Kiat-hu̍t-pēⁿ
(Chiap 11 goe̍h tē 12 bīn).
(Tân Khiu-suí)
1934. 12, no. 597, pp. 12-13
乙. Heng-mo̍h-iōm[sic.]
Siang-pêng ê hì ê goā-bīn lóng ū heng-mo̍h khàm-teh. Chit ê heng-mo̍h tī heng ê lāi-bīn, ū nn̄g-têng sio-oá, chi̍t têng liâm tī hia̍p-kut-lāi ê kut-bah kap hoâiⁿ-keh-mo̍h; iā chi̍t-têng pau hì-chōng. Chiah ê mo̍h, kiò-choè heng-mo̍h. Tī chit nn̄g-têng ê tiong-kan, ū tām-po̍h chhin-chhiūⁿ chuí ê khoán, miâ kiò-choè heng-mo̍h-e̍k, lâi pang-chān hì ho͘-khip khah iông-īⁿ lâi tín-tāng. Heng-khám kap pak-tó͘ ê tiong-ng, ū chi̍t-têng mo̍h keh-teh, hō-choè hoâiⁿ-keh-mo̍h; sim kap hì tiàm tī i ê téng-bīn. Hoâiⁿ-keh-mo̍h ê tiong-ng sī chhin-chhiūⁿ jīm-tài ê khoán-sit; piⁿ-thâu sī píⁿ-píⁿ ê kin, oē chhun kiu, uî tī hia̍p-ē-ni̍h. Hit ê kin-bah nā chhun, hoâiⁿ-keh-mo̍h tuì téng-bīn phòng-khí-lâi, heng-khám chiū khah sè, i ê kin-bah nā kiu, chiū hoâiⁿ-keh-mo̍h lo̍h kē, heng-khám khah toā.
Lán lâng ho͘-khip ū nn̄g hāng: Chi̍t hāng sī khong-khì khip-ji̍p; koh chi̍t hāng sī ho͘-chhut. Nā beh khip-ji̍p, hoâiⁿ-keh-mo̍h kē, heng-khám thián-khui, lāi-bīn khah toā, hì-ia̍p phòng-toā, lāi-bīn ū lóng khang ê só͘-chāi; goā-bīn ê khong-khì liâm-piⁿ tuì chhuì kap phīⁿ ji̍p-khì, tuì âu-thâu chóng khì-kńg kiâⁿ kàu hì. Hit lāi-bīn ê mn̂g-sè-khì-kńg-chi kap hì-pau chiū lóng ū khong-khì moá-moá. Ho͘-chhut sī chiàu téng-bīn só͘ kóng-ê tuì-hoán; hoâiⁿ-keh-mo̍h phòng-khí-lâi, heng-khám sok oá, hia̍p-kin ia̍h pang-chān--i, hì chiū moh sè, lāi-bīn ê khong-khì ko͘-put-chiong tio̍h ho͘-chhut.
Í-siōng só͘ kóng-ê, sī ho͘-khip-khì ê kái-phò kap seng-lí ê tāi-iàu.
Lūn heng-mo̍h-iām khah chē sī kiat-hu̍t-sèng--ê, in-uī kīn tī heng-mo̍h ê hì ū seⁿ kiat-hu̍t só͘-tì. Khí-thâu ho͘-khip ê sî, kám-kak thiàⁿ - ū-sî chhin-chhiūⁿ ēng chńg-á[sic.] teh chha̍k ê thiàⁿ, kiám-cha hit ê só͘-chāi, ē thiaⁿ-chhut koh-iūⁿ ê siaⁿ-im; jiân-āu huih chheng ê siàm-chhut, lâi chek-chuí, ū-sî kàu kuí-na chin. Tuì án-ni hì ê iông-liông toā kiám-chió, ho͘-khip put-chí toán-chhiok. Sim-chōng siū chek-chuí ê ap-pek, hit ê hêng-tōng iā siū sún.
Bô huih chheng ê siàm-chhut--ê, kiò-choè kan-sèng heng-mo̍h-iām. Hit ê hoat-iām ê cho͘-chit chiām-chiām chiâⁿ-chò pan-hûn, soà hō͘ nn̄g-têng ê heng-mo̍h liâm-teh. Chit chióng ê pan-hûn, teh kái-phò kiat-hu̍t hoān-chiá ê sí-thé ê sî, sī ta̍uh-ta̍uh khoàⁿ-tio̍h. Ū huih-chheng ê siàm-chhut--ê, kiò-choè siàm-chhut-sèng heng-mo̍h-iām. Keng-koè kuí-nā goe̍h-ji̍t āu, hit ê só͘ chek-chū ê chuí chiām-chiām khip-siu, lō͘-boé chhun pan-hûn tī heng-mo̍h-nih-nn̄g-têng ê heng-mo̍h sio-liâm-kiò-choè liâm-liân-sèng heng-mo̍h-iām.
Heng-mo̍h-iām ê chèng-chōng
Heng-mo̍h-iām pí-kàu-tek khah khin--ê, á-sī hit hō kan-sèng--ê, hit ê chèng-chōng chí ū heng-khám thiàⁿ, tī khip-khì ê sî khah thiàⁿ. Ta̍uh-ta̍uh ài sàu, bô thâm, thé-un khah koân, me̍h phok khah kín. Siàm-chhut-sèng--ê, khah siông khì té, soe-jio̍k, lâu chhìn-koāⁿ, me̍h-phok kín. Chek-chū ê chuí khip-siu āu, chiū ho͘-khip kap sim-chōng ê chó͘-gāi kiám-chió, chèng-chōng iā khah khin. M̄-kú nn̄g-têng ê heng-mo̍h oân-choân liâm-teh, ho͘-khip bē-ē ho̍k-goân, nā pa̍t pêng ê hì iáu hó-hó, ho͘-khip bô toā chó͘-gāi, hoān-chiá pún-sin iā bô kám-kak.
Chèng-chōng ê chè-chí. Nā pēⁿ chin khin, chí-ū sió-khoá sàu, thâm kap bî jia̍t, āi sin-thé ê tí-khòng-la̍t ē chó͘-chí pēⁿ-khún ê seⁿ-thoàⁿ, lâi kiám hit ê to̍k, pēⁿ thêng-chí i ê chìn-hêng, chèng-chōng kiám-chió, á-sī lóng siau bô khì; che kiò-chò chè-chí (制止). Chè-chí kap choân-jú sī bô saⁿ-tâng; choân-jú sī chí-ū lâu pan-hûn, nā-sī chè-chí iáu ū oa̍h-khún chiàm-ho̍k.
Chìn-hêng ê chèng-chōng. Hoat-pēⁿ āu, bô lūn khin tāng, khah chē sī bān-bān chìn-hêng lâi chiâⁿ-choè bān-sèng-pēⁿ. Hit ê chèng-chōng nî koè-nî, ū-ê chí-ū sàu kap thâm; ū-ê thé-tāng chiām-chiām khin, bî-jia̍t, kha̍k huih kap lâu chhìn-koāⁿ. Nā pēⁿ-sè bô thêng-chí, chiū hì chiām-chiām sún-hāi, pìⁿ-chiâⁿ khang (窩), pēⁿ-lâng ê thé la̍t ná jio̍k, kiat-kio̍k tuì kha̍k-huih, á-sī soe-jio̍k lâi sún-sit sèⁿ-miā.
