Chú-ji̍t-o̍h ê Sù-bēng
1937年10月631期 1-3
Kin-nî 10 goe̍h 17 ji̍t ê Sèng-ji̍t, chiū-sī Sè-kài Chú-ji̍t-o̍h ê Kì-liām-ji̍t. Hiān-chāi tī Lâm-pō͘ ū 96 keng ê Chú-ji̍t-o̍h, 8252 miâ ê ha̍k-seng, 1085 miâ ê Sian-siⁿ. Chhiáⁿ lia̍t-uī Kàu-hoē ê tong-kio̍k-chiá kap Kàu-su(Chú-ji̍t-o̍h ê Sian-siⁿ), koh chi̍t pái chim-chiok lâi kiám-thó, tàu-tí Chú-ji̍t-o̍h ê sù-bēng sī sím-mi̍h? Kīn-lâi kok Tiong-hoē ê Kàu-io̍k-pō͘ chin tì-ì teh gián-kiù Pe̍h-oē-jī ê kàu-siū-hoat, iā ū phian-chhip Kàu-kho-su. Che khiok sī hó. Chóng-sī bô lūn cháiⁿ-iūⁿ pī-pān, to bô ū oân-choân--ê. iū-koh nā siuⁿ ke̍k-toan kó͘-chhui, kiaⁿ-liáu ū-sî ē sit-lo̍h Chú-ji̍t-o̍h chin ê bo̍k-tek. Kàu-siū Pe̍h-oē-jī sī sió-khoá būn-tê nā-tiāⁿ. Put-kò sī chi̍t ê kiô jî-í ; in-uī sī ài in koáⁿ-kín ē tha̍k Sèng-keng. Tī hiān-chāi ê sî-kio̍k, tio̍h sè-jī khó-lū.
Chú-ji̍t-o̍h ê Kàu-io̍k, m̄-sī kan-ta chong-kàu Kàu-io̍k nā-tiāⁿ. Chong-kàu Kàu-io̍k, put-kò sī teh hâm-ióng chong-kàu-tek chêng-chho(宗教的情操). Chóng-sī lán Chú-ji̍t-o̍h ê Kàu-io̍k , sī sûn-chuī Hok-im chú-gī(福音主義) ê Kàu-io̍k. Oāⁿ oē lâi kóng, chiū-sī Thiat-tí-tek ê Sèng-chheh chú-gī ê sìn-gióng kàu-io̍k. Chú-ji̍t-o̍h ê Kàu-io̍k, m̄-sī beh tô-iá(陶冶) chong-kàu-tek chêng-chho; sī beh poê-iúⁿ oa̍h sìn-gióng ê Kàu-io̍k. Nā m̄-sī oá-khò Sèng Sîn ê lêng-le̍k, chiū bē thang tit-tio̍h chit khoán tuì Chú Iâ-so͘ ū chiàⁿ-chin chiàⁿ-bêng(正真正銘)ê sìn-gióng tī-teh.
Chit-tia̍p ài chiong Phí-jîn só͘ koan-chhat, lán hiān-sî Chú-ji̍t-o̍h ê khoat-tiám kuí-nā hāng, kì tī-chia chò chham-khó:─
(1) Kàu-su ê hong-bīn: Chin-chiàⁿ hiàn-sin ê Kàu-su iáu chin chió; khah chē sī ēng kó͘-bú--ê, á-sī chhut tuì sī-toā ê bēng-lēng. iū-koh in ê thâu-náu só͘ ìn-siōng--ê, chē-chē lia̍h kà Pe̍h-oē-jī sī Chú-ji̍t-o̍h tē-it iàu-kín ê kang; kóng tō-lí ê sî-kan chhìn-chhái pàng hō͘ i koè-khì. Phah-sǹg kóng hō͘ gín-ná thiaⁿ sī chin khoài, pún-sin iā bô tì-ì pī-pān. Kiám-chhái pī-pān Ha̍k-khò sī ū, m̄-kú pī-pān kî-tó, chiū bô . Pún-sin bô ài kî-tó , iā bô teh hù Kàu-su ê kî-tó-hoē, beh thài ū la̍t, thang kà-sī sè-kiáⁿ. Pún-sin bô thiàⁿ Siōng-tè , beh cháiⁿ-iūⁿ kà ha̍k-seng ē thang thiàⁿ Siōng-tè! Mâu-tún chin chē! ǹg-bāng tuì chit-sî khí, ka-kī hoán-séng, koh chit pái chiong lí pún-sin hiàn hō͘ Chú ēng. Lí só͘ chò ê kang, sī chin ū kè-ta̍t ê kang. Kiù chi̍t ê gín-ná, sī lí chiong-lâi tī Thian-kok chi̍t téng ê bián-liû.
(2) Hū-heng ê hong-bīn: Chú-ji̍t-o̍h sī Kàu-hoē ê gī-bū kàu-io̍k; eng-kai tio̍h ta̍k lé-pài sàng lín ê kiáⁿ-jî lâi Kàu-hoē. Koh chi̍t-bīn tī lín ê ka-têng, tio̍h kap Chú-ji̍t-o̍h tâng pō͘-tiāu. iàu-kín tio̍h hián-chhut hó ê bô͘-hoān, tī lín ê ka-têng. In-uī gín-ná toà tī ka-têng ê seng-oa̍h, pí tī Kàu-hoē seng-oa̍h sī khah tn̂g ê sî-kan. Phoe-phêng Chú-ji̍t-o̍h--ê sī chin-chē; kó-jiân tâng-sim uī-tio̍h Chú lâi thiàⁿ Chú-ji̍t-o̍h--ê iáu chin chió.
(3) Kàu-hoē ê hong-bīn:Kàu-hoē ê tong-sū-chiá(Tiúⁿ-ló , Chip-sū), chē-chē iáu bô lí-kái Chú-ji̍t-o̍h; tì-kàu hiâm Chú-ji̍t-o̍h ê khai-huì tāng, po̍h-gū Chú-ji̍t-o̍h ê Kàu-su. Kàu-hoē m̄-nā tio̍h kam-tok Chú-ji̍t-o̍h, tio̍h gâu hû-chhî Chú-ji̍t-o̍h. Chú-ji̍t-o̍h sī Kàu-hoē tē-it ê chit-lêng(職能); in-uī Chú-ji̍t-o̍h chiū-sī Kàu-io̍k-tek thoân-tō(教育的傳道). Oāⁿ oē lâi kóng, Chú-ji̍t-o̍h chiū-sī Kàu-hoē ê pún-thé. Kin-á-ji̍t ê Chú-ji̍t-o̍h, chiū-sī bîn-á-ji̍t ê Kàu-hoē. Só͘-í chhú-khì tio̍h chīn-la̍t chù-tiōng tī Chú-ji̍t-o̍h ê kang-chok.
(4) Chú-ji̍t-o̍h pún-sin ê hong-bīn: Hiān-tāi ê Kàu-hoē, sī bô léng bô jia̍t; Chú-ji̍t-o̍h iā-sī án-ni. Nā m̄ koáⁿ-kín koh toā chéng-lí , kiaⁿ-liáu oh-tit kiù-tī. Beh cháiⁿ-iūⁿ chéng-lí? Chiàu phí-jîn teh khoàⁿ, chiah kú , bô lūn tó-chi̍t Tiong-hoē ê Kàu-io̍k-pō͘, tuì Chú-ji̍t-o̍h ê chí-tō ê kin-pún hong-chiam ū chhò-gō͘ tī-teh. Siáⁿ-sū? In-uī khoàⁿ Chú-ji̍t-o̍h Kàu-io̍k kap It-poaⁿ chong-kàu kàu-io̍k sī saⁿ-tâng.
Tio̍h ē kì-tit , Chú-ji̍t-o̍h kàu-io̍k, nā m̄-sī sûn-jiân Hok-im chú-gī kàu-io̍k(純然福音主義); chiū bô chhái lán teh keng-êng Chú-ji̍t-o̍h. Ta̍k ê Chú-ji̍t-o̍h Kàu-su, tio̍h khiā tī chi̍t khoán ê khak-sìn, lâi oa̍h-tāng. Chò Chú-ji̍t-o̍h Kàu-su, ta̍k-ê tio̍h pá-ak Sèng-chheh-tiong Ki-tok-kàu sìn-gióng ê choa̍t-tuì-sèng(絕對性), soà 10 hun jīn-sek Chú-ji̍t-o̍h kàu-io̍k ê to̍k-īⁿ-sèng(獨異性) ; nā-bô, chiū kiaⁿ-liáu lí só͘ tio̍h-boâ--ê, kui tī khang-khang. Só͘ tio̍h chéng-lí ê iàu-tiám ài kóng kuí hāng:─
1) Tio̍h 12 hun bêng-liáu kap kian-chhî Chú-ji̍t-o̍h ê bo̍k-tek. Kok Kàu-hoē ê Chú-ji̍t-o̍h, nā bē thang chhoā gín-ná kàu tī Iâ-so͘, chiū lí só͘ chò ê kang, bô koh-iūⁿ hē chi̍t tè chio̍h that-gāi in ê chiân-tô͘. Beh chhoā gín-ná kàu tī Iâ-so͘, ū nn̄g pō͘:─
(1) Kàu-ióng gín-ná(教養兒童). Chham khoàⁿ Chim-giân 22:6 ,4:25─27.
(2) Hû-chō͘ gín-ná(扶助兒童). Chham khoàⁿ Thài 19:13─14, 25:34, Iâ-lī-bí 13:20.
(2) Kàu-chit-oân tio̍h ū chin-chiàⁿ ê hōng-hiàn:─
a) Hāu-tiúⁿ, tio̍h chò tiong-si̍t ê chí-tō-chiá.
b) Kàu-su, tio̍h chò jia̍t-sim ê Kàu-io̍k-chiá.
c) Chit-oân , tio̍h chò tâng-sim ê oa̍h-tāng-chiá.
3) Tuì Keng-êng kap Koán-lí-siōng te̍k-pia̍t chù-ì 6 hāng:─
a) Kàu-chit-oân phoè-tì.
b) Gín-ná ê lé-pài.
c) Chip-hêng ê sūn-sū.
d) Hóng-būn.
e) Te̍k-pia̍t ji̍t.
f) Pó͘-chhiong ki-koan.
4) Iù-tī-kho sī Chú-ji̍t-o̍h-tiong, choè tē-it iàu-kín--ê. Siāng-sî iā
tio̍h chó͘-chit Ka-têng Kho(ēng lāu-bó chò tiong-sim).
Lông-ha̍k ê goân-chek: Bô ū hó ê ng, chiū bô ū hó ê siu-sêng. Só͘-í tuì phō sè-kiáⁿ ê lāu-bó, tio̍h kó͘-bú in ji̍p Ka-têng
Kho.
5) Choan-jīm ê Chú-ji̍t-o̍h Chú-sū, tio̍h kín si̍t-hiān.
Kin-á-ji̍t chē-chē Chú-ji̍t-o̍h ê tông-kio̍k-chiá á-sī Kàu-su, bô 10 hun bêng-pe̍h It-poaⁿ Kàu-io̍k-ha̍k kap Chú-ji̍t-o̍h Kàu-io̍k ê koh-iūⁿ tī tó-lo̍h; tì-kàu ēng It-poaⁿ Kàu-io̍k-ha̍k ê bo̍k-tek-lūn, ēng hong-hoat-lūn lâi phah-loān Chú-ji̍t-o̍h Kàu-su Siu-ióng-hoē kiam Káng-si̍p-hoē. Káng-su teh kà Chú-ji̍t-o̍h Pe̍h-oē-jī Kàu-siū-hoat, Gín-ná sim-lí Kàu-siū-hoat; iā ū Kàu-io̍k-pō͘ teh phian-chhip Kàu-chhâi; tuì án-ni chē-chē Chú-ji̍t-o̍h Kàu-su, teh tiû-tû, taⁿ m̄-chai chit-ê ū ha̍h tī gín-ná sim-lí bô? Ū chiàu Kàu-io̍k-ha̍k ê chí-sī bô? Chit khoán hō͘ Chú-ji̍t-o̍h Kàu-su hām-lo̍h tī phian-lō͘(邪道) ê lē--ê bē chió. Só͘-í nā m̄-sī ū choan-bûn gián-kiù ê Sian-siⁿ lâi chí-tō, chhú-khì tuì Chú-ji̍t-o̍h ê it-chhè, ū guî-hiám tī-teh. In-uī chò Kàu-su--ê, chi̍t-sî kám-jiám tio̍h hiān-tāi Kàu-io̍k-ha̍k, Sim-lí-ha̍k; m̄-kú ka-tī tuì Sèng-chheh......bô ū khak-sìn tī-teh, chiū tì-kàu in pún-sin ê thài-tō͘ á-sī kàu-siū, bē thang hō͘ gín-ná boán-chiok, soà sit-lo̍h in ê ui-sìn(威信).
Siāng iàu-kín--ê, bô lūn teh kà Sèng-chheh á kî-thaⁿ......nā hō͘ gín-ná ū 10 hun ê siau-hoà, chiū tī-hia gín-ná chū-jiân ū lī-ek kap hèng-bī; án-ni chiū chū-jiân Sim-lí-ha̍k Kàu-siū-hoat ē siⁿ-chhut-lâi.
Chhut-chāi lí siūⁿ-chhut sím-mi̍h chìn-pō͘-tek ê sim-lí-ha̍k, bûn-hoà ha̍k-soat ê Kàu-siū-hoat; nā bô ū Sèng Sîn ê khé-tō(啟導), lán ê Chú-ji̍t-o̍h Kàu-io̍k sī khang-khang.
6) Kok Tiong-hoē ê Kàu-io̍k-pō͘ tio̍h ū hia̍p-le̍k it-tì.
7) Chheng-liân ê Sèng-keng-kho, tio̍h ēng Kok-gú lâi kà.
Kiat-lūn. Lia̍t-uī! In-uī choá-bīn iú-hān ê koan-hē, bē thang siông-sè soat-bêng; chóng-sī toā ǹg-bāng thiàⁿ Chú ê tông-lô-chiá, m̄-thang sit-lo̍h Chú-ji̍t-o̍h ê pún-chit(本質).
iā hi-bāng m̄-thang koè-thâu tī gián-kiù Pe̍h-oē-jī kàu-siū-hoat; soà hut-lio̍k tī Chú-ji̍t-o̍h tiong-sim sù-bēng (Lé-pài; Sèng-chheh). Choè-āu chi̍t-kù, goān Chú sù-hok tī chèng Chú-ji̍t-o̍h ê tâng-tio̍h-boâ ê hiaⁿ-ché, tuì chit-sî khí ka-poē kian-sim chòng-chì hiàn hō͘ Chú ēng.