Kū-iok Le̍k-sú
(Chiap 3 goe̍h tē 7 bīn)
Tiuⁿ Bêng-tō
1937年4月625期 9-10
Tē 4 pō͘
Tē 1 pō͘ sī it-poaⁿ jîn-luī sî-tāi.
Tē 2 pō͘ sī ka-cho̍k soán-poa̍t sî-tāi.
Tē 3 pō͘ sī Í-sek-lia̍t kok-bîn sî-tāi.
Tē 4 pō͘ sī Í-sek-lia̍t ông-kok sî-tāi.
Chit ê 4 kî, chiū-sī Í-sek-lia̍t ông-kok sî-tāi. Choè tāi-seng ê kok-ông chē-uī soà chiâⁿ-chò chi̍t ê sin sî-tāi, chiū-sī lán chit-tia̍p só͘ beh ha̍k-si̍p Í-sek-lia̍t ông kok le̍k-sú--ê. Keng-koè 3 ê ông tī-sè āu, kok chiū hun chò lâm pak lióng tiâu(兩朝). Sui sī hun chò lióng-tiâu tio̍h kā i siūⁿ, iû-goân sī chi̍t kok nā-tiāⁿ.
- 1. Chit ê sî-tāi ê Sò-lô chē-uī(1 Sat 11:15) ê sî, kàu siū lia̍h khì Pa-pí-lûn uî-chí( B. C. 1050-587?).
- 2. Chit sî-tāi ê tiong-kan, Siōng-tè ê soán-bîn(選民) sī hō͘ kok-ông teh tī-lí, só͘-í hit ê bêng-chheng kiò-chò Tè-ông-tek héng-chèng(帝王的行政) ê sî-tāi. M̄-kú Í-sek-lia̍t kok ông ê koân-sè ū siū chè-hān, só͘-í bē-ēng-tit kóng sī choan-chè kun-chú(專制君主), sī ē thang kā I siūⁿ chò sī Sîn chèng-hú ê hêng-chèng-koaⁿ ê kok ông nā-tiāⁿ(神政府行政官).
3. Chit ê sî-tāi thang kā I hun chò saⁿ sió kî:
(1) Tan it ông-tiâu ê sî-tāi(單一王朝時代), chiū-sī Sò-lô, Tāi-pi̍t, kap Só͘-lô-bûn chit 3 ê ông, ta̍k ê tāi-iok ū chē uī 40 nî kú. Tāi-pi̍t ê sî-tāi(iok B.C. 1000 nî ê sî), ông-kok pìⁿ-chò Tè-kok, ū chi-phoè tuì Ai-ki̍p kàu Pek-lat hô choân-tē.
(2) Lióng-tiâu hun-li̍p ê sî-tāi. B.C. 934 nî, kok-ka hun chò nn̄g ê , chiū-sī Iû-thài , Í-sek-lia̍t lióng tiâu. Tuì án-ni Tāi-pi̍t só͘ cheng-ho̍k ê sio̍k-kok lóng sit-lo̍h( I Lia̍t-ông 12:16-17). Pak-tiâu Í-sek-lia̍t ê ông-kok , soà-chiap ū 19 ê ông. B.C. 721 nî, siú-hú Sat-má-lī-a hām-lo̍h, chiū bông-kok. Chit ê sî, cha̍p chi-phài ê jîn-bîn siū lia̍h khì A-su̍t(I Ông 17:6) , kok chiū bô--khì.
(3) Kok-ka soe-bî ê sî-tāi. Lâm-tiâu Iû-thài ông-kok sī tuì Í-sek-lia̍t bia̍t-bô liáu-āu, iáu ū 130 nî ê kok-uī, m̄-kú kok-sè ti̍t-ti̍t soe-bî, bē chín-heng. Tuì tāi-seng ê ông kàu 20 sè ê ông soà-chiap liáu-āu, chiū hō͘ Ka-le̍k-tí lâng cheng-ho̍k--khì. B.C. 587 nî, Iû-tāi ê peh-sìⁿ chiū siū-lia̍h khì Pa-pí-lûn(II Le̍k-tāi 36:16-20).
4. Tuì í-siōng , kok sî-kî ê tāi-piáu jîn-bu̍t, it-it chiàu ē-té:-
(1) Tāi-pi̍t sī toā ê ông, chin-chiàⁿ ê kok-ka kiàn-siat-chiá(II Sat 23:1).
(2) Í-lī-a sī toā Sian-ti(I Ông 18:36).
(3) Hi-se-ka sī siān-liông ê ông(I Ông 18:1-6).
