Chhiū-hio̍h
(Khng Ka-im)
1934. 5, no. 590, pp. 8
1. Sin-chhun kàu lah, chheⁿ-chhuì ê chhiū-hio̍h ti̍t-ti̍t hoat-khí-lâi, koh chi̍t pái thêng-chhut lo̍k-hn̂g ê kî-koan tī lán ê sè-kài. Cháiⁿ-iūⁿ hiah-nih suí ah? Chóng-sī lán tio̍h chai, hiah ê chhiū-hio̍h m̄-sī hut-jiân-kan hoat-chhut--ê. Chiah ê hio̍h sī kū-nî hē-thiⁿ hoat-gê, tang-thiⁿ sêng-tióng ê tang-gê (冬芽), tī kin-nî ê chhun-thiⁿ lâi seⁿ ki hoat hio̍h, koh khui-hoē ê lah! Ki-tok-tô͘ beh tit-tio̍h suí ê sìn-gióng seⁿ-oa̍h, iā m̄-sī it-tiau it-se̍k chiū ē ló͘-le̍k, kap Siōng-tè ê in-tián, chiah thang tit-tio̍h toā chìn-pō͘.
2. Tang-gê (冬芽) ê seng-oa̍h, chiū-sī i ê lîn-phiàn pau-phoê (鱗片包皮) lāi. Che chiū-sī i ê iô-nâ. Chóng-sī tī hoat hio̍h ê sî, chiah-ê lóng tio̍h ka-la̍uh, chiah ē hiān-chhut i ê suí, chìn-pō͘. Ki-tok-tô͘ nā ài tit-tio̍h têng-thâu-seⁿ ê in-tián, eng-kai kak-chhéⁿ, thǹg-khì kū ê seng-oa̍h. Pó-lô Sian-siⁿ kóng, "Bo̍h-tit kap chit sè-kan siāng-khoán tio̍h ēng sim-chì oāⁿ-sin lâi piàn-hoà ka-tī" (Lô-má 12 : 2).
3. Chhiū-hio̍h ê suí sī chheⁿ-sek, chóng-sī chi̍t hio̍h chiàⁿ-bīn kap tò-bīn ê sek-chhái bô lóng pêⁿ-pêⁿ. Chiàⁿ-bīn khah kng-tiah (光澤) koh bí-lē! Cháiⁿ-iūⁿ ē án-ni? Sī in-uī it7 hio̍h-lāi ê le̍k-sek cho͘-chit (綠色組織) ia̍p-lio̍k-thé ê sè-pau (葉綠體細胞) kin chiàⁿ-bīn--ê chin bi̍t-chiap, sè-pau kan kóng bô ū sím-mi̍h pa̍t khoán ê cho͘-chit lâi saⁿ chham. Chóng-sī tò-bīn ê sè-pau, chiū ū chin-chē sè-pau kàn-khek (細胞間隙) tī-teh, só͘-í chiah bô hiah hó sek-chhái. Lán sī kàu-hoē ê êng-kng sè-pau, chóng-sī ta̍k lâng nā bô ū jîn-ài ê cheng-sîn, kàu-hoē-lāi nā ū cheng-tò͘, oàn-hīn ê àm-liû (暗流), chiū bē thang hián-chhut hit ê êng-kng. Tio̍h tuì lán ê hó só͘ kiâⁿ, lâi hō͘ lâng kui êng-kng lán ê Thiⁿ-pē.
4. Chhiū ê bí-koan sī hio̍h ê chheⁿ-chhuì. Chóng-sī hio̍h m̄-sī kan-ta chng-thāⁿ nā-tiāⁿ, ū ho͘-khip chok-iōng thang hō͘ chhiū chhoán-khuì cheng-sàn chok-iōng (蒸散) lâi tiau-chiat chuí-hun, thoàⁿ-sò͘ tông-hoà chok-iōng (炭素同化), lâi chè-chō chhiū ê ióng-hun. án-ni si̍t-chāi kàu-gia̍h lī-ek chhiū, iáu-kú tī tang-thiⁿ beh lak-hio̍h ê sî, ū chiong hio̍h-lāi ê êng-ióng-hun lóng sàng-hêng chhiū-sin, pìⁿ-chiâⁿ bô lō͘-ēng ê chhiū-hio̍h lâi lak lo̍h. Che sī oân-choân ê chū-kí hi-seng (自我犧牲). Iâ-so͘ kóng, "In-uī Jîn-chú kàu, m̄-sī beh chhe-ēng lâng, sī beh hō͘ lâng chhe-ēng, koh hiàn i ê sèⁿ-miā lâi sio̍k-hoê chē-chē lâng" (Khó 10 : 45). Siā-hoē si̍t-chāi put-chí khiàm-ēng chit khoán hiàn-sit-tek jîn-bu̍t, tō-tek ê toê-hoè (頹廢), sè-kan khó͘ (世間苦) ê ke-thiⁿ, bêng-bêng sī lī-kí chú-gī ê sán-bu̍t. Só͘-í beh kiù-chè chit be̍h sí tī tē-nih, lâi poê-siông hit ê choē-ok ê kè-chîⁿ lah! Ki-tok-tô͘ ah! Lí sī Siōng-tè kok ê le̍k-sek sè-pau, siā-hoē ê chhiū-hio̍h neh!
