Chin-chiàⁿ Kî-biāu!
1934. 5, no. 590, pp. 10-13
[ Tè Jîn-siū Phok-sū kú-kú ū teh kè-e̍k beh khí chi̍t keng Nāi-pēng pēⁿ-īⁿ. Taⁿ í-keng khí hó, tī 3 goe̍h 30 hō ē-po͘ 3 tiám, ū kú-hêng Lo̍k-sêng-sek. Piáu-miâ kiò chò Ngāu-san-oân (Happy mo͘nt Leprosy colony). Hit ji̍t, ū chhiáⁿ Pa khek-lé Phok-sū soat-kàu. Chit-tia̍p chiong hit phiⁿ soat-kàu in tī-chia].
Kok-hā, í-ki̍p lia̍t-uī ê chāi-chō, lán ē-po͘ chū-chi̍p tī-chia, sī beh hù chit ê Ngāu-san-oân ê Lo̍k-sêng-sek, iā beh kā Tè I-seng kap i ê tâng-phoāⁿ kiong-hí, in-uī in kin-á-ji̍t thang khoàⁿ-kìⁿ in chē-chē ê tio̍h-boâ ê sêng-chek. Lán kin-á-ji̍t khoàⁿ-kìⁿ chiah-nih suí ê chhù-the̍h, tāi-ke ún-tàng siū toā-toā ê kám-kek. Goá chêng-ji̍t lâi khoàⁿ-kìⁿ, chiū tī i-seng ê phō͘ kì goá ê miâ, soà kì chi̍t kù, kóng, "Chin-chiàⁿ kî-biāu, chhut tī lâng só͘ phah-sǹg ê í-goā."
Goá khiok m̄-sī i-seng, bô ta̍k-hāng lóng ē hiáu-tit; chóng-sī chiàu goá só͘ phah-sǹg, khí chit hō ê Ngāu-san-oân, ū nn̄g-hāng ê ì-sù.
Chi̍t-hāng sī beh káng-kiù chit ê nāi-pīⁿ, khoàⁿ ū sím-mi̍h hó hoat-tō͘, sím-mi̍h hó io̍h, thang i-hó chit ê chèng-thâu, hō͘ i lóng bô--khì. Tī thiⁿ-ē chē-chē só͘-chāi ū gâu ê i-seng chhut-la̍t teh káng-kiù; lán Tâi-oân iā tio̍h ū hūn tī chit-hō ê kang, in-uī tī lán tiong-kan ū chē-chē chit hō ê piⁿ. Lán pêng-siông ê lâng m̄-chai ū chìn-pō͘ kàu tó-uī, m̄-chai i-seng teh hi-bōng thang bô loā-kú it-chīn bia̍t i. Chóng-sī ún-tàng teh chìn-pō͘. Chiàu goá phah-sǹg, pa̍t-ji̍t ē ta̍t-tio̍h chit ê bo̍k-tek. In-uī chit sè-kan sī Siōng-tè ê sè-kan, iā I ún-tàng bô hoaⁿ-hí khoàⁿ-kìⁿ chit ê mâu-pēng
Koh chi̍t-hāng thang ún-tàng tit-tio̍h lī-ek, chiū-sī thang an-uì kan-khó͘ ê lâng ê sim; tī-chia ū chhù thang toà, chin khoàⁿ-oa̍h, ū io̍h thang chia̍h, ū chhân-hn̂g thang choh-sit, ū pài-tn̂g thang thiaⁿ tō-lí, ū pêng-iú thang kau-poê, hō͘ in ê sim thang khah khui, m̄-bián kan-ta chē--teh, teh hoân-ló. In-uī tāi-ke chai chit-ê sī chin kan-khó͘ ê pīⁿ. Goá ē kì-tit ū chi̍t pái tī Tâi-lâm, goá kap sian-siⁿ-niû ū khì chhoē chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná. I kan-ta tó tī bîn-chhn̂g, báng-tà pàng--lo̍h-lâi, m̄-chún lâng hian--khí-lâi khoàⁿ, ū kā goán kóng, i sī pài Siōng-tè ê lâng; nā m̄-sī án-ni i kú-kú í-keng ū chū-chīn sí. Taⁿ ū siat chit ê Ngāu-san-oân, lâng m̄-bián choa̍t bāng chhin-chhiūⁿ án-ni. Kiám-chhái iáu-boē thang kā lâng kóng lán ē táⁿ-tia̍p i ê pīⁿ. láu-kú thang kā i kóng lán ē kiám-chió i ê kan-khó͘, hō͘ i chám-jiân khah khin.
Só͘-í chit-hō ê kang sī chin ha̍p tī Siōng-tè ê chí-ì, sī thàn lán Sèng-kàu ê tō-lí, thàn lán ê Chú ê bēng-lēng, tio̍h thiàⁿ pa̍t lâng chhiu-chhiūⁿ ka-tī. I-seng khek-kí tio̍h-boâ, káng-kiù ta̍k-hāng ê hoat-tō͘, ài bia̍t chit-hō ê pīⁿ-thiàⁿ, hō͘ āu sè-tāi ê lâng m̄-bián tú-tio̍h i, m̄-bián khoà-lū, khiok m̄-sī pò͘-tō, iáu-kú sī lī-ek lâng, lâi kui êng-kng hō͘ Siōng-tè. Sī tû-khì sè-kan chi̍t hō ê mâu-pēng, thang koh kui tò-tńg chò khah chhin-chhiūⁿ Siōng-tè goân-pún chhòng-chō i ê khoán-sit. In-uī lán ê Sèng-kàu bô hiâm chit sè-kan sī pháiⁿ só͘-chāi, chiàu lán kóng i sī Siōng-tè hó ê kang só͘ chō-chiâⁿ ê mi̍h. Lán m̄-sī chhin-chhiūⁿ Hi-lī-nî ê tiat-ha̍k-ka; in hiâm chit ê bu̍t-chit-kài sī m̄-hó, sī chó͘-tòng sîn-lêng-kài ê hoat-ta̍t. iā m̄-sī chhin-chhiūⁿ Sek-kàu ê hoê-siūⁿ, á-sī chia̍h-chhài ê lâng, teh hiâm i sī khó͘-hái, sī tîn-sè, tio̍h thoat-lī i ná kín ná hó. Chiàu lán kóng, chit sè-kan pún sī Siōng-tè só͘ chhòng-chō; kàu bān-hāng mi̍h chhòng-chō͘ liáu, I lâi khoàⁿ, khoàⁿ-liáu chiū kóng ta̍k hāng chin hó. Chiàu lán lâng chit-tia̍p só͘ khoàⁿ-kìⁿ, kiám-chhái khoàⁿ i bô tek-khak sī án-ni; ná-chún chhin-chhiūⁿ in hiah ê lâng só͘ kóng chám-jiân ū lí-khì. Goán tuì Loē-tē só͘ tit-tio̍h ê pò-choá, chha-put-to ta̍k-ji̍t teh pò kóng ū lâng chū-chīn, he̍k-sī thiàu-lo̍h hái, á-sī thiàu-lo̍h hoé-soaⁿ lâi sí. In chū-chīn káⁿ sī in-uī in khoàⁿ chit sè-kan sī kan-khó͘ ê só͘-chāi, m̄-bián oa̍h, kín sí sī khah hó. Goá kiàn tha̍k, lóng teh hoân-ló, lâng m̄-thang án-ni. In-uī kî-si̍t chit-hō su-siúⁿ sī m̄-tio̍h. Tuì-hoán thang kóng, tī chit sè-kan ê mi̍h sī pī-pān tú-tú hó-sè, chò lán lâng ê lō͘-ēng. Goá ū tha̍k chi̍t pún chheh, sī chin gâu ê kho-ha̍k-ka só͘ tù--ê. I ū chhâ-khó chit sè-kan bān-mi̍h, chhâ-khó liáu chiū chò kan-chèng, in chi̍t-hāng chi̍t-hāng lóng pī-pān tú-hó chò lán lâng ê lō͘-ēng, tī ú-tiū lāi kiám-chhái bô chi̍t só͘-chāi chhin-chhiūⁿ lán chit tē-kiû hiah chiâu-pī, piān-piān thang hō͘ peh-sìⁿ khiā-khí. Goá tha̍k-liáu put-chí siū kám-kek, pún-jiân bô phah-sǹg ū-iáⁿ án-ni. Khiok lán chèng-lâng ū chit hō ê keng-giām, put-kò sī bô tì-ì nā-tiāⁿ. Chêng-ji̍t goá chē tī goá ê pâng-keng, chin khoàⁿ-oa̍h; goā-bīn chin koâⁿ, lāi-bīn lóng bô; sī in-uī tī hoé-lô͘ ū thô͘-thoàⁿ teh to̍h. Goá chiū siūⁿ, goá thái-thó ū chit hō thô͘-thoàⁿ thang ēng; siūⁿ-liáu chiū chai, sī in-uī bān-bān nî ê tāi-seng, Siōng-tè ēng noā-chhâ pìⁿ chò thô͘-thoàⁿ, chi̍t-chân chi̍t-chân hē--teh, thèng-hāu lâng khì ku̍t khì ēng. M̄-nā án-ni, thang koh siūⁿ, hiāu-kim lâng só͘ hoat-bêng hiah chē sin khoán ê khì-kū chò lán ē lō͘-ēng, lóng sī oá-khò Siōng-tè chiā-chá só͘ pī-pān ê chhâi-liāu; nā bô án-ni, lâng liáu sim-su lâi káng-kiù lóng kui tī khang-khang. Chhin-chhiūⁿ lâng siat tiān-pò, á-sī chū-tōng-chhia, á-sī hui-hêng-ki, á-sī oa̍h-tāng ê siá-chin, lán o-ló in ê gâu, ē hiáu-tit hoat-hêng hit hō ê sū. Chóng-sī nā m̄-sī Siōng-tè chá-chá pī-pān in só͘ beh ēng ê chhâi-liāu, chiū in ê gâu kui tī bô. Kai-chài m̄-bián kiaⁿ án-ni; bô-lūn in beh ēng sím-mi̍h liāu, hit ê mi̍h í-keng ū. Sī in-uī án-ni, goá sìn tī chit sè-kan ū tú-hó ê io̍h thang i-tī chit ê chin lī-hāi ê chèng-thâu. Lâng khiok iáu-boē u chhoē-tio̍h hit ê io̍h. M̄-kú goá phah-sǹg kó-jiân ū hit ê mi̍h tī-teh, teh thèng-hāu lâng khì chhoē. Goá bat thiaⁿ-kìⁿ i-seng kóng ū chi̍t khoán iû ū chin toā lō͘-ēng; khiok sī bô kàu-gia̍h thang i kàu oân-choân hó, iáu-kú ū chin toā ê lō͘-ēng lī-ek lâng. M̄-kú chit-hō iû chi̍t-pah nî chêng bô lâng bat. Mi̍h khiok sī tī-teh, cheng-chha sī lâng iáu-boē khì the̍h. Iû-goân án-ni, kiám bô thang ǹg-bāng ū iáu koh-khah hó ê io̍h tī-teh, ū chiâu-pī ê kong-hāu, teh thèng-hāu lâng khì châ-khó. Che sī piáu-bêng chit ê Ngāu-san-oân chi̍t khoán ê lō͘-ēng, thiⁿ-ē bān-kok ū gâu ê i-seng teh hi-seng in ê sìⁿ-miā, ài kiù chiah ê kan-khó͘ ê lâng.
Lán iā m̄-bián kiâⁿ thiⁿ-ē, ài chai chit hō ì-sù; nā-ái khoàⁿ lán Tâi-oân chiū thang chai. Gō͘-la̍k-cha̍p nî, lán chit ê hái-sū ū chē-chē hāng ê phoà-pīⁿ. Goá pún-sin ē kì-tit ū Niáu-chhú-chèng, ū Hok-loān-pīⁿ, ū Chhut-chu hit hō, iā ū koâⁿ-jia̍t pīⁿ, chit hō chin sēng, goá ka-tī ū koâⁿ-jia̍t, bô làng uî, chha-put-to bô làng goe̍h. Taⁿ chiah-kú hit hō ê pīⁿ it7 tó-uī? Chha-put-to lóng bô, sè-hàn ê gín-ná ū-ê kaⁿ m̄-bat hiah ê miâ. Chiáⁿ-iūⁿ ē án-ni? Chiū-sī lâng káng-kiù hit ê oē-seng-hoat, chiàu só͘ káng-kiù, chiū siat hó ê hoat-tō͘ teh tî-hông, ēng hó ê io̍h lâi i-tī, tì-kàu Tâi-oân sǹg sī hó khiā-khí ê só͘-chāi. M̄-kú 50 nî chêng, chiah ê ta̍k hāng ê io̍h í-keng ū, hiah ê oē-seng ê lí-khì iā tī-teh. Put-kò hit-tia̍p iáu-boē ū lâng khì káng-kiù lâi chai; nā khah-chá káng-kiù lâi siat-hoat, chiū m̄-bián lâng tú-tio̍h hiah-nih chē kan-khó͘. M̄-chai tio̍h loā-kú, chiū chit hō nāi-pīⁿ iû-goân ē bô--khì. Lán m̄-thang hiâm chit ê sè-kan sī kan-khó͘ ê só͘-chāi, tio̍h hiâm lán pún-sin, in-uī lán teh kè-e̍k pa̍t-mi̍h, bô teh iàu-kín chiah-ê kiù-miā lîn-bín lâng ê hoat-tō͘.
Lín siūⁿ khoàⁿ māi, tuì goân-chá, tuì A-su̍t kok, Pa-lí-lûn kok, kàu taⁿ, lâng ū liáu loā-chē kang, loā-chē chîⁿ, loā-chē lâng ê sìⁿ-miā, lóng sī beh phah pa̍t kok hō͘ i hâng-ho̍k, lóng sī hāi lâng, m̄-sī beh lī-ek lâng; kàu lō͘-boé bô só͘ tit-tio̍h, lóng sī phah-sńg. Cha̍p-goā nî chêng, goán hit-pêng ê toā-kok kau-chiàn gō͘ nî kú. Hit-sî iā sī án-ni; chheng-bān lâng sí, tio̍h-siong ê sǹg bē liáu, chha-put-to bô chi̍t kháu-chàu bô teh iu-būn, hoè-mi̍h huí-hoāi kàu bē sǹg--tit; iā kàu lō͘-boé sī bô lō͘-ēng, ta̍k kok lóng ū toā-toā khek-khui. Taⁿ thang siūⁿ, siat-sú ū ēng hiah chē ê sim-su, hiah chē chîⁿ, hiah chē lâng ê sìⁿ-miā, ū kè-e̍k beh saⁿ pang-chān, saⁿ-thiàⁿ, lâi káng-kiù kiù-miā ê hoat, bô káng-kiù hāi-miā ê hoat-tō͘, kàu chit-chūn sè-kan ū loā-toā ê chìn-pō͘, lâng ke-thiⁿ loā-chē hāng ê hok-khì, i-hoat ū siūⁿ-chhut loā-chē hāng kiù lâng bián-tit hit hō ê pīⁿ; kiám-chhái chit ê Ngāu-san-oân ê bo̍k-tek í-keng ta̍t-tio̍h. Só͘-í goá kóng tio̍h hiâm pún-sin pîn-toāⁿ, thàn su-io̍k, bô thàn saⁿ-thiàⁿ ê hoat, tì-kàu hiah chē hāng ê kan-khó͘ iáu tī-teh, bô hō͘ lán lóng tû--khì. Taⁿ lán tio̍h thàn khah hó ê hoat, kó͘-bú chit-hō Ngāu-san-oân ê sū-gia̍p, ǹg-bāng bô loā-kú ū toā kong-hāu.
Chò án-ni sī thàn lán ê Chú ê bô͘-iūⁿ, kiâⁿ I ê kha-pō͘, thé-thiap I ê sim. Chiàu lán sǹg, kin-á-ji̍t sī saⁿ goe̍h 30 ji̍t; chiàu kū-le̍k sī jī-goe̍h 16 ji̍t; chiàu Iû-thài lâng sǹg sī chiaⁿ-goe̍h 16 ji̍t, tú-hó sī in ê Poâⁿ-koè-cheh, sī lán ê Siū-lān-cheh, in-uī ti kin-á-ji̍t lán ê Chú sī tī Si̍p-jī-kè lâi sio̍k lán ê choe. ēng kin-á-ji̍t chò lán ê Lo̍k-sêng-sek sī chin ha̍p-sî. In-uī lán ê Chú lo̍h-lâi sè-kan, chhut-sì chò lâng, m̄-sī beh pāi-hoāi sè-kan, chiū-sī beh pāi-hoāi Mô͘-kuí só͘ chò-ê, chiàu 1 Hān 3:8 chat só͘ kì-chài. Siōng-tè só͘ chō-ê sī lóng hó, Mô͘-kuí só͘ chō-ê lóng sī pháiⁿ. Mó͘-kuí só͘ chō-ê nā-tiāⁿ, kiám m̄-sī beh chin hó? Taⁿ lán ê Chú tiàm tī tē-bīn-chiūⁿ ê sî, I siông-siông tú-tio̍h thái-ko ê lâng. Káⁿ m̄-sī kap lán Tâi-oân só͘ ū ê thái-ko saⁿ-tâng; chóng-sī hoan-e̍k sī saⁿ-tâng ê jī. Chiàu Iû-thài lâng ê lē, thái-ko ê lâng sī bô chheng-khì, m̄-thang kap pa̍t lâng saⁿ kau-poê. M̄-nā án-ni, liân bong-tio̍h ê lâng iā sǹg chò bô sè-jī; I hó-táⁿ chhun-chhiú hoāⁿ in, hián-bêng I bô hō͘ in só͘ bak-tio̍h, hoán-tńg sī in hō͘ I hoāⁿ chhiú liáu chiū pìⁿ-chò chheng-khì; pháiⁿ sī hō͘ hó khah-iâⁿ. Lán ê sian-siⁿ iā sī án-ni, sī thé-thiap Iâ-so͘ ê sim, o̍h I ê bô͘-iūⁿ; sī khò I ê la̍t, bāng I ê Sîn ê ín-chhoā, hó-táⁿ chìn-chêng, khí chit-keng ê chhù, beh kap chit ê pīⁿ-chèng kau-chiàn kàu khah-iâⁿ. Lán kin-á-ji̍t saⁿ-kap chū-chi̍p tī-chia, hián-bêng saⁿ thé-thiap ê ì-sù is7 hó; chóng-sī m̄-thang kan-ta tī kin-á-ji̍t nā-tiāⁿ, tio̍h siông-siông siàu-liām thè i kî-tó, chiàu lán ê le̍k-liōng pang-chān i ê só͘-huì; ǹg-bāng nî-nî ū hó siau-sit thang hoaⁿ-hí, toā-toā lī-ek Pún-tó ê kan-khó͘ lâng, toā-toā kui êng-kng hō͘ lán ê Siōng-tè; Sī sim só͘ goān.