Kong-hui ê kò͘-sū
(Iûⁿ Sū-ióng tuì Lân I-seng-niû ê More stories from Formosa hoan-e̍k)
1933.09 582Koàn p.14
Kong-hui chhut-sì tī Chiong-hoà chi̍t uī sìn-tô͘ ê ka-têng. I ê lāu-pē sī chò ba̍k-kang, miâ kiò Pháiⁿ-chîⁿ , lāu-bó sī chin sêng-si̍t chhim-sìn ê lú-tô͘. Kong-hui 6 hoè ê sî, i ê lāu-bó chhoā i khì tha̍k Chú-ji̍t-o̍h ; chē tī í-liâu, kha tin-tin lâi thiaⁿ sian-seⁿ ê kà-sī. Ū chi̍t ê lé-pài-ji̍t, sian-seⁿ kā i kóng, ‘'Kap goán a-pa sio-siāng.'' Peh hoè ê sî ,i khì ji̍p Kong-ha̍k-hāu. I tuì khí-thâu chiū chin ài tha̍k-chheh; chin bín-chia̍t, iā khiáu, chhù-ni̍h ê khang-khoè iā chò chin hó-sè. Tī Chú-ji̍t-o̍h ta̍k ê chin thiàⁿ i, siông-siông hō͘ lâng kéng tī Chiok Sèng-tàn ê sî, lâi gîm-si á-sī oa̍t-liām.
Tī 1922 nî 4 goe̍h boé, chiū-sī Kong-hui 10 hoè ê sî, i ū tú-tio̍h phoàⁿ-pīⁿ. I ê lāu-pē chhiáⁿ Lân I-seng khí in tau khoàⁿ i, chiū suî-sî chhoā i lâi ji̍p-īⁿ. I-seng kiaⁿ-liáu i sī tāng-pīⁿ, kàu 5 goe̍h chhe 2, só͘ kiaⁿ ê sū kó-jiân si̍t-hiān.Kong-hui jiám-tio̍h náu-iām, i-seng suî pò koaⁿ-hú, in chiū lâi hong hit-keng pēⁿ-sek, in-uī chit khoán ê náu iâm sī pháiⁿ-chèng, iā-sī thoân-jiám-pīⁿ. Taⁿ uī-tio̍h Kong-hui ê sì-miā teh piàⁿ siⁿ-sí, lāu-pē put-sî kap i tī-hia, í-goā tī chit ê teh khoàⁿ-lū ê kuí ké-pài kan , chí-ū sī Lân I-seng kap I-seng-niû khoàⁿ i nā-tiāⁿ. Phoà-pēⁿ tiong lóng bô khàn-hō͘-hū khì kò͘ i, chóng-sī bô lâng ē pí kong-hui ê lāu-pē khah un-jiû, khah gâu kò͘ i , mê-ji̍t kap i tī-hia, m̄-bat lī-khui i sin-piⁿ. Hit tiong-kan i ê lāu-bó kap khah sè-hàn--ê tiàm tī chhù-ni̍h; i-seng-niû ta̍k ji̍t khì pò i chai Kong-hui ê keng-koè.
Ū chi̍t pái chin oh-tit tuì i ê lāu-bó kóng;in-uī kiaⁿ liáu Kong-hui beh lī-khui sè-kan, sui-jiân i ê ba̍k-sái khoà（按：koà） ba̍k-kîⁿ, iáu-kú bô chhut oàn-giân , put-kò ìn kóng , ‘'Iâ-so͘ nā ài tiàu i, goá tek-khak tio̍h hoaⁿ-hí.'' Keng-koè goā-choē ji̍t, i-seng-niû ū pò i hó siau-sit, ‘'Kong-hui ê guî-hiám-kî koè-liáu, taⁿ bē sí lah.'' i ê bīn chin hoaⁿ-hí, chhiò gī-gī kóng, ‘'Kám-siā Siōng-tè.'' Chóng-sī khó-sioh ū khoàⁿ-kìⁿ thang hoân-ló ê chèng-chōng. Kong-hui ū koh ho̍k-tò ti-kak, m̄-kú goán kap i kóng oē, i thiaⁿ bē-bêng,goán tio̍h ēng toā siaⁿ kā i kóng , kàu āu-lâi tio̍h iōng jióng, i chiah ū thiaⁿ-kìⁿ. I-seng chia i khah toā-bīn ê tú-tio̍h thang hoân-ló ê sū, chiū kā i ê pē-bó kóng, kàu lō͘-boé, m̄-bián koh tiàm keh-lī-sek, Pháiⁿ-chîⁿ chhoā chit ê sán-sán koh bīn chhiⁿ-chhiⁿ ê gín-á tò-khì in chhù. I chē tī sè-tè tek-í lâi khoàⁿ sió-tī sió-moē thit-thô. I siông-siông ài kóng-oē, iā te̍k-pia̍t chin ǹg-bāng ài koh khì ha̍k-hāu tha̍k-chheh, kóng, ‘'Thèng-hāu goá ê hī-khang nā hó lè.'' I ê bīn-sek chhiⁿ-pe̍h chin sán, goán m̄-káⁿ hō͘ i chai i ê hī-khang bô ǹg-bāng lah !
Chhit goe̍h,goán beh khì Tām-suí Téng-soaⁿ-piⁿ ê sè-keng chhù-á hioh-joa̍h.Kong-hui hō͘ chi̍t ê chin ióng ê ku-lí āiⁿ kàu goám ê chháu-liâu, lâi khǹg tī cháu-bé-lō͘. I suh-tio̍h soaⁿ-nih liâng-léng ê khong-khì, koh khoàⁿ-kìⁿ tī i ê bīn-chêng ū khui-khoah ê hó kong-kéng, cheng-sîn chiū chin oa̍h-tāng. Hit kuí lé-pài kan, tī soaⁿ-téng ū hō͘ Kong-hui chin toā piàn-oāⁿ. Tú-á kàu-uī ê sî, i lím-lím-á ē kiâⁿ, in-uī i ê kha chin sán koh sè-ki, chóng-sī bô loā-kú i ē kap Tāi-pit (Lân I-seng ê kiáⁿ) khì soaⁿ-ni̍h thiàu-lâi thiàu khì, bán Pek-ha̍p-hoe, chō siâⁿ-chhiûⁿ, jiok boé-ia̍h, lia̍h hê-á. Tò-lâi chiū khí-hoé lâi chú hê-á, khǹg tī toh-téng chia̍h àm-tǹg thang phoè. Chit nn̄g ê gín-á chin hó kau-poê, chin chhin-bit, ǹg-bāng ê chò it-seng ê pêng-iú. Ta̍k ji̍t in lóng ū khò͘-têng:─
Kong-hui sǹg-siàu, siā-jī kap oē-tô͘, iā ū tha̍k kuí-nā chām ê Sèng-keng, chit-tipa8 ū-ê i iáu ē lāim--tit. Chin thang kám-siā, in-uī boē chhàu-hī-lâng ê tāi-seng i í-keng bat Iâ-so͘ tī i ê sim-lāi. Chiah àm-liáu, tāi-ke uî-luî lâi chò lé-pài, ta̍k àm ū chiàu lûn-liû kî-tó.
Kong-hui kî-tó kóng, ‘' Siōng-tè ah ! Kiû Lí hō͘ goá ê hī-khang ē thang koh thiaⁿ-kìⁿ, nā bô , goá tī chit sè-kan chiū chò bô lō͘-ēng lâng.'' I-seng-niû thiaⁿ-kìⁿ án-ni , chiū nâ-âu-kńg tīⁿ. In tò-khì Chiong-hoà liáu-āu, Kong-hui chiū tńg-khì tiàm in chhù. In-uī bô thang koh khì ha̍k-hāu, tû-khì kò͘ sió-moē í-goā, lóng bô chò sím-mi̍h. Só͘-í chin ià-siān, bīn ê êng-kng cháu liáu-liáu lah ! M̄-nā án-ni, tī in sì-uî hiah ê boē thiaⁿ tō-lí ê gín-á , boē-hiáu khó-lîn, hoán-tńg ài chhòng-tī i , hō͘ goán tāi-ke chin iu-būn. In-uī án-ni, i-seng-niû chiū thàm-thiaⁿ Tâi-lâm Bông-à Ha̍k-hāu. Tit-tio̍h hó siau-sit, chiah mn̄g i ê pē-bó khoàⁿ hoaⁿ-hí hoō i khì á-bô? In chū-jiân chin hoaⁿ-hí . I-seng-niû chiū ēng choá siá hit ê ì-sù pò Kong-hui chai. Chin hoaⁿ-hí, in-uī koh-chài khoàⁿ-kìⁿ Kong-hui ê bīn chhiò gī-gī ! Jiân-āu chiū kià ji̍p-ha̍k-goân. Ū tit-tio̍h ún-chún ji̍p-o̍h. Kàu-sî i-seng-niû chhoā i khì Tâi-lâm. Hāu-tiúⁿ chin hó-lé chih-chiap in , hoan-hù ha̍k seng tio̍h hó khoán-thāi Kong-hui. I tāi-seng ji̍p 1 liân, m̄-kú in-uī i tī Chiang-hoà ū tha̍k Kong-ha̍k-hāu 3 liân liáu , pí pêng-siông Bông-à Ha̍k-hāu ê sin-ji̍p seng ū khah-iâⁿ, só͘-í lâim-piⁿ seng chiūⁿ jī-liân.
Kong-hui tiàm ha̍k-hāu hó-sè, chiū chin hoaⁿ-hí, iā liâm-piⁿ tit-tio̍h chèng-sian-seⁿ ê o-ló. Ha̍k-hāu kan-ta i pài Siōng-tè, chá-àm i m̄-bat bô tha̍k Sèng-keng kap bô kî-tó Thiⁿ Pē. Ta̍k tǹg chiah pn̄g iā kám-siā. Lé-pài-ji̍t tit-tio̍h sian-seⁿ ê ín-chún i, tiàm tī Tiúⁿ-ló-kàu Tiong-o̍h i ê piáu-hiaⁿ ū lâi chhoā i khì hù Chú-ji̍t-o̍h, āu-lâi ji̍p-pài-tn̂g chē, chò-hoé lé-pài. Kong-hui sui-jiân bô thiaⁿ-kìⁿ poàⁿ-kù, iáu-kú i ài kap lâng an-chēng pài Siōng-tè.
