Lūn Hong-giân
Ô͘ Bûn-tî
1937年7月628期 27-28
(Chhiáⁿ tha̍k Hēng-toān 2:1-13; 1 Ko-lîm-to 14:1-28).
Tuì Chin Iâ-so͘-kàu chhim-ji̍p Tâi-oân í-lâi, Hong-giân ê būn-toê put-chí siū chù-ì. In-uī in kóng in oē siū Sèng Sîn lâi kóng hong-giân, in-uī án-ni, iā ū hiaⁿ-tī siū ín-iú. In kiám sī teh kóng hong-giân mah? In teh beh kóng hong-giân ê sî, tio̍h tit-tio̍h liām "ハレルヤ, kiû Sèng Sîn kàng-lîm," kàu hō͘ in ê cheng-sîn chhò-loān(精神錯亂), chiū chhuì pe-pe, loān-loān liām. Iâ-so͘ bêng-bêng kóng, kî-tó ê sî, oē bo̍h-tit ta̍uh-ta̍uh têng(Má-thài 6:7). án-ni thang chai, chit khoán ê kî-tó, m̄-sī oē hō͘ Sèng Sîn kàng-lîm, hoán-tńg uî-ke̍h Chú ê bēng-lēng.
Si̍t-chāi choē-choē lâng tuì hong-giân ê būn-tê ū gō͘-kái. In siūⁿ Gō͘-sûn-choeh ê sî, ū Phàⁿ-thê-a, Bí-thài, Í-lân......(Hēng-toān 2:9), hiah choē kok ê lâng thiaⁿ sù-tô͘ kóng hong-giân, oē bêng-pe̍k hit ê ì-sù; án-ni hong-giân káⁿ-sī chi̍t khoán te̍k-pia̍t ê sîn-lêng ê oē, kap lâng ê oē bô saⁿ-tâng, che sī in-uī bô gián-kiù tng-sî ê le̍k-sú lâi siⁿ-chhut ê gō͘-kái(1 Ko-lîm-to 12:10), iā bêng-bêng kóng sī lâng só͘ oē hoan-e̍k ê oē, án-ni thang chai sī chi̍t-khoán ê oē,m̄-sī Sîn ê oē, koh m̄-sī kan-ta chi̍t-khoán ê oē, kiò-choè hong-giân ū ta̍k-iūⁿ(1 Ko-lîm-to 12:10), chiū-sī ta̍k-kok ê oē lóng sī kiò-choè hong-giân. Eng-gú ê dialect tē-hng-gú (地方語) ê gú-goân (語原), chiū-sī hong-giân ê goân-gú dialektos. Só͘-í khoàⁿ hong-giân choè tē-hng-gú, sī bô chhò ê só͘-chāi. Taⁿ Hēng-toān 2:9, só͘ kì-chài hiah choē só͘-chāi ê lâng, kî-si̍t lóng sī siāng chi̍t khoán ê Iû-thài lâng chhut-goā tī hiah ê só͘-chāi--ê. Tī Chú-chêng 3 sè-kí, A-le̍k-san-thài tāi-ông phah tang-pêng í-lâi, Hi-lia̍p ê bûn-hoà kap giân-gú chiū chiām-chiām phó͘-ki̍p tī tang-pêng. Kàu Sin-iok sî-tāi, Au-chiu ê lâng lóng sī ēng Hi-lia̍p-oē, só͘-í téng-bīn hiah ê toē-hng ê lâng, lóng sī ēng siâng chi̍t khoán ê Hi-lia̍p-oē. Chóng-sī Iû-thài pún-kok ê lâng sī ēng A-lân-oē (アラマイク). Che sī siū-lia̍h khì Pa-pí-lûn ê sî, tuì khoân-kéng ê ap-pek lâi o̍h--ê, kàu tńg-lâi pún-kok ê sî, in lóng boē kì-tit Hi-pek-lâi oē, só͘-í tī Chú ê sî-tāi, it-poaⁿ ê lâng lóng sī ēng A-lân-oē, koh in-uī kok-suì chú-gī (國粹主義) ê kèng-khiân-phài (敬虔派) ê éng-hióng, in lóng m̄-goān koh hō͘ Hi-lia̍p-oē lâi chhim-ji̍p. Chóng-sī lán boē thang kóng chhut-goā ê Iû-thài lâng lóng m̄-bat A-lân oē (in siông-siông ū kap pún-kok kau-thong, ta̍k-nî iā ū tńg-lâi hù choeh), iā boē-oē kóng Iû-thài pún-kok ê lâng lóng m̄-bat Hi-lia̍p oē (in-uī sī ha̍k-su̍t kap seng-lí ê thong-iōng gú), chiah ê sū nā chai, chiū hong-giân ê būn-tê oē bêng. Taⁿ tī Gō͘-sûn-choeh ê hong-giân ū nn̄g hong-bīn thang siūⁿ:
1. Nā-sī sîn-jiah tī Sù-tô͘ chit pêng, chiū-sī in siū Sèng Sîn chhiong-moá liáu, chiū sim kàu-ke̍k jia̍t, bô thoân-pò, tòng-boē-tiâu, chiū ū kî-koài ê la̍t, hō͘ in chêng só͘ boē oân-choân kóng ê Hi-lia̍p-oē, káⁿ toā-táⁿ ēng lâi kan-chèng. Chhin-chhiūⁿ Sòng Phok-sū kóng, Nā ū Sèng Sîn, chiū oē choè-kang. Chū-jiân in só͘ kóng--ê bô tn̂g (pí-kàu Hēng-toān 2:4, kap 2:14), koh m̄-sī oân-choân ê Hi-lia̍p-oē, soà hō͘ bô tông-chêng ê Iû-thài lâng thí-chhiò (Hēng-toān 2:13).
2. Nā-sī sîn-jiah tī thiaⁿ-chiòng hit pêng, chiū-sī Sù-tô͘ sui-jiân kóng in só͘ oē-hiáu ê A-lân-oē, teh thiaⁿ ê lâng sui-jiân tuì giân-gú-siōng bô cha̍p-hun ê liáu-kái, iáu-kú khoàⁿ in ê jia̍t-chêng, koh ū Sèng Sîn ê kám-tōng, chiū ēng sim thoân sim lâi liáu-kái in só͘ kan-chèng--ê, lâi o-ló Chú. Taⁿ bô-lūn sù-tô͘ sī kóng A-lân oē, á-sī Hi-lia̍p oē, nn̄g-hāng lóng sī sè-kan ê oē, oē hoan-e̍k ū ì-sù ê oē (1 Ko-lîm-to 12:10), chū-jiân m̄-sī chhin-chhiūⁿ Chin Iâ-so͘-kàu só͘ kóng, Bô ì-sù ê loān-loān-liām.
Tī Ko-lîm-to ê kàu-hoē só͘ kóng ê hong-giân, sèng-chit-siōng tām-po̍h bô siâng, m̄-sī kàu-hoē ê êng-kng, sī boē thang o-ló--ê. In-uī Ko-lîm-to sī A-kai-a kau-thong kap seng-lí ê tiong-sim-toē, ū kok-kok ê lâng chū-chi̍p, chū-jiân ū chióng chióng ê khiuⁿ-kháu. Chóng-sī uī-tio̍h kàu-hoē kiat-tóng hun-cheng, chiū in m̄ kam-goān ēng siāng-khoán ê oē, lâi kèng-pài Chú, hoán-tńg ta̍k lâng ēng ka-kī ê oē, lâi kî-tó Chú (I Ko 14:2), tì-kàu hō͘ kàu-hoē koh-khah hun-loān. ēng chū-kí ê hong-giân, kap Chú kóng-oē chū-jiân sī hó, chóng-sī pa̍t-lâng tuì chit ê lóng bô thang lī-ek ê só͘-chāi (1 Ko 14:17). M̄-nā án-ni, chiū-sī sìn-chiá chū-chi̍p ê sî, nā ēng kuí-nā khoán ê oē, lâi kî-tó, á-sī kóng, chiū hō͘ lâng thiaⁿ-liáu bô ì-sù, soà siūⁿ sī siáu-pīⁿ-īⁿ, chiah teh hoā-hoā-kiò (14:23).
Pó-lô sui-jiân oē kóng kuí-nā khoán ê im-gú (14:18), iáu-kú i khoàⁿ-choè bô lī-ek, chiū m̄-bat kóng tī kàu-hoē tiong (14:6). I só͘ ài--ê, chiū-sī thoân-tō hō͘ lâng oē-hiáu thiaⁿ, lâi kiù lâng. Kàu-hoē ê bo̍k-tek, sī thoè Chú thoân-pò kiù-sio̍k ê Hok-im, chiū-sī Sian-ti ê chit-hūn, m̄-sī hō͘ lâng thang khoa-kháu oē kóng choē-choē im-gú. Só͘-í Pó-lô Sian-siⁿ bêng-bêng kóng, "Tī kàu-hoē tiong kóng 5 kù thang kà-sī lâng ê oē, iâⁿ-kè kóng bān-kù ê im-gú" (1 Ko-lîm-to 14:19). Kiám-chhái Chin Iâ-so͘-kàu ê lâng beh ín 14:5, "Goá ài lín lóng oē kóng im-gú," chit kù lâi beh kóng Pó-lô sī teh chióng-lē lâng kóng im-gú, chóng-sī chit kù sī beh chèng-bêng Pó-lô ê gâu nā-tiāⁿ. In-uī i bô ēng tan-to ti̍t-ji̍p (單刀直入) lâi kìm in kóng im-gú (si̍t-chāi iā boē thang kā lâng chè-hān giân-gú tī kàu-hoē tiong), chóng-sī nā khoàⁿ ē-kha ê kù chiū oē chai i si̍t-chāi ê ì-sù. "To̍k-to̍k koh-khah ài, sī lín choè Sian-ti thoân-tō." Chit kù, kiám m̄-sī oân-choân chhú-siau chêng-kù. Nā-sī Chin Iâ-so͘-kàu lóng bô thàn chit ê kà-sī khì thoân tō-lí hō͘ m̄-sìn ê lâng, hoán-tńg siông-siông sī ēng Pó-lô só͘ bô ài ê hong-giân lâi beh ín-iú[sic] lán sûn-liông ê iûⁿ-kiáⁿ. Ko-lîm-to ê kàu-hoē sī in-uī hun-tóng lâi kóng im-gú, só͘-í Pó-lô chiah ū thê-khí lâi lūn, nā-sī í-goā tng-sî ê kàu-hoē m̄-bat tha̍k--tio̍h kóng ū teh ēng im-gú, che nā tha̍k Sèng-keng chiū oē chai.
Tuì kàu-hoē le̍k-sú nn̄g-chheng nî ê tiong-kan, lán iā m̄-bat khoàⁿ ū chi̍t ê sî-tāi teh tuì-tiōng kóng im-gú, che sī in-uī kàu-hoē ū thàn Sèng-keng ê oē. "Goá koh-khah ài, sī lín choè sian-ti lâi thoân-tō" chit kù. Lán kin-á-ji̍t ê siā-hoē, iû-goân toā-toā khiàm-ēng lán ê thoân-tō, chi̍t-pah lâng iáu káu-cha̍p-goā lâng bē tit-kiù. Lán ê kang eng-kai tio̍h koh-khah chù-tiōng tī thoân-tō, chiah sī Chú ê chí-ì.
Hiaⁿ-tī ah! Chú bêng-bêng kóng tī boa̍t-sè ê sè-tāi, beh ū ké ê Ki-tok, beh tī Ki-tok ê miâ lâi bê-he̍k choē-choē lâng (Má-thài 24:5). Lán chai seng-lí-lâng nā-sī ké ê mi̍h, i beh koh-khah chhut-la̍t kóng sī chin--ê. Taⁿ kó-jiân Sèng-keng ê oē teh èng-giām lah! Só͘-í chhiáⁿ lán tāi-ke tio̍h cha̍p-hun tî-hông ké ê kà-sī.
