Chong-kàu Sim-lí-ha̍k Káng-chō
1933.09(582 Koàn)p.3
(Káng-ián-chiá: Lîm Bō͘-seng)
(Pit-kì-chiá : So͘ Thian-bêng)
(Chiap 6 goe̍h tē 20 bīn)
Goá í-keng tāi-lio̍k chiong hiān-tāi teh gián-kiù sim-lí-ha̍k só͘ ēng ê hong-hoat, toā-poàⁿ chhu tuì si̍t-giām-tek chit hong-bian khì; chū-lâi só͘ teh ēng hit khoán loē-séng ê kang-hu ê hong-hoat khah bô sî-kiâⁿ. Só͘-í sim-lí-ha̍k tiong ê chi̍t-ê te̍k-sû ê hun-kho ê chong-kàu sim-lí ê gián-kiù, iā chū-jiân khah chē sī ēng chit khoán si̍t-giām-tek ê hong-hoat. Tāi-khài sī ēng būn-tap-hoat(questiongnaire) lâi tuì bó͘ chi̍t kûn ê siáu-jî, á-sī toā-lâng hoat-chhut chióng-chióng ê chit-būn, lâi mn̄g in ê chong-kàu keng-giām, iā chiàu in ê só͘ ìn--ê ê te̍k-sû ê sū-si̍t lâi kui-la̍p kàu ū chi̍t khoán ê kiat-lūn.Phì-lūn lâi kóng , ū chi̍t-ê bó͘ ha̍k-chiá tuì bó͘ chi̍t keng ha̍k-hāu ê gín-á chhut chi̍t-ê chit-būn mn̄g kóng, chiàu lín kok lâng ê phah-sǹg, Siōng-tè á-sī sîn-bêng toà tī tó-uī ?
iā-soà pun chi̍t tiuⁿ toaⁿ hun-chò sîn-kiong, pài-tn̂g, ha̍k-hāu, ke-têng, ta̍k só͘-chāi, chéng-chéng ê keh lâi hō͘ in kì-ji̍p. Kàu-sî chiong in só͘ kau--ê lâi hun-luī, khoàⁿ kuí ê lâng ìn toà tī sîn-kiong, kuí ê lâng ìn toà tī pài-tn̂g , kuí ê lâng ìn toà tī ha̍k-hāu, ûn-ûn . án-in lâi gián-kiù, si̍t-giām khoàⁿ gín-á só͘ teh phah-sǹg sîn só͘ toà ê só͘-chāi sī tī tó-uī;tó chi̍t khoán siāng tē-it che lâng. Á-sī chhin-chhiūⁿ ū lâng iû-goân ēng chi̍t khoán ê bûn-tap-hoat lâi mn̄g lâng hoê-sim ê tōng-ki, chiàu lē ēng chit khoán ê choá siá hun-chò sit-chì, kiaⁿ-hiâⁿ, uī-tio̍h chhin-lâng pêng-iú ê sí, liáu chîⁿ , sit-loân, téng-téng ê keh piān-piān thang hō͘ lâng kì-ji̍p. Kàu-sî hiah ê lâng siu, soà hun-luī khoàⁿ tó-chi̍t khoán sī loā-chē, iā tó-chi̍t khoán sī siāng tē-it chē. án-ni lâi teh gián-kiù, khoàⁿ lâng hoê-sim sìn chong-kàu ê tōng-ki khah siông sī sio̍k tī tó-chi̍t khoán.
Chit khoán ê hong-hoat chiàu khoàⁿ sī ná chhin-chhiūⁿ chin khak-si̍t,in-uī ū sò͘-jī bêng-bêng kì-chài hō͘ lâng thang pí-kàu. M̄-kú chiàu goá só͘ siūⁿ, lūn lâng sìn chong-kàu hoê-sim ji̍p-sìn ê sim-lí sī chin hok-cha̍p, m̄-sī hiah-ni̍h khoài thang ēng chiah ê sò͘-jī chiū ē thang chèng-bêng kàu lóng bô chhun chi̍t-tiám-á ē giâu-gî ê só͘-chāi. Goá siūⁿ, chong-kàu sī tiōng kok lâng chū-kí ê chong-kàu keng-giām . Só͘-í nā beh gián-kiù , eng-kai iā tio̍h chham-chhap ‘'loē-séng ê kang-hu,'' chit ê hong-hoat lo̍h-khì ēng , chiah khah ē thang tit-tio̍h oân-choân ê kiat-lāu. Só͘-í chong-kàu sim-lí ê gián-kiù-chiá pún-sin nā bô sìn chong-kàu, bô hit-khoán put-chí pó-kuì ê chong-kàu keng-giām , bē thang tit-tio̍h oân-choân ê kiat-kó. Chin hó-chhiò, chiū-sī chiàu goá só͘ bat tī Ji̍t-pún ū kuí-nā ê siong-tong chhut-miâ ê chong-kàu sim-lí ê gián-kiù-chiá, pún sin bô sìn sím-mi̍h chong-kàu, bô hit khoán chū-kí tok-te̍k ê ‘'lêng'' ê keng-giām, kan-ta ēng chit khoán mn̄g pa̍t lâng ê khek-koan-tek si̍t-giām kap chèng-bêng, lâi hoat-piáu in só͘ gián-kiù ê kiat-kó.soà chū-kí iā sìn, iā ài hō͘ pa̍t lâng sìn kóng i só͘ ēng bô oân-choân ê hong-hoat lâi gián-kiù ê ha̍k-būn sī chin-si̍t.Che m̄-bián kóng, sī chin mâu-tún ê sū.
Koh ke kóng chi̍t kù, gián-kiù chong-kàu sim-lí ê hong-hoat, chiàu chhin-chhiūⁿ téng-bīn só͘ kóng hit nn̄g khoán, chiū-sī (1) Khek-koan-tek ê si̍t-giām hong-hoat. (2) Chú-koan-tek ê loē-séng ê kang-hu. Í-goā iáu ū chi̍t khoán put-chí pó-kuì ê hong-hoat, sī ēng kó͘-tāi chong-kàu-tek ê thian-châi ê chong-kàu chiūⁿ ê keng-giām ū kì-chài tī keng-chheh--ê , lâi chò gián-kiù ê châi-liāu. Phì-jū lâi-kóng, lán Ki-tok-tô͘ ū Sèng-keng piān-piān thang chò lán chit khoán gián-kiù Sèng-keng, tuì hit tiong-kan piān-piān thang chhoē-chhut Iâ-so͘ Ki-tok pún-sin ê chong-kàu keng-giām, thang lâi chò chong-kàu sim-lí ê kiat-lūn. Kî-û chhin-chhiūⁿ Pó-lô,Pí-tek, Iok-hān, í-ki̍p kó͘-chá ê chèng sian-ti, in ê giân-hēng lóng ū thang chò chit khoán gián-kiù ê chhâi-liāu. Tio̍h ū ke chit ê tē-saⁿ khoán ê kang-hu chiah thang kóng gián-kiù chong-kàu sim-lí ê hong-hoat sī ū oân-choân.(Thāi-sio̍k).
