Siàu-liām Koè-óng ê Sìn-tô͘
1934. 7, no. 592, pp. 11-13
I. Kò͘ Gô͘ N̂g--sī Io
Chú-āu 1850 nî 8 goe̍h 16 ji̍t, chhut-sì tī Hōng-soaⁿ. Kàu 19 hoè, chiū kè hō͘ N̂g Ka-tì Sian-siⁿ. Keh-nî koat-sim sìn Chú niá sé-lé ji̍p Sèng-hoē.
N̂g Ka-tì Sian-siⁿ sī Ē mn̂g lâng. Tī 1865 nî kap kò͘ Má I-seng koè-lâi Tâi-oân. I ū chò Má I-seng ê chō͘-chhiú, tiàm tī Kî-āu I-koán chin kú. āu-lâi ū ka-tī khai-gia̍p tī Hōng-soaⁿ. Tuì 1878 nî kàu 1911 nî ê tiong-kan, ū tam-tng Hōng-soaⁿ Kàu-hoē ê Tiúⁿ-ló. Jiân-āu ū poaⁿ-lâi Tâi-lâm kò-ló, soà koè-sin tī Tâi-lâm, hióng-siū 74 hoè.
Sian-siⁿ-niû tī oa̍h-tang-sî, jia̍t-sim ho̍k-sāi Chú, chin gâu pang-chān tiōng-hu, iā chin phok-sò͘ koh chiat-khiām, gâu liāu-lí ka-têng, ín-chhoā sī-sè pài Siōng-tè. Nā ū kan-khó͘ lâng, i chin hoaⁿ-hí chiu-chō͘--in. Kap chhù-piⁿ put-chí hô-bo̍k, lâng toā o-ló--i. I ū siⁿ chi̍t ê hāu-siⁿ, kap 6 ê cha-bó͘-kiáⁿ.
Kīn-lâi in-uī sin-thé ná soe-jio̍k, chiū tī kin-nî 1 goe̍h 14 ji̍t sin-thé hō͘ Chú tiàu i, an-jiân lī-khui sè-kan; hióng-siū 84 hoè. Lāi-goā sun 20 goā miâ. Chhut-chòng hit ji̍t, ū 300 goā lâng lâi hoē-chòng.
II. Lāu Sian-siⁿ Tân Iú-sêng
Tân Iú-sêng Sian-siⁿ goán Tâi-tiong kàu-hoē chho͘-tāi ê Thoân-tō. I ê lēng-lông Tun-tek, hiān-sî chò I-su khai-gia̍p tī Tâi-tiong. I ê cha-bó͘-kiáⁿ kè Tiō Thian-chû Sian-siⁿ, hiān-sî teh kà lán ê Tiong-o̍h; soà chò lán ê Châi-thoân Hoat-jîn Lí-sū-tiúⁿ.
Sian-siⁿ hióng-siū 67 hoè. Tuì siàu-liân khì ji̍p Sîn-ha̍k, āu-lâi chhut-lâi thoân-tō 30 nî, oāⁿ 17 uī. Kàu sin-thé soe-jio̍k tài chin tāng ê uī-pēⁿ, chiah sî-chit kò͘-ló.
Lūn i ê thoân tō-lí chin jia̍t-sêng, chē-chē hāng hō͘ ián siàu-liām. Kî-tiong khì āu-soaⁿ thoân-tō sī tē-it chhi-chhám, tī-hia kap Sian-siⁿ-niû, sè-kiáⁿ bih soaⁿ kú-kú, chia̍h chhiū-phoê chháu-kin koè-tǹg, iā bat. uī Chú chīn-tiong phoe-sí, só͘-í chiū tì-kàu tài tāng ê uī-pēⁿ.
I lâi goán Tâi-tiong tio̍k-jīm ê sî, kàu-hoē chin iù-tī, phoà chháu-chhù-á. Khí-thâu bô-í-liâu, ēng chhāi tke-kóng-kho͘. Jiân-āu bé 16 liâu âng í-liâu-á, ûn-ûn-á chìn, kàu ū kin-á-ji̍t ha̍p ēng ê toā kàu-hoē. Chhù toā-keng, tē-pêⁿ khoah. Ū lâng kóng, choân Tâi siāng khoah-khǹg ê kàu-hoē, kiám-chhái sī Tâi-tiong. Chiàu hiān-sî ê sî-kè lâi kó͘, kiàn-bu̍t kap thó͘-tē, kóng ta̍t oá ū 8 bān gîn. Chiah-ê bô m̄-sī tuì tāi-tāi ê bo̍k-su, sian-siⁿ ê sim-hiat só͘ chō-chiâⁿ, iáu-kú khí-thâu ê khó͘-sim, bô m̄-sī tuì i.
Choè-āu kóng chi̍t kù, chiū-sī kàu i beh sí ê 3 ji̍t chêng. Chin hoaⁿ-hí, tuì i ê cha-bó͘-kiáⁿ kóng, Ū chi̍t ê siaⁿ bêng-bêng kā i kóng, koh 3 ji̍t chiū beh chhoā i tò-khì. Tuì án-ni i chin hoaⁿ-hí, kiò lâng kā i sé seng-khu, thì-thâu, oāⁿ-saⁿ, lâi tán. Kàu tē 3 ji̍t lóng piān, chhiò-gī-gī kap tāi-ke saⁿ-sî. Kā Sian-siⁿ niû kóng, "Taⁿ goá beh chò goá tiā-seng lâi-khì lah." Chhin-chhiūⁿ khùn--khì, án-ni chiūⁿ-thiⁿ, khì kìⁿ Chú ê bīn. Hit ji̍t chòng-sek tī lán kàu-hoē lâi chò, hoē-chòng ê lâng kuí-nā pah, tāi-ke piáu kèng-ì, chò toā hêng-lia̍t lâi sàng i an-chòng.
(L. J. S.).
III. Ang Kin Tiúⁿ-ló
Ang Kin Tiúⁿ-ló sī Jī-chuí kàu-hoē ê tiōng-iàu jîn-bu̍t. Tī siàu-liân ê sî, siū i ê hiaⁿ-ko Ang Hô Tiúⁿ-ló ê ín-chhoā; koh ū khoàⁿ-tio̍h Siōng-tè ê toā koân-lêng, chiū koat-sim sìn Chú. Tī 1900 nî 12 goe̍h 15 ji̍t, chiū kàu pài-tn̂g lé-pài. Tuì hit-sî khí, chò jia̍t-sim ê sìn-tô͘; chiū hō͘ kàu-hoē kéng i tng Chip-sū nn̄g jīm; ān-lâi koh kéng i tng Tiúⁿ-ló nn̄g jīm. Chīn-tiong chiū-chit, hō͘ hoē-iú só͘ o-ló.
Tī kin-nî 2 goe̍h kan phoà-pēⁿ. āu-lâi pēⁿ sui-jiân ū hó, m̄-kú sin-thé lóng bē ióng. Kàu tī 10 goe̍h 1 hō, an-jiân koè-sì, thoat-lī sè-kan ê kan-khó͘; hō͘ Chú tiàu i tńg-khì Pē tau, hióng-siū éng-oán ê hok-khì, hióng-siū 63 hoè. Chóng-sī kàu-hoē sit-lo̍h chi̍t ê tiōng-iàu ê jîn-bu̍t, tāi-ke siong-sim m̄-kam.
Tī 10 goe̍h 3 hō, téng-po͘ 9 tiám goā chò kò-pia̍t-sek, hoē-lāi hoē-goā ū 400 chó-iū lâng lâi hoē-chòng, iā ū chē-chē ê tiàu-sû, tiàu-tiān. Iûⁿ Chù Bo̍k-su soat-kàu, N̂g Jîn-siū su-hoē.
Taⁿ chiong i seng-chûn só͘ chai-iáⁿ--ê, siá kuí hāng lâi siàu-liām i:-
1. Jia̍t-sim ho̍k-sāi Chú. I sìn Chú liáu-āu, ū tú tio̍h ge̍k-kéng. Chiū-sī sìn Chú 6 nî, chiū sí cha-bó͘-kiáⁿ, 10 nî sí bó͘, koh 10 nî, koh sí sio̍k-chhoā ê bó͘. Sui sī án-ni, i ê sìn-gióng bô iô-tāng, iû-goân lia̍h ho̍k-sāi Chú chò iàu-kín. Pún-sin khîn tha̍k Sèng-keng, tì-ì siú lé-pài. iā kó͘-bú ke-lāi, í-ki̍p sìn-chiá tio̍h iàu-kín siú lé-pài. I tī pēⁿ-tiong sin-thé loán-jio̍k, iā bián-kióng koh lâi lé-pài chi̍t pái.
2. Koan-sim tī kàu-hoē. Lūn kàu-hoē ta̍k hāng sū, i put-chí koan-sim, tī pēⁿ-tiong, iā siông-siông teh khoà-lū kàu-hoē ê sū. iū-koh kàu-hoē ta̍k hāng ê iân-hāng lóng sī i teh lám boé. Pa̍t-uī kàu-hoē nā lâi tê, lńg hoaⁿ-hí chhut.
3. Gâu thiàⁿ thoân-kàu--ê I tuì thoân-kàu--ê gâu tông chêng, iā bat àm-chēⁿ pang-chān tú-tio̍h kan-khó͘--ê.
4. Gâu thé-thiap lâng. Put-lūn hoē-goā hoē-lāi ê lâng, lóng o-ló i gâu thé-thiap lâng. In-uī put-lūn sím-mi̍h lâng nā bô tú-hó, kā i kiû chioh lóng ū; iā hán-tit kā lâng thó. Bat chi̍t pái khì soaⁿ--nih beh tńg-lâi ê sî, tú-hó ū lâng teh kā i thau-liú han-chî, i oat tuì pa̍t uī, liâu koè khe tńg-khì, in-uī kiaⁿ-liáu thau-liú han-chî ê lâng khoàⁿ-tio̍h kiàn-siàu. Só͘-í, ta̍k lâng m̄-kam.
Taⁿ Tiúⁿ-ló ê kang soah lah; ū lâu i ê hū-jîn-lâng kap nn̄g ê hāu-seⁿ, 5 ê cha-bó͘-kiáⁿ, ū-ê iáu chhiú-nih-phō. I ê toā hāu-seⁿ Ang Se-keⁿ kun, hiān-sî iáu tī Sîn Ha̍k-hāu, si iú-uî ê chheng-liân. Goān Chú chiok-hok in, iā pang-chān in ē toè Tiúⁿ-ló ê kha-pō͘, koan-sim tī kàu-hoē. Amen. (N̂g Jîn-siū kì).
IV. Si̍t-lo̍h hó ê Koeh Bo̍k-su-niû
Koeh Bo̍k-su-niû lâi hōng-sū Pè-hoē 6, 7 nî kú, kàu-hoē siū i ê poê-iúⁿ hui-siông chē. Kàu-hoē ná oa̍h-tāng kian-kò͘. Put-hēng jiám-tio̍h sán-jio̍k-jia̍t ê chèng, tī-liâu bû-hāu.
Tī 1 goe̍h 19 ji̍t pia̍t-sè, hióng-siū 43 hoè. Lâu Koeh Bo̍k-su, kap 5 ê hāu-siⁿ, 5 ê cha-bó͘ kiáⁿ, 20 ji̍t ngó͘-āu 3 tiám kò-pia̍t-sek. Iûⁿ Sè-chù Bo̍k-su su-sek. Ū Tiong-hoe ê tāi-piáu, pún-chng ê Chng-tiúⁿ kóng tiàu-sû. Hoē-lāi hoē-goā ê pêng-iú, kuí-nā pah lâng hoē-chòng, bô m̄ lâu ba̍k-sái piáu tông-chêng. Chi̍t hāng sī m̄-kam i ê chú-lú chin hō͘ lâng siong-sim. Taⁿ soah i ê tio̍h-boâ lâi an-hioh, hok-khì ah!
I tī goán chia ê kang-chok giân-hēng, kán-tan kì kuí hāng, kiám-chhái ē-thang chò bô͘-iūⁿ iā kú káⁿ.
Gâu poê-iúⁿ kàu-hoē: Tuì i lâi Pè-hoē, kàu-hoē chiām-chiām kian-kò͘ khiā-chāi, kàu-hoē ta̍k hong-bīn ê ki-koan, i bô m̄ kap Bo̍k-su tâng chhut-la̍t poê-iúⁿ.
Chin hô-pêng: I m̄ nā tī ka-têng ho-pêng, chiū tuì hoē-lāi hoē-goā lóng chin hô-pêng, m̄-bat kap lâng chhiong-tu̍t, bô kóng oē.
Chin pêng-téng: I tuì hù-kuì ê lâng, bô pho͘-tháⁿ thiám-mīⁿ, tuì pîn-chiān--ê, bô kiau-thài khoàⁿ-khin, bô-hun pí-chhú, it-sī tông-jîn.
Chin thiaⁿ lâng: I nā thiaⁿ-tio̍h hoē-iú phoa-pēⁿ, á-sī sím-mi̍h chhì-liān, suî-sî khì an-uì, thè lâng kî-tó. Chit pái i ka-tī teh siong-tiōng, tú-tio̍h goá ê hū-jîn-lâng, kap Âng Tāi-bí Sian-siⁿ-niû iā tio̍h tāng-pēⁿ. I ta̍k ji̍t to teh mn̄g khoàⁿ in nn̄g lâng ū khah hó bô? Sio̍k-gú kóng, sin to put-kò͘-kí, thài ē kò͘ pa̍t-lâng, nā-sī i sī khoà-lū pa̍t-lâng, khah koè-thâu tī pún-sin.
Sèng-chêng un-sûn: I ê sèng-chêng chin un-sûn, put-sî ū chhiò-iông, chheng-chhái ê bīn-sek, m̄-bat khoàⁿ-tio̍h i ū siū-khì, àu-náu ê iông-māu.
Gâu thé-thiap lâng: I sī kiaⁿ lâng kan-khó͘, m̄ kiaⁿ ka-tī ê tio̍h-boâ, hán-tit iang-thok lâng tàu chò i ê kang. Chit-pái i ê pēⁿ hiah siong-tiōng, m̄-chai loā khó͘-thàng, lóng bô haiⁿ-chhan, sí kiaⁿ Bo̍k-su kap i ê chú-lú hoân-ló, iā m̄-káⁿ lô-tōng pa̍t-lâng.
Chin khek-kí: I sī chia̍h bái, chhēng bái. Nā bé khah hó ê mi̍h-phoè, sī tng-tán lâng-kheh; khah hó ê i-chiûⁿ, tiōng-phok-sò͘, chin keng-chè. Tuì ka-tī sī chin chiat-khiām, tuì kàu-hoē sī chīn só͘ ê oān-chō͘.
Tì-ì kàu-io̍k: Tuì in lâi Pè-hoē liáu-āu, ta̍k nî ū khui Hā-kî ha̍k-hāu, i sī pàng-hē ka-têng ê kang, ta̍k ji̍t chhut-lat tàu kà. iā sī chi̍t ê chin hó ê Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân, tuì i ê chīn-la̍t, ke chin chē lâng ē tha̍k Sèng-keng.
Gâu chai-poê chú-lú: I ê chú-lú 5, 6 hoè, chiū ē-hiáu tha̍k Sèng-keng. In sī sàn-hiong ê thoân-kàu-ka, chia-poê 4-ê lú-jî, keng-iû Lú-o̍h, chi̍t-ê tióng-lâm tī Tiong-o̍h, thang cha ii tuì chú-lú ê koan-sim.
Gâu oān-chō͘ tiōng-hu: Bo̍k-su só͘ chò ê kang, i iā gâu pang-chān--i, tī cheng-sîn-siōng iā gâu pang-chān. Chiàu Koeh Bo̍k-su kóng, I tī siàu-liân ê sî, siū tio̍h chhì-kek, ài sî thoân-kàu ê kang, Bo̍k-su-niû chīn-la̍t chó͘-tòng, an-uì, ē tit ta̍t chò bo̍k-su ê tē-uī, toā-poàⁿ sī tit-tio̍h Bo̍k-su-niû cheng-sîn-siōng ê oān-chō͘.
Í-siōng sī chiàu goá só͘ chai, kì tām-po̍h lâi siàu-liām--i. Sio̍k-gú kóng, "Hó kàu cha̍p-chn̂g, pháiⁿ kàu ka-nn̂g", si̍t-chāi ū-iáⁿ.
Bo̍k-su-niû tī ka-têng sī hó ê chú-hū, tiī kàu-hoē sī hó ê chí-tō-chiá, tī siā-hoē sī kng ê teng-tâi. I ê sí, sī sèng-lī ê sí. Put-kò sī in ê uî-cho̍k toā sún-sit, goán ê kàu-hoē toā po̍h-hok.
(Chháu-tun Loā kang, kì).