Báng-kah Kàu-hoē iân-kek
(Siông-tì kàu-hoē le̍k-sú tē-lí pō͘-hoē)
1934. 3, no. 588, pp. 25-26
[Tuì chit ge̍h-ji̍t khí, beh chiap-soà lo̍h pún pō͘-hoē só͘ tiau-cha kok kàu-hoē ê iân-keh. Nā-sī ū kàu-hoē iáu-bē kià-lâi--ê, chhiáⁿ in tiau-cha kià-lâi, nā í-keng kià-lâi--ê, ǹg-bāng oē koh tit-tio̍h khah choē ê chhâi-liāu; thang koh kià-lâi ke-thiⁿ.]
Báng-kah Kàu-hoē (hiān-chāi sī tī Tâi-pak chhī, Jio̍k-tek-teng, 3 teng-bo̍k, 17 hoan-tē). Sī 1877 nî 12 ge̍h (Kong-sū 3 nî) só͘ chhòng-siat--ê.
Pak-pō͘ siat pài-tn̂g só͘ tú-tio̍h ê tē-it khùn-lân ê só͘-chāi, chiū-sī Báng-kah pài-tn̂g. Hit-sî Tiong-kok koaⁿ tuì peh-sìⁿ thong-ti kóng, nā-sī chiong chhù, sè goā-kok ê Soan-kàu-su, chiū beh giâm-giâm hêng-hoa̍t. Kai Bo̍k-su tī 1887 nî (Bêng-tī 10 nî), lâi Báng-kah sè chi̍t keng chhù, iā chiong "Iâ-so͘ Sèng-kàu" ê pián, tiàu tī hit keng chhù ê ji̍p-kháu. Bô goā-kú, ū hō͘ tuì hia kè-khì ê bú-koaⁿ khoàⁿ--tio̍h, iā hit àm, peng-tuī-tiúⁿ ū kóng hit uī ê toē sī sio̍k tī kun-iâⁿ, só͘-í siū pek, ko͘-put-chiong tī keh-ji̍t lī-khui hia.
Hit-sî Kai Bo̍k-su ū siū peh-sìⁿ pō͘-bîn hiat chio̍h-thâu, hiat hiā, put-chí siū bú-jio̍k, chóng-sī i lóng bô lún-táⁿ, hit àm lo̍h-khì Tām-suí hô-piⁿ ê Toā-lōng-pōng, kap ha̍k-seng ián-soat liáu-āu, tī àm-mî ê tiong-kan koh tò-tńg lâi Báng-kah. Hit-sî ū chi̍t keng chhù, iā teng ê kng tuì phāng-á chiò chhut-lâi.
Kai Bo̍k-su kàu hit keng chhù, iā thok chi̍t ê lāu-hé-á, tī chêng Chháu-tiàm-bé koe si̍p-jī-lō͘ hū-kūn, sè chi̍t keng chháu-chhù, iā keh-ji̍t chá-khí chiong Sèng-tn̂g ê pián koh tiàu-khí--lâi.
Koe-bîn chin siū-khì, Báng-kah 3 toā sìⁿ: N̂g, Gô͘, Lîm ê tāi-piáu-chiá (thâu-lâng) hô-choê háng-hoah Kai Bo̍k-su, kóng tek-khak beh koáⁿ i chhut tī koe-goā, iā siàn-tōng peh-sìⁿ, só͘-í kàu tē 3 ji̍t ū thiah pài-tn̂g-chhù, toē-ki lóng phah-pháiⁿ. iā kuí-nā chheng ê peh-sìⁿ pau-uî Kai Bo̍k-su, hoah kóng, "Thâi, thâi." iā koaⁿ iā kiông-chè iau-kiû tio̍h lī-khui, só͘-í ko͘-put-chiong chiām-sî lī-khui siám-pī.
Hit-sî ū tuì Tām-chuí ê Eng-kok léng-sū Su-kok-toh, tuì Hok-kiàn Tō-tâi khòng-gī, só͘-í Tō-tâi ū tiàu Báng-kah ê iú-le̍k ê thâu-lâng. Beh mn̄g, thâu-lâng chin kiaⁿ, ū tuì Tām-chuí thiaⁿ-tuíⁿ chhéng thoè siat-hoat hô-kái. Kàu bé, ū the̍h-chhut sún-hāi pê-siông, koh sin khí pài-tn̂g tī thiah pháiⁿ hit ê uī, iā sêng-jīn Kai Bo̍k-su ê thoân-kàu.
Kai Bo̍k-su ū kā lâng bán chhuì-khí, tuì tī peh-sìⁿ ê pháiⁿ kám-chêng chhut-la̍t tû-khì. Hoán-tuì chiām-chiām bô-khì, iā chiām-chiām lâi sìn Ki-tok-kàu ê chin-choē.
Saⁿ, sì nî āu, ū tī Poeh-kah-chng (chiū-sī hiān-chāi ê uī-tì) boé khah khoah ê thó͘-toē, khí khàm hiā ê pài-tn̂g.
Chóng-sī tī 1885 nî, Bêng-tī 18 nî, Chheng Hu̍t chiàn-cheng siⁿ-khí, Tâi-oân iā siū éng-hióng. Hoat-kok ê chiàn-chûn lâi Tâi-oân, chia ê peh-sìⁿ chin siū-khì, iâu-giân kóng, Soan-kàu-su kap Ki-tok-tô͘ kiōng-bô͘ kap Hoat-kok liân-lo̍k. Tī chiàn-cheng khí ê sî, Pak-pō͘ Tâi-oân khah hó ê 7 keng pài-tn̂g, ū siū pō͘-bîn ê kong-kek phah pháiⁿ. Hit-sî Báng-kah pài-tn̂g iā siū-tio̍h phah pháiⁿ kap chhiúⁿ-the̍h, iā ū sí-siong. Toā-pō͘-hūn ê sìn-tô͘ sì-soàⁿ--khì. Keh nî, Hô-gī sêng-li̍p ê sî, Kai Bo̍k-su ū tuì hit-sî Chheng-kok chèng-hú, Sûn-hú Lâu Bêng-thoân, pê kàu-hoē pī-hāi ê pê-siông-kim chi̍t-bān kho͘, chiong chi̍t pō͘-hūn koh-chài khí, ū koân-thah ê lé-pài-tn̂g.
āu-lâi hit keng pài-tn̂g ū kū koh pháiⁿ-khì, só͘-í koh khai chi̍t-bān saⁿ-chheng kho͘, kái-tiok, chiū-sī hiān-sî chit keng pài-tn̂g. Tāi-chèng 13 nî, 1924 nî hē-thiⁿ ū oân-kang. Tāi-chèng 15 nî (1926 nî), sī Báng-kah Kàu-hoē siat-kàu 50 chiu-nî, iā tī 3 ge̍h 14 ji̍t, ū kú-hêng Kì-liām Chiok-hō-sek, put-chí choē lâng lâi hù.
