Chhiáⁿ khoàⁿ āu-piah-soaⁿ
Ko Kim-seng
1933. 07. 580 koàn, pp. 3-4
Chá-nî goán bat toà Ba̍k-sa, tī hit keng pài-tn̂g āu ū chi̍t chō soaⁿ, sī hoē-iú ê. Moá soaⁿ ū gêng-géng, siⁿ kàu luí-luí tuī-tuī, iā ū poa̍t-á, soāiⁿ-á, tek-sún, koh ū hó-chia̍h ê han-chû. Chit ê soaⁿ sī goán só͘ hoaⁿ-hí ê, pak-tó͘ iau, á-sī siūⁿ ài chia̍h, chiū khì peh. Khiā tī pài-tn̂g chêng, á-sī pài-tn̂g āu, kia̍h-thâu chiū khoàⁿ-tio̍h. Sui-jiân keng-koè 40 goā nî kú, goán taⁿ tiàm to͘-hoē, hóng-hut-kan iáu khoàⁿ-tio̍h hit ê soaⁿ koân-koân thuh-khí, poàⁿ-soaⁿ choan-choan chhiū.
Kin-á-ji̍t lán ê kàu-hoē 112 uī, ji̍p-kàu--ê, toā-lâng kap gín-ná 15429; sìn-tô͘ ê chóng-sò͘ 32707 lâng, lâi pí-phēng 67 nî chêng ji̍p-kàu ê, chiah ū 6 lâng, heng-ōng kàu cháiⁿ-iūⁿ!
Che hiān-siōng tuì tó-uī lâi?
- 1. Siōng-tè ê in-tián.
- 2. Bó-hoē ê thiàⁿ-thàng.
Bó-hoē sī Eng-kiat-lī ê Tiúⁿ-ló Kàu-hoē, tuì 1865 nî phài-khián Má Ngá-kok I-seng lâi Tâi-oân hêng i, siat kàu, ti̍t kàu kin-á-ji̍t, nî-nî iáu teh chhut-la̍t oān-chō͘ lán ê kàu-hoē. Chit ê si̍t-chāi sī lán ê āu-piah-soaⁿ.
Tiúⁿ-ló Kàu-hoē tī Eng-kiat-lī ū 352 ê tông-hoē, poê-chhan-chiá 8,4146 lâng, hiah ê hoē-iú m̄-nā î-chhî pún kàu-hoē ê huì-iōng, koh chhe lâng khì hái-goā thoân hok-im, ū kàu ín-tō͘, Sin-ka-pho, Soàⁿ-thâu, Ngó͘-keng-hù, Ē-mn̂g kap Tâi-oân; che keng-huì m̄-sī sió-khoá. Nā kan-ta chiū lán chia lâi sǹg, thoân-kàu 68 nî kú, phah-sǹg kàu taⁿ ū 500 bān ê Ji̍t-pún gîn. Hiān-sî Bó-hoē hē hok-im ê chu-pún, chi̍t nî iok ū 8,0000 gîn tī lán chia; tī hái-goā 6 uī siat kàu, nā lóng án-ni, chiū 48 bān. Tī pún kok ū 352 ê tông-hoē, pêng-kin chi̍t nî nā khai chi̍t-bān, án-ni, chiū 352 bān, lóng-kiōng choân-nî tio̍h 400 bān. Chin-chiàⁿ sī lán ê āu-piah-soaⁿ, thang oá-khò! Nā khiàm-ēng, chiū tio̍h tuì Bó-hoē chhéng pó͘-chō͘, pù, pù, pù!
Chhit goe̍h sî, goán kàu āu-piah soaⁿ, hia ná-chún goán ê piáⁿ-tiàm kap koé-chí hâng. M̄-kú tang-thiⁿ lâi, piàn soaⁿ bô chi̍t-lia̍p gêng-géng. Khí-hāu piàn-chhian, kéng-tì koh-iūⁿ. Hiān-chāi Tâi-oân pháiⁿ kéng-khì, Eng-kok iā sī pháiⁿ kéng-khì. Keng-chè khùn-lân, hoē-iú ū hūn. Bó-hoē khiok ū ke̍k-le̍k hû-chhî Tâi-oân ê Kàu-hoē, m̄-kú uī-tio̍h kéng-khì ê koan-hē, chiân-tô͘ lán m̄-thang bô siūⁿ.
Tī kū-nî Bó-hoē the̍h hiān-kim pó͘-chō͘ Tâi-oân ê Kàu-hoē ū 1,8980 kho͘. Kî-tiong 6500 kho͘, sī chò thoân-tō-su ê lō͘-ēng. Pó͘-chō͘ kim chu-jiân tio̍h ná kiám-chió, in-uī lán tio̍h chìn-pō͘ kàu chū-tī, chī-ióng, chū-thoân. Chóng-sī nā hut-jiân tiong-chí, hit-tia̍p tī lán ê thoân-kàu-kài éng-hióng chin toā. Chē-chē thoân-tō sian-siⁿ tio̍h thêng-kang, kàu-hoē sit-lo̍h chí-tō-chiá m̄-nā 20 keng, tī hit uī hoē-iú ē sang-soàⁿ. án-ni, kàu-hoē m̄-nā bô ke-thiⁿ lâng, tian-tò ē kiám-chió. Pu̍t-biō chē-chē teh oāⁿ sin, pài-tn̂g nā ti̍t-ti̍t teh koaiⁿ, lán ê sim sím-mi̍h khoán?
Só͘-í tāi-ke tio̍h bī ú tian tiû-biû, m̄-thang thèng-hāu chhuì-ta chiah beh khui chéⁿ, liōng-chá chek-thiok Thoân-kàu Ki-pún-kim. Chì-chió tio̍h ū 12 bān, lâi seⁿ lī-sek, chiah ū thang pó͘-chō͘ thoân-tō sian-siⁿ, chhin-chhiūⁿ hiān-sî ê gia̍h. Tng jîn-luī iáu-boē chhut-hiān tī sè-kan, Siōng-tè tāi-seng uī-tio̍h lán pī-pān Kiù-chú; kàu kî, Kiù-chú kàng-sè pàng-sak sìⁿ-miā lâi kiù lán, lán taⁿ uī-tio̍h I ê kàu-hoē lâi kè-e̍k sī eng-kai.
Chit pang Lâm Tāi ê Siông-tì Uí-oân-hoē ū gī-lūn chit chân sū, āu-lâi ū cho͘-chit chi̍t ê hoē, miâ Lâm-pō͘ Thoân-kàu Ki-kim Kî-sêng-hoē.
Hoē-tiúⁿ : Ko Kim-seng.
Su-kì : Ông oá.
Koè-kè : Boán Hiông-châi.
Soan-thoân-chiá :─
Ko-hiông : So͘ Io̍k-châi.
Tâi-lâm : Ko Kim-seng.
Ka-gī : Ông oá.
Tâi-tiong : Lâu Tiong-kian.
Ông Piān-lông.
Lâng nā thiàⁿ Chú, ài hiàn-kim lâi kiù lâng, chhiáⁿ in kià kau Tâi-lâm Sin-lâu Boán Hiông-châi Bo̍k-su. ǹg-bāng tāi-ke uī-tio̍h thian-kok lâi chīn-la̍t ; nā ū châi-sán m̄-thang sí-chông, tio̍h oa̍h-ēng. Kìⁿ-nā uī-tio̍h ka-tī chek-chū châi-pó ê, tī Siōng-tè ê bīn-chêng m̄-sī hó-gia̍h.
Lâm-pō͘ Thoân-kàu
Ki-kim Kî-sêng-hoē,
Soan-thoân-chiá : Ko Kim-seng.
