Thoân-kàu-su-niû Tiōng-tāi Chit-bū
(It Kì-chiá)
(Chiap 10 goe̍h tē 10 bīn)
1934. 12, no. 597, pp. 13-15
2. Thoân-kàu-ka hu-hū tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chò hô-hó ê sū?
Lūn Thoân-kàu-su-niû Tiōng-tāi chit-bū. àn-choáⁿ lâi kóng-khí, hu-hū hô-hó sī hū-jîn-lâng ê chek-jīm? án-ni kóng sī bô kong-tō. In-uī tiōng-hu sī ke-lāi ê thâu, thâu lí nā sì-chiàⁿ, chiah ê kha-chhiú chiū toè lí sì-chiàⁿ; àn-choáⁿ lí chò thâu ê lâng m̄ kóng ka-tī, kan-ta teh hiâm pa̍t lâng, seng kóng seng iâⁿ hò͘? án-ni kóng to tio̍h, chò thâu nā chò ē kh2, khiok ē sūn-sū, m̄-kú chò bē khí. Chò bē khí, lí ā-káⁿ kóng, he sī lí ê bô tō-tek, bô lêng. Tio̍h, lí án-ni kóng, goá kám-ho̍k, sī goá ê bô lêng, bô tek-hēng. M̄-kú siat-sú ū So͘-kek-tí ê tō-tek, to iā sī bē-ē kám-hoà i ê bó͘ Chàn-thiap-poê, koh sī chhin-chhiūⁿ Iû-tāi hit khoán ê hoāi-sèng, sui-sī ū Chú Iâ-so͘ Sîn keh, iā bē siū kám-hoà, hòng-kiam goá chit hō bô-bêng siáu-chut. Chí-moē ah! láu-si̍t lâi kóng, hu-hū ê hô-hó cha̍p-hun-chhit sī chāi tī hū-jîn-lâng. Lí teh kóng he, sī sio̍k tī kū sî-tāi: tiōng-hu ū choa̍t-tuì ê koân-ui, koh hū-jîn-lâng ū "sam-chiông sù-tek," taⁿ lí kám ū beh siú. Chit moá sī kóng, "lâm-lú pêng-téng," pêng-téng sī hó, bián-tit hū-lú bông-chiông, á-sī choa̍t-tuì ho̍k-chiông. Koh sī hi-bōng beh kiàn-siat lí-sióng bí-boán ka-têng, iā chit ê chek-jīm, toā-pō͘-hūn sī tī hū-jîn-lâng sin--nih. Tāi-iok lâi kóng, lâm-chú ū chit-bū ê hun-sim, hū-jîn-lâng tī ka-ok lāi-goā ê chéng-lí, tuì chú-lú ê i-koan, lé-gî, liāu-lí, sī chāi hū-jîn-lâng chhiú--nih. Chi̍t mê-ji̍t sī 24 tiám cheng, hū-jîn-lâng tī ke-lāi iok ū 20 tiám cheng í-siōng; nā-sī ta-po͘ lâng tû khùn ê í-goā, ū koan-hē ê sî-kan, chiah ū 5, 6 tiám cheng kú. Koh tī chia̍h-pn̄g tìn siōng kú; pn̄g sī hū-jîn-lâng teh siat-hoat, án-ni tiōng-hu chhin-chhiūⁿ lâng-kheh teh hō͘ hū-jîn-lâng chhiáⁿ. Só͘-í beh chò hô-hó ê sū, cha̍p-hun chhit sī tī hū-jîn-lâng ê chhiú kap siaⁿ-im, bīn-māu; koh siⁿ-khí put-hô sū-toan, iā-sī cha̍p-hūn chhit sī tuì hū-jîn-lâng.
Taⁿ chhiáⁿ lâi siūⁿ:-
A. Bē hô ê sū-kò͘: Mô͘-kuí ê kiáⁿ-jî bē hiáu chò hô-hó ê sū; chit khoán lâng moá sim ok-to̍k, moá chhuì ù-oè; chit hō lâng bó ài hô-pêng, iā bē hiáu hó-pêng. Thoân-kàu-su tiong, kám ū chit hō hūn-chú? Pi-loat[sic.] sèng-chit ê lâng, bô him-bō͘ hô-hó, i kan-ta siūⁿ chia̍h, chhēng, chiàu i ê su-io̍k chiū hoaⁿ-hí. Lūn kàu un-jiû chèng-keng, thiàⁿ-chêng saⁿ thé-thiap ê sū bô teh tui-jiok. Phó͘-thong lâi kóng, sī ha̍k-sek bô pîⁿ, kóng-oē bē tâu-ki, sèng-sò͘ bô tâng, ài, ò͘, bē ha̍h, si̍p-koàn koh-iūⁿ, seng-oa̍h chiū cheng-chha. Soaⁿ khó î, sèng lân kái.
B. Ē hô ê lí iû: Hu-hū sī chi̍t-thé; ū sin-niû tú chhoā lâi hit mî, àm-thâu ū niáu-chhú teh chia̍h chhek-á, kā in tiōng-hu kóng, niáu-chhú teh chia̍h "lín" ê chhek; kàu thiⁿ-kng chiū kóng, niáu-chhú teh thau-chia̍h "lán" ê chhek. Ang-bó͘ siu-jiân sī nn̄g lâng iáu-kú sī chi̍t-thé. Chú ū kóng, In bô koh chò nn̄g--ê[sic.], sī chò chi̍t-thé (Thài 19:6), sī Siōng-tè kā lín phoè-ha̍p--ê, iā-sī lí ka-kī ū hoaⁿ-hí, ū ài-ê. Sio̍k-gú kóng, "Toè ke poe, toè káu cháu"; só͘-í suí bái bô siūⁿ, hó pháiⁿ bô pí, kan-ta chai chit-ê sī goá ê bó, chit-ê sī goá ê ang; chit kù "goá ê" put-chí ū ì-sù. "Ka-kī-ê ka-kī hó, pa̍t-lâng-ê siⁿ sat-bó." Goá ê m̄-sī goá beh koán, sī goá beh thiàⁿ--ê.
Ū chi̍t lâng, tú-tio̍h i 20 nî chêng ê tông-chhong-iú, chiū chhiáⁿ i ê-àm khì i chhù-nih kóng oē, soà khoàⁿ bí-lú; sî kàu kó-jiân khì, i chiū chin hoaⁿ-hí, i ê lāu hū-jîn-lâng iā chin chhin-chhiat teh khoán-thāi in tiōng-hu ê hó iú. Pêng-iú chiū phah-sǹg sī i ū chhoā sè-î, i chiū kí i ê lāu khan-chhiú kóng, chit-ê chiū-sī, i cha i ê pêng-iú sim-lāi teh chhiò, kóng bīn-phoê to liap lo̍h-khì lah. I chiah kā i kóng, chhiáⁿ bô kî-koài, goá kóng suí, m̄-sī kóng siā-hoē-tek ê suí, iā m̄-sī kóng kài pêng-iú tiong ê suí, sī kóng goá ê ba̍k-chiu teh khoàⁿ goá ê bó͘ sī siōng suí. Siā-hoē-tiong ū chin-chē bí-lú, nā-sī suí sî i teh suí, tī goá bô koan bô hē.
Koh ū chi̍t ê hū-jîn-lâng, i ê tiōng-hu khah sàn, tú-tio̍h in lāu-pē teh chò seⁿ-ji̍t, in nn̄g-ê ang-bó͘ iā sio-chhoā tò-khì beh kā in lāu-pē hō siū. I chiū ji̍p khì lāi-bīn keng, i ê ché-hu, moē-sài chē. Kàu beh chē toh ê sî, i ê tiōng-hu lâng chiū khoàⁿ m̄-chiūⁿ-ba̍k, bô kiò i chò-hoé chē. I iā chū-hūn tī goā-bīn teh sô. Ū chi̍t ê chho͘-kang bat i, khó-lîn i pak-tó͘-iau, chiū té chi̍t oáⁿ hō͘ i ku tī chàu-kha-kak teh chia̍h. I ê bó͘ chhut-lâi khoàⁿ i bô tī toh-nih chiū chhoē, khoàⁿ i hō͘ lâng tu khǹg tī chàu-kha-kak chiū siū-khì, iā tông-chêng, tuì i ê ang ê chhiú khan--teh kóng, Tò-lâi-khì. Goān tī làn chhù chia̍h hân-chû thng, m̄-goān tī chàu-kha-kak chia̍h pe̍h-bí pn̄g. Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê ang-bó͘, ū tâng-tiⁿ tâng-khó͘ ê sim-chì, bô lūn tú-tio̍h sím-mi̍h khoán ê kéng-gū, koat-toàn ū saⁿ-thiàⁿ.
C. Thoân-kàu-ka hu-hū eng-kai tio̍h hô-hó: Tâi-oân kū-nî tiong ū 4,4078 kiāⁿ ê kè-chhoā: tiong-kan ū 3949 kiāⁿ ê lī-iân. Chi̍t-pah lâng tiong ū 9 ê lī-iân. Ang-bó͘ bē hô, chhiat-chhiat chia̍t-chia̍t koah-lī-ê sī án-ni. Hit-hō koah bē-lī-ê iáu chin chē. án-choáⁿ ē koah bē-lī? in-uī ū-ê sī chi̍t-pêng kám-kak put oân-boán nā-tiāⁿ; ū-ê sī tiâu-kiāⁿ bē hó sè, ū-ê sī nî-hoè í-keng chē, koh kiáⁿ-jî, kim-chîⁿ teh uî-lân, ū-ê sī sî-tāi, lâng kap siā-hoē teh chè-chhâi, ū-ê sī bêng-ū-siōng teh khian-chè. Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê khoân ê khoân-kéng, sī tō͘-ji̍t jû-liân. Put siú tō-tek ê lâng, bē siū-tit kan-khó͘, chiū suî-lâng khì chhoē tông-chêng chiá. Chit khoán ê ka-têng, chiàu khoàⁿ chi̍t-pah lâng tiong ū saⁿ-cha̍p ê í-siōng.
Ka-têng goân-lâi sī hiu-khè-só͘, sī uì-an-só͘. Tuì hu-hū ê hoán-bo̍k, tì-kàu pìⁿ-chiâⁿ àm-tām chhiⁿ-chhìn, in-uī bô saⁿ-tú chhuì, kìⁿ bīn thâu phòng bīn phòng, kā-gê chhiat-chhí ê tē-ge̍k; in-uī nā chhut-siaⁿ chiū-sī saⁿ-jióng, saⁿ-kek, saⁿ-phah. Chit khoán ê ka-têng, m̄-sī kan-ta it-poaⁿ siā-hoē ê lâng teh án-ni, kàu-hoē lāi iā bô chió. Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê ka-têng, sím-mi̍h lâng tio̍h chí-tō--in, kiám m̄-sī lán thoân-kàu-ka mah? Thoân-kàu-ka beh án-choáⁿ chí-tō--in? M̄-sī kan-ta ēng oē, sī tio̍h ēng bô͘-hoān. Bat khoàⁿ-tio̍h tiōng-hu teh thoa chhia, i ê hū-jîn-lâng teh tàu sak. Thoân-kàu-ka tī chit kàu-hoē sī chò choân kàu-hoē ê bô͘-hoān-chiá, bô͘-hoān ka-têng, i ê hū-jîn-lâng, iā èng-kai tàu chò-chiâⁿ bô͘-hoān ê ka-têng, lâi chhoā chèng hoē-iú ji̍p tī chit ê bô͘-hoān (khiok m̄-sī goá ê bô͘-hoān, sī Ki-tok só͘ chí-sī ê bô͘-hoān). Thoân-kàu-ka hu-hū nā hô-hó, thoân-kàu-chiá teh thoân-tō chiū hó-táⁿ, kóng oē chiū toā siaⁿ ū la̍t. Nā bô bô͘-iūⁿ, beh khǹg lâng hô-hó, kóng liáu ē bô siaⁿ-boé, nā hō͘ lâng tú-tio̍h, bīn ē âng, lán tio̍h kín-sīn. (Boē-oân).