin; m̄ sìn I ū Sîn ê sèng, goân-pún sī Siōng-tè. Lūn kàu Sèng Sîn ê kàu-lí, chiū khoàⁿ koh-khah bô, in-uī tī in ê gán-tiong, bô ū Sèng Sîn ê chûn-chāi. Chóng-sī chiàu lán ê khak-sìn; Pē, Kiáⁿ, Sèng Sîn Sam-uī-it-thé ê Siōng-tè sī lán sìn-gióng ê tuì-siōng, siat-sú nā m̄-sī án-ni, ún-tāng bô ū kin-á-ji̍t ê Ki-tok-kàu. án-ni pâi-thek chit khoán ê sîn-koan ê Bān-kok Sèng-chheh gián-kiù-hoē, si̍t-chāi sī chong-kàu chiūⁿ boē i-tit ê gâm lah!
Ⅲ. Lūn Ki-tok.
Ki-tok sī lâng, chiâu-chn̂g sī lâng, bô ū sîn ê sèng, in-uī m̄ sìn Ki-tok sī Siōng-tè ê hoà-sin. In kan-ta khoàⁿ Ki-tok sī chhin-chhiūⁿ chi̍t ê sèng-jîn nā-tiāⁿ. Só͘-í Ki-tok ê sí sī pêng-siông lâng ê sí, Ki-tok bô koh-oa̍h. I sí ê sî, hit ê seng-khu hoà chò oá-su. I siⁿ-chêng ê siū-lān kap ha̍k-seng ê koan-hē, che put-kò sī āu-tāi só͘ liap-chō--ê. Loā Se-luh án-ni kóng, "Tī Pē ê sim-hoâi-tiong bô ū Ki-tok ê chûn-chāi. Chit ê Ki-tok, Má-lī-a, Se-bûn, kiâⁿ sé-lé ê Iok-hān, í-ki̍p cha̍p-jī ê ha̍k-seng...... chiū tī si̍p-jī-kè téng hit nn̄g ê chha̍t iā m̄-bat i." án-ni sī choa̍t-tuì hó͘-jīn Ki-tok, khoàⁿ i chò chi̍t ê khah ko-kuì ê lâng nā-tiāⁿ. Si̍t-chāi sī chhò-gō͘ lah, in-uī kìⁿ-nā m̄ jīn Ki-tok sī tuì Siōng-tè lâi ê, chiū-sī Ki-tok ê tuì-te̍k, iā sī Siōng-tè ê tuì-te̍k.
Ⅳ. Lūn Lâng.
Lâng sī siū sí-oa̍h ê hoat-chek teh chi-phoè, he̍k-sī siⁿ á-sī sí, lóng kap tōng-bu̍t siāng khoán, nā-sī sí-khì, bān-sū lóng hiu-khì, o͘-o͘ àm-àm, bông-bông khang-hu khì. Sí, chiū-sī chū-jiân siau-bia̍t, só͘-í bô ū sí-āu ê éng-oa̍h. Nā ū éng-oa̍h lâi kóng, chiū-sī tī chit sè-kan nā-tiāⁿ.
Ⅴ. Lūn Lêng-hûn.
In só͘ thoân ê kà-sī tiong, tē-it chhò-gō͘ ê, chiū-sī hó͘-tēng lêng-hûn ê put-bia̍t. Lâng nā sí, chiū án-ni siau bô-khì. Lêng-hûn éng bô sí ê sū, in m̄ sìn; tì-kàu m̄-bián ū tē-ge̍k. In kóng Siōng-tè sī chû-pi toā-liōng ê Siōng-tè, put-jím lâng lo̍h tē-ge̍k; siat-sú nā ū hō͘lâng lo̍h tē-ge̍k lâi kóng, Siōng-tè chiū m̄-sī thiàⁿ ê Sîn. án-ni m̄ hān-tiān bô tē-ge̍k, chiū thian-tông iā sī bô, in-uī sìn lêng-hûn bô ū éng-oa̍h. Thian-tông m̄-sī tī thiⁿ-ni̍h, thian-tông sī tī tē-ni̍h. Tē-chiūⁿ chi̍t-chheng nî hēng-hok ê nî í-keng tuì 1914 nî khai-sí, che chiū-sī thian-tông. tī hit-sî pháiⁿ-lâng lóng beh koh-oa̍h, lâi tit-tio̍h thiaⁿ hok-im, thang hióng-siū Siōng-tè ê kok. tī chit ê tē-jī pái ê ki-hoē, nā kó-jiân ū lâng iáu m̄ sêng-siū; in chiū beh siū hiat tī hé ê tî lâi siū-khó͘. Kiat-kio̍k lâi kóng, lâng ta̍k ê lóng oē tit-kiù; iā tit-kiù ê lâng só͘ beh toà ê thian-tông chiū-sī tī chit ê sè-kan, in-uī lêng-hûn bô éng-oa̍h, só͘-í thian-tông tio̍h tī tē-ni̍h chiah oē ēng-tit.
Ⅵ. Lūn Boa̍t-sè.
Boa̍t-sè kàu-lí in choa̍t-tuì hó͘-jīn. In só͘ sìn ê, sī sè-kan bô ū chiong-kio̍k. To̍k-to̍k lâng ū bé-ji̍t nā-tiāⁿ; nā-sī sè-kan sī éng-oán kàu éng-oán tī-teh, hit ê in-toaⁿ sī lia̍h chit ê sè-kan chò thian-tông ê só͘-tì. Chit khoán ê kà-sī, kiám ū ha̍h Sèng-chheh ê kà-sī? tī Sèng-chheh tiong nā ū sè-kan boa̍t-ji̍t ê kà-sī, in chiū kái-sek kóng, he sī teh chí-khí Mô͘-kuí ê tī-sè ê boa̍t-ji̍t. án-ni Sat-tàn ê boa̍t-ji̍t tú-tú sī 1914 nî. Tuì hit-tia̍p liáu-āu chiū-sī hēng-hok, hióng-siū thian-tông ê sî-tāi. Só͘-í in ê lô-le̍k sī beh chhoā lâng lâi ji̍p chit khoán oá-khò in ê la̍t só͘ teh kiàn-chō tē-chiūⁿ ê thian-kok.
Lia̍t-uī ê hiaⁿ-chí, chiàu í-siōng só͘ kóng ê lâi khoàⁿ, chiū thang chai in ê kà-sī chiâu-chn̂g sī chū-choan, sī siâ-kàu, bô ha̍h Ki-tok-kàu ê kàu-lí. In-uī choá-bīn ê koan-hē, tī-chia bē thang siông-sè kā in phoe-lhêng; chóng-sī iā bô ū tio̍h kā in phoe-phêng ê kè-ta̍t tī-teh. In-uī in ê kàu-lí ê chèng-siâ, chin ké, it-bo̍k chiū liáu-jiân; tī-chia put-kò siāu-kài in ê loē-iông hō͘ lán chò chham-khó, thang chai in só͘ thoân ê sī chèng á-sī siâ, he̍k-sī chin á-sī ké. choè-āu ài kóng chi̍t kù, chiū-sī Sèng-keng kā lán kóng, "Kìⁿ-nā chìn-chêng, iā bô tiàm tī Ki-tok ê kà-sī ê, bô ū Siōng-tè; tiàm tī hit ê kà-sī ê, chiū ū Pē kap Kiáⁿ. Nā ū lâng kàu lín hia, iā bô thoân chit ê kà-sī ê, chiū m̄-thang chiap-la̍p i ji̍p-chhù, iā m̄-thang kā i chhéng-an" (Ⅱ Iok-hān tē 9, 10 chat).
