Tio̍h thoân Ki-tok kap I ê Si̍p-jī-kè
Gô͘ Gī-ióng
1937年5月626期 11-14
Siōng-tè kap lâng ê tiong-kan chí-ū chi̍t pún chheh, ē hō͘ lâng bat I, iā chí-ū chi̍t ê tiong-pó, hō͘ lâng tuì I lâi chhin-kīn Siōng-tè. Sèng-keng sī Siōng-tè siá chiâⁿ ê chheh, Iâ-so͘ sī tuì Siōng-tè ê tō lâi chiâⁿ--ê, Iâ-so͘ kóng, Lín gián-kiù Sèng-keng kā goá chò kan-chèng ê, chiū-sī chit pún Sèng-keng. Lán chò sìn-tô͘ ê lâng choè iàu-kín, chiū-sī ài chai-bat Siōng-tè kap Iâ-so͘. Pó-lô tī Ko-lîm-to chiân-su 2:2 ū kóng, "In-uī goá koat-toàn tī lín tiong-kan m̄-chai pa̍t hāng, chí-ū chai Iâ-so͘ Ki-tok tèng Si̍p-jī-kè nā-tiāⁿ". Pó-lô sī chin phok-ha̍k ê lâng, i goân-pún iā sī chai-iáⁿ chin-chē hāng ê tāi-chì, m̄-kú i uī-tio̍h kiù-lâng ê sū, só͘-í m̄ kóng pa̍t-mi̍h, chí-ū kóng Iâ-so͘ Ki-tok tèng Si̍p-jī-kè ê tō-lí nā-tiāⁿ. Lán chò thoân tō-lí ê lâng, só͘ tio̍h chai ê iā-sī chit tiám, it-seng só͘ tio̍h thoân ê iā sī tī chit tiám, khó-sioh lâng chai-iáⁿ chin-chē hāng ê ha̍k-būn, só͘-í soà bē thang chiong Iâ-so͘ ê Si̍p-jī-kè lâi kú-khí. Ko-lîm-to chiân-su 2:2, chi̍t chat ê Sèng-keng ū 3 hāng iàu-kín ê tāi-chì......sī lâng tit-kiù ê kin-pún, che chiū-sī Iâ-so͘ Ki-tok kap I tèng Si̍p-jī-kè ê sū. In-uī Iâ-so͘ Ki-tok sī to̍k-it ê Kiù-chú, tèng si̍p-jī-kè, chiū-sī to̍k-it kiù-sè ê hong-hoat, nā bô ū Iâ-so͘ ki-tok, lán chiū bô ū Kiù-chú, chí-ū Iâ-so͘ chiah ē chín-kiù lán nā-tiāⁿ.
- 1) In-uī I sī Siōng-tè to̍k-siⁿ ê kiáⁿ. Tī Sù-tô͘ Hēng-toān 4:12 ū
kóng, " Tû-khí[sic] Iâ-so͘ í-goā bô ū pa̍t ê chín-kiù. In-uī tī thiⁿ-ē bô siúⁿ-sù pa̍t ê miâ tī lâng ê tiong-kan, hō͘ lán tiàm tī I lâi tit-kiù," che sī chin-si̍t ê sū. Goá khoàⁿ tú-khí[sic] gián-kiù Sèng-keng í-goā, bô thang chhoē chhut chín-kiù ê hong-hoat. Sè-kài ê chong-kàu chin-chē, m̄-kú chí-ū Iâ-so͘ chiah ê hō͘ lâng tit-tio̍h kiù. In-uī Iâ-so͘ sī tuì Siōng-tè hia lâi, I sī Siōng-tè ê kiáⁿ, I sī bōng Siōng-tè ê sù-bēng lâi sè-kan, chín-kiù sè-kan it-chhè ê choē-jîn. Tī boē kàng-seng í-chêng, í-keng tī Kū-iok Chhòng-sè-kì 3:15 ū kóng-khí, "Chit ê hū-jîn-lâng ê hō͘-è beh siong lí ê thâu-khak." Chit ê hū-jîn-lâng ê hō͘-è sī chí Chú Iâ-so͘. Tī Í-sài-a 7 chiuⁿ iā ū kóng, "Tek-khak ū chāi-sek-lú hoâi-īn seⁿ kiáⁿ." Che sī ū-giân Iâ-so͘ sī tuì chāi-sek-lú lâi seⁿ--ê. Iâ-so͘ boē chhut-sì tī í-chêng chiū ū ū-giân Iâ-so͘ chhut-sì tī Pek-lī-hêng. Chóng-kóng, Iâ-so͘ sī tē 2 ê A-tong, sī tuì Siōng-tè ê Sîn kám-tōng, chāi-sek-lú lâi seⁿ--ê. Tuì Tō chiâⁿ-chò jio̍k-thé, ū lâng kóng che bô ha̍p seng-lí-ha̍k, m̄-kú che chiàⁿ-chiàⁿ sī chhiau-oa̍t kho-ha̍k ê hoat-chek lâi seⁿ--ê, kap chèng-bêng Iâ-so͘ sī Siōng-tè ê kiáⁿ, I ēng te̍k-pia̍t ê ò-biāu lâi seⁿ, koh-chài piáu-bêng Iâ-so͘ m̄-sī A-tong ê hō͘-è.
Siōng-tè chhòng-chō lâng ū 4 ê hong-hoat.
- (A) Sī ū pē-bó lâi seⁿ, sī ū lâm ū lú.
- (B) Sī bô lâm bô lú chò chhut-lâi ê.
- (C) Ū it-lâm bô lú chō chhut-lâi ê, chhin-chhiūⁿ Hā-oa.
- (D) Sī ū lú bô lâm chō chhut-lâi ê, sī chhin-chhiūⁿ Iâ-so͘.
Goá siūⁿ chhòng-chō lâng í-keng ēng chit 4 ê hong-hoat, m̄-kú sè-kan lâng, tuì tē-it kàu tē 3 ê hong-hoat lóng bô kong-kek, khiok kong-kek hit ê tē 4 ê hong-hoat, m̄ sìn Iâ-so͘ sī tuì chāi-sek-lú lâi seⁿ, só͘-í ū lâng m̄-ài kóng chit ê tê-ba̍k, lâi ēng ka-tī ê hong-hoat beh lâi kiù lâng, beh lâi khah-iâⁿ Siōng-tè ê hong-hoat. Sím-mi̍h lâng chai-iáⁿ Siōng-tè ê tì-sek leh, Siōng-tè ê tì-sek choè siāng kē ê, iā iâⁿ-koè lâng ê tì-sek.
- 2) Iâ-so͘ sī bô choē--ê. Iâ-so͘ sī chi̍t ê bô choē ê lâng, tān-gāi sè-kan lâng ta̍k ê to ū choē, só͘-í sè-kan lâng bē-ē thang chò kiù-chú, to̍k-to̍k sī Iâ-so͘ ka-tī bô choē, chí-ū sī uī-tio̍h lâng ê choē lâi tèng tī Si̍p-jī-kè; kiâⁿ Sé-lé Iok-hān kan-chèng Iâ-so͘ kóng, "I sī Siōng-tè ê iûⁿ-ko, tam-tng sè-kan lâng ê choē-koà ê." Lô-má jîn-su 5 chiuⁿ ū kóng, "In-uī Ki-tok tī lán iáu chò choē-jîn ê sî thè lán sí, in-uī Siōng-tè ê thiàⁿ chiū hián-bêng tī lán ê tiong-kan.". Che sī kóng Iâ-so͘ ê sí, sī in-uī lí goá ê choē lâi sí, I sī to̍k-it ê Kiù-chú, lán ū khoàⁿ-kìⁿ Iâ-so͘ sī lán ê Kiù-chú; I bô choē, iū-koh thè lán ê choē, hō͘ lán tit-tio̍h chheng chò gī. Iâ-so͘ chit khoán ê sí, sī chèng-bêng Siōng-tè ê kiáⁿ sī lán ê Kiù-chú.
- 3) In-uī Iâ-so͘ ū tuì sí koh-oah8. Iâ-so͘ ê koh-oa̍h sī chi̍t ê toā ê sîn-jiah; I hō͘ lâng tèng-sí liáu-āu chiū tâi tī bōng-nih, koè 3 ji̍t chiū tuì bōng-nih koh-oa̍h. I ê koh-oa̍h sī chèng-bêng I sī lán ê Kiù-chú. Iâ-so͘ ê koh-oa̍h, sī kiò ta̍k lâng tio̍h chai, pa̍t ê chong-kàu bô ū kóng-khí koh-oa̍h ê tō-lí, chí-ū Ki-tok-kàu chiah ū ; tng-sî kóng koh-oa̍h iáu sī siū chèng-hú ê kìm-chí. Iâ-so͘ koh-oa̍h chit ê tê-ba̍k, chiū-sī Gō͘-sûn-cheh āu thâu-chi̍t ê kóng tō-lí tê-ba̍k. Pó-lô Sian-siⁿ kóng nā-sī Ki-tok bô koh-oa̍h, goán só͘ thoân ê chiū pìⁿ chò khang-khang, lín só͘ sìn ê iā sī khang-khang. Kám-siā lán ê Kiù-chú, I ū koh-oa̍h, I iā tiàm tī Siōng-tè ê toā-pêng éng-oán oa̍h tī-teh, I iā beh koh lâi gêng-chiap lán. Lūn kàu pa̍t chong-kàu ê kàu-chú, in to bô koh-oa̍h, to bē ē kiù lán thoat-lī choē-ok, bián ji̍p tī tē-ga̍k ê kan-khó͘, chí-ū Iâ-so͘ sí-liáu ū koh-oa̍h, só͘-í I chiah ū chit khoán ê lêng-le̍k.
Taⁿ ài kóng chi̍t ê phì-jū hō͘ lín khah bêng: Chiông-chiân bat ū nn̄g ê lâng poa̍h lo̍h chuí, tú-tú beh im sí ê sî, hoāⁿ-téng ū chi̍t ê lâng koáⁿ-kín pàng chi̍t tiâu soh-á lo̍h-khì kiù in, hit nn̄g lâng khoàⁿ-kìⁿ hit soh-á, chiū kín-kín giú-tiâu, hoāⁿ-téng ê lâng chiū chhut-la̍t kā i giú khí-lâi, tú-tú kàu chi̍t poàⁿ ê sî, hut-jiân ū chi̍t tè toā-chhâ lâu kàu tī in ê sin-piⁿ, kî-tiong chi̍t ê khoàⁿ-kìⁿ hit tè chhâ hiah-nih toā, koh phû tī chuí-bīn, chiū siūⁿ I só͘ giú hit tiâu soh-á chin sè-tiâu, chiū pàng-sak hit tiâu soh-á, chiū khì mo͘h hit kho͘ chhâ. Chóng-sī chi̍t ê iáu giú-tiâu hit tiâu soh-á lóng bô pàng lēng, kàu boé hō͘ lâng kā I kiù khí-lâi, tān-gāi thang khó-lîn! Hit ê tiong-tô͘ pàng hit tiâu soh-á, khì lám hit tè toā-chhâ ê lâng, āu-lâi kap toā-chhâ lâu kàu toā hái siū kek-sí. Cháiⁿ-iūⁿ toā tè chhâ bē kiù lâng, sè tiâu soh-á hoán-tńg ē kiù lâng leh? Put-kò hit tiâu soh-á sī kap hoāⁿ-téng ê lâng ū koan-hē, toā tè chhâ sui-jiân chin toā, kiù-kèng sī kap hoāⁿ-téng ê lâng bô koan-hē.
Lia̍t-uī khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-ché, Iâ-so͘ sī lán ê soh-á, I sui-jiân sī sàn-hiong, siū lâng khoàⁿ-khin, oàn-hīn, hō͘ lâng tèng sí, m̄-kú Iâ-so͘ kóng Goá sī tuì Thiⁿ Pē hia lâi--ê, Goá iā beh kui tī Thiⁿ Pē. I í-keng koh-oa̍h chiūⁿ thiⁿ, tǹg[sic]-khì kàu Siōng-tè ê só͘-chāi, Iâ-so͘ sī chhin-chhiūⁿ tuì hoāⁿ-téng pàng-kàu chuí-tiong ê soh-á, kiò lán tio̍h koáⁿ-kín giú hō͘ tiâu, chiū thang tit-tio̍h kiù. Tī sè-kan ū chē-chē ê chong-kàu, goā-koan sui-jiân chin hó khoàⁿ, só͘ kóng ê iā sī jîn-gī, tō-tek. In iā kà lâng tio̍h chò hó-lâng, m̄-kú in kan-ta hō͘ lâng tī chuí-bīn teh phiau-liû nā-tiāⁿ, khiok bē ē hō͘ lâng ê lêng-hûn éng-oán tit-tio̍h kiù, chí-ū Chú Iâ-so͘ to̍k-it ê Kiù-chú, in-uī I sī tuì Sèng Sîn kám-tōng chāi-sek-lú lâi-seⁿ--ê. I bô choē, chí-ū sī tam-tng lán ê choē tèng tī Si̍p-jī-kè, tī-chia lâi chiâⁿ chò jîn-luī to̍k-it ê Kiù-chú. Pó-lô Sian-seⁿ kóng, "Goá chí-ū chai Iâ-so͘ Ki-tok kap I ê tèng Si̍p-jī-kè nā-tiāⁿ." Lán iā eng-kai kóng, goá chí-ū chai Iâ-so͘ Ki-tok kap I ê tèng Si̍p-jī-kè nā-tiāⁿ.
Í-siōng só͘ kóng, Iâ-so͘ sī to̍k-it ê Kiù-chú, nā-sī chím-má[sic] só͘ beh kóng, Si̍p-jī-kè sī to̍k-it ê kiù-hoat. Tī Hi-pek-lâi-su ū kóng, Nā-sī bô lâu-huih, choē chiū bē-ē-tit-thang sià-bián, lán nā siông-sè iōng-sim lâi gián-kiù Sèng-keng, chiū khoàⁿ-tio̍h tuì Chhòng-sè-kì kàu Khé-sī-lio̍k ū chi̍t-tiâu hoeh-soàⁿ ti̍t-ti̍t thàu lo̍h--lâi. Lán tio̍h chai, bô lâu-hoeh, chiū bô ū sià-bián; bô sià-bián, chiū bô ū tit-kiù. Tī Hi-pek-lâi-su 9 chiuⁿ ū kóng Iâ-so͘ ēng ka-tī ê hoeh, chí-ū chi̍t-pái ji̍p Sèng-tiān chiâⁿ-chò éng-oán sio̍k-choē ê tāi-chì. Hiān-chāi in-uī tuì Iâ-so͘ chi̍t-pái ê lâu-hoeh, ē-thang tit-tio̍h kuí-nā hāng tāi-chì lâi kóng tī ē-bīn.
- 1. Chiâⁿ-chò éng-oán ê kiù-sio̍k. Pí-tek kóng, "Lán tit-tio̍h sio̍k-choē, oá-khò Ki-tok ê pó-hoeh." Chāi-chá Í-sek-lia̍t peh-sìⁿ hoān-choē, ài oá-khò iûⁿ-ko lâi tam-tng lâng ê choē, chóng-sī Iâ-so͘ sī Siōng-tè ê Iûⁿ-ko, sī tam-tng sè-kan lâng ê choē-koà, in-uī án-ni, I chiū chiâⁿ-chò éng-oán ê kiù-sio̍k, Í-sek-lia̍t lâng chhut Ai-ki̍p, tio̍h ēng iûⁿ-ko ê hoeh boah tí[sic] mn̂g-bâi-téng, kap chó-iū ê mn̂g-khiā, in-uī Iâ-hô-hoa beh sì-kè-kiâⁿ lâi thâi-sí Ai-ki̍p lâng, I khoàⁿ-kìⁿ boeh hoah tī hit ê mn̂g-bâi téng, kap chó-iū ê mn̂g-khiā, chiū tiāⁿ-tio̍h poâⁿ-koè hit ê mn̂g, chit khoán ê, Siōng-tè m̄-sī uī-tio̍h lâng ê kiâⁿ-chò, sī in-uī hoeh lâi poâⁿ-koè. Lia̍t-uī, lán ē tit-tio̍h kiù, m̄-sī oá-khò lán ê hêng-uî, sī oá-khò Iâ-so͘ ê pó-hoeh. Ū lâng kóng, Iâ-so͘ sí-liáu chheng-goā nî, àn-choáⁿ kin-á-ji̍t ê lâng iáu ē thang khò Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h-neh. Chit khoán ê būn-tê, chiū-sī in-uī I m̄-chai-iáⁿ Iâ-so͘ tuì chi̍t-pái ê lâu-hoeh, ē-thang chiâⁿ-chò éng-oán ê kiù-sio̍k ê sū, hō͘ hoān-nā sìn I ê hoeh ê lâng, tō lóng ē tuì tī I ê hoeh lâi tit-tio̍h kiù-sio̍k.
- 2. Ē sé chheng-khì lán ê sim. Nā ū lâng kóng, Sím-mi̍h ē sé lán ê sim ah? Goá chiū beh kín-kín ìn I kóng, Chí-ū Chú Iâ-so͘ ê hoeh, ē sé chheng-khì, tû-khì it-chhè ê choē-ok kap ù-oè, chí-ū Chú Iâ-so͘ ê hoeh, ē chheng-khì lán ê ù-oè, hō͘ lán pí seh khah pe̍h.
- 3. Ē tû-khì sí ê hêng-uî. Hiah ê boē sìn-khò Chú ê lâng chin-chē sí ê hêng-uî, koh ū lâng siūⁿ tuì chēng-chō (chē-siân) lâi tit-tio̍h kiù, che iā-sī sí ê hêng-uî, ū lâng thiaⁿ-tio̍h o͘a[sic] teh háu ê siaⁿ, chiū lia̍h-chò pháiⁿ ê tiāu-thâu, che iā-sī sí ê hêng-uî. Goá ū chi̍t-pái khì chng-nih, hut-jiân-kan, chng-nih ê lâng chin kî-koài ê siaⁿ teh hoah, hō͘ goá chin kiaⁿ, goá chiū kín mn̄g sī sím-mi̍h tāi-chì? I ìn kóng, Goá thiaⁿ-kìⁿ o͘-a teh háu; goá koh mn̄g I, cháiⁿ-iūⁿ thiaⁿ-tio̍h chiah-nih kiaⁿ? I kóng Thiaⁿ-tio̍h o͘-a teh kiò, sī pháiⁿ ê tiāu-thâu. Lia̍t-uī, lí siūⁿ che kiám m̄-sī sí ê hêng-uî mah? Tī Kū-iok ê sì[sic], chit-uī toā Sian-ti, chiū-sī Í-lī-a, Siōng-tè khǹg-ba̍t I tī Iok-tàn-hô tang-pêng Ki-lia̍p ê khe-piⁿ, Siōng-tè hoan-hù o͘-a lâi chhī I, án-ni o͘-a chá-àm lóng kā piáⁿ kap bah hō͘ I chia̍h. Chhiáⁿ siūⁿ Í-lī-a khoàⁿ-kìⁿ o͘-a poe--lâi, i kiám ē kî-koài tio̍h-kiaⁿ mah? Goá chai i tiāⁿ-tio̍h bē, chí-ū ē toā-siaⁿ o-ló Chú, kám-siā Chú . Kóng kàu sí ê hêng-uî, m̄-nā kan-ta bô bûn-bêng ê só͘-chāi nā-tiāⁿ, chiū tī bûn-bêng ê só͘-chāi iā-sī ū thang khoàⁿ sí ê hêng-uî, bān-kok ê lâng iā ū, chí-ū sìn-khò Chú ê pó-hoeh ê lâng chiah bô.
- 4. Ē kiò lâng ho̍k-sāi éng-oán ê Siōng-tè. Lán chêng ta̍k-lâng lóng sī teh ho̍k-sāi mô͘-kuí, taⁿ lán sī oá-khò Chú ê pó-hoeh lâi kap Siōng-tè hô-hó, koh ē-tit-thang ho̍k-sāi Siōng-tè. Tī-chia, in-uī I ēng I ê pó-hoeh khui chit tiâu lō͘, kiò lán thang kàu Siōng-tè ê bīn-chêng, kám-siā Chú! Lán chêng sī ho̍k-sāi ka-tī ê su-io̍k, chím-má[sic] lán sī oá-khò Chú lâi ho̍k-sāi Siōng-tè lah!
- 5. Ē tit-tio̍h éng-oán ê ke-gia̍p. Pí-tek Sian-siⁿ kóng, Sìn-khò Iâ-so͘ thang tit-tio̍h thiⁿ-téng ê ke-gia̍p, kap ē-thang chò Siōng-tè ê kiáⁿ-jî, saⁿ-kap chò Siōng-tè ê hō͘-sû, lâi sêng-siū Siōng-tè ê ke-gia̍p. Lí siūⁿ che kiám m̄-sī chin hù-chiok mah?