Sèng-tàn Sio̍k-hoà ê Hông-chí
Lo̍h Sian-chhun
1937年12月633期 22-24
Choân sè-kài ê lâng ēng hoan-sim teh kî-thāi ê chiok Kiù-chú Sèng-tàn ê kî-ji̍t, koh chi̍t pái ti̍t-ti̍t pek-kūn tī lán ê gán-chiân lah!
Tī chit-sî tāi-ke tio̍h īⁿ-kháu tông-im(異口同音) kap 2000 nî chêng Kiù-chú Iâ-so͘ chhut-sì hit mî ê thiⁿ-sài kap thian-kun saⁿ-kap choê-siaⁿ o-ló Siōng-tè, kóng, "Tī ke̍k koâiⁿ ê uī êng-kng kui tī Siōng-tè, toē-chiūⁿ hô-pêng tī I só͘ hoaⁿ-hí ê lâng ê tiong-kan."
"En̂g-kng kui tī Siōng-tè" chit kù, chiū-sī beh chú-tiuⁿ "Sèng-tàn sio̍k-hoà ê hông-chí" ê chek-ke̍k-tek ê hong-bīn. Lán chiok Sèng-tàn ê bo̍k-tek, sī beh kui êng-kng hō͘ Siōng-tè, á-sī ū beh hō͘ lán ê ngó͘-koan khoài-lo̍k, tāi-ke hán-hoā, kau-poê, sim-sek koè-ji̍t jî-í? "En̂g-kng kui tī Siōng-tè", chit kù thang hō͘ beh ngiâ-chih, á-sī khèng-chiok Sèng-tàn ê lâng put-chí ū thang gîm-bī ê kè-ta̍t tī-teh.
Sian-ti chhàm-gú kóng, "Khoàⁿ ah! ū chāi-sek-lú beh hoâi-īn siⁿ kiáⁿ, kā I hō miâ kiò Í-má-loē-lī" (Í-sài-a 7:14). Koh kóng, "Ū chi̍t ê EN-á uī lán lâi chhut-sì, ū chi̍t ê kiáⁿ siúⁿ-sù lán; I beh hū-tam kok-chèng, I ê miâ chheng-choè Kî-biāu, Bô͘-sū, choân-lêng ê Siōng-tè, Eńg-oán tī-teh ê Pē, Hô-pêng ê Jîn-kun"(Í-sài-a 9:6).
Só͘-í Kiù-chú Iâ-so͘ ê chhut-sì, sī beh si̍t-hiān Siōng-tè chín-kiù jîn-luī ê kè-e̍k. I sī uī lán choē-jîn lâi chhut-sì, chiū-sī Siōng-tè kap lâng beh koh saⁿ chhin-kūn.
En̂g-kng ê thiⁿ-sài kap thian-kun uī-tio̍h chit ê hok-im lâi thoân-pò.
Pi-bî ê bo̍k-chiá uī-tio̍h chit ê le̍k-sú-tek toā sū-si̍t lâi pò-iông, kui êng-kng hō͘ Siōng-tè.
Tang-hng ê phok-sū khoàⁿ-kìⁿ kî-īⁿ ê chhiⁿ kàu-ke̍k ê hoaⁿ-hí, tuì hn̄g-hn̄g lâi kuī-pài tī I ê bīn-chêng.
Tng-sî thiaⁿ-kìⁿ chit ê siau-sit ê lâng iā uī-tio̍h che sū lâi hoaⁿ-hí tiô-thiàu.
Chú Iâ-so͘ chhut-sì sī beh choè choân sè-kài ê Kiù-chú, só͘-í choân sè-kài ê jîn-luī lâi khèng-chiok sī ha̍p-gî ê sū; chóng-sī chiok Kiù-chú Sèng-tàn sī khah sio̍k tī Ki-tok Kàu-hoē-lāi ê chong-kàu-tek hêng-sū(行事). Oāⁿ-oē lâi kóng, chiok Kiù-chú Sèng-tàn toā-pō͘-hūn sī sio̍k tī ū sêng-jīn Iâ-so͘ choè in sìn-gióng ê tuì-siōng ê kok, thoân-thé, kàu-hoē, á-sī kò-jîn ta̍k nî só͘ teh kú-hêng ê sîn-sèng ê lé-chiat(禮節). Sui-bóng sī án-ni, lán kàu-hoē beh kú-hêng chiok Sèng-tàn ê sî, iā ū hoan-gêng àn-nāi hoē-goā ê lâng chham-ka lâi khoàⁿ, che sī kàu-hoē chi̍t khoán ê thoân-tō ki-koan. Ū lâng ìn-siōng chin chhim, koat-sim ji̍p tī Ki-tok sìn-gióng--ê iā boē chió.
2000 nî lâi, Chú ê le̍k-sú-tek kàu-hoē, tī thoân-thé, á-sī kò-jîn ēng sím-mi̍h khoán ê cheng-sîn kap chún-pī teh chiok-hō Sèng-tàn, lán khah bô thang suî-piān chai, chóng-sī chiok Sèng-tàn nā-sī beh êng-kng Siōng-tè choè bo̍k-tek lâi khoàⁿ, kūn-lâi ê kàu-hoē, á-sī siā-hoē ê chiok Sèng-tàn, ū lī-khui hit ê khèng-chiok ê chin-chhé(真髓), chám-jiân hō͘ lán ū thang hân-sim iu-lū(寒心憂慮) ê só͘-chāi tī-teh.
1. Tuì goā-pō͘ ê siā-hoē lâi khoàⁿ. Chú ê Sèng-hoē chiok Sèng-tàn, í-goā ū kàu-hoē goā it-poaⁿ ê êng-lī ki-koân(營利機關) ê thoân-thé, hoē-siā, pah-hè-tiàm, siong-tiàm, thiàu-bú-tiûⁿ, chiú-tiûⁿ, iū-koh(遊廓) téng, kap kî-thaⁿ ê gû-lo̍k ki-koan iā ū in ê クリスマス(chiah ê ki-koan m̄-chai chin ì-gī teh ēng ê, phah-sǹg chin choē). In beh chhái iōng クリスマス ê bêng-gī lâi thàn chîⁿ, bô beh sêng-jīn クリスマス ê Chú-jîn-kong(主人公) Iâ-so͘ Ki-tok choè in sìn-gióng ê tuì-siōng. Si̍t-chāi chin khó-lîn! Chhin-chhiūⁿ クリスマス大賣出, クリスマス割引奉仕, クリスマス料理特別奉仕, thiàu-bú クリスマス舞踏會, 遊廓クリスマス晚餐會 téng, chiah ê ki-koan ēng クリスマスê bêng-gī teh choè in ê chū-kí soan-thoân, kóng-kò, kap êng-lī ê chhiú-toāⁿ. Koh ū chi̍t khoán ê ki-koan kóng-kò, kóng, Hun, chiū-sī クリスマス御歲暮贈答ê最適品. Tì-kàu iā ū kàu-hoē iú-sò͘ ê lâng, ēng chiah ê mi̍h lâi saⁿ sàng, khoàⁿ án-ni chiah ū ha̍h sî-sè. Siū ê lâng nā tuì che lâi poa̍h-tó, ēng hun chiú lâi sàng lâng ê kiám bô koan-hē mah? Tio̍h kín-sīn ah! Ka-kī m̄-ài, bo̍h hō͘ lâng!
Lī-iōng クリスマスê bêng-gī lâi êng-lī, chiú-chuì, hòng-tōng, tó͘-phok, kiâⁿ put-gī, put-chèng ê sū, lâi siⁿ-khí pah-hāng ê choē-ok, che kiám ū ta̍t chiok クリスマスê bo̍k-tek? Lī-khui Iâ-so͘ Ki-tok ê chiok Sèng-tàn, á-sī bû-sī Siōng-tè Sèng Kiáⁿ ê ui-giâm kap êng-kng ê chiok Sèng-tàn, m̄-sī chiok Sèng-tàn.
Í-siōng kóng kàu-hoē hoān-uî goā hiah ê siā-hoē, m̄-sī kan-ta chiong Sèng-tàn ê bêng-gī lâi sio̍k-hoà nā-tiāⁿ, chiū-sī chiong Sèng-tàn lâi choē-ok-hoà. Ki-tok-tô͘ tio̍h ke̍k-le̍k sàu-tû, á-sī chhiú-su̍t chit khoán siā-hoē ê gâm.
II. Tuì lāi-pō͘ ê kàu-hoē lâi khoàⁿ. Kàu-hoē m̄-thang hō͘ chiah ê chiok Sèng-tàn sio̍k-hoà ê ki-koan thoân-jiám--tio̍h chiah sī èng-tap Pó-lô só͘ kóng, "Bo̍h-tit kap chit sè-kan siāng khoán" chit kù ê chú-tiuⁿ.
Koan-hē kàu-hoē-lāi chiok Chú Iâ-so͘ ê Sèng-tàn, ū kám-kak kuí-nā hāng tio̍h ke̍k-le̍k hông-chí kái-kek, á-sī si̍t-hêng ê sū, tāi-ke lâi saⁿ-kap tì-ì.
(a) Chong-sek(裝飾)
Ū sî lâng uī-tio̍h ài chng-thāⁿ kàu-hoē ê piah á-sī pò͘-kéng, lâi piáu-hiān Má-lī-a phō Iâ-so͘ ê tô͘, á-sī bé-chô-lāi ê EN-á Iâ-so͘ ê tô͘, uī liáu chin kî-khá koh-iūⁿ ê hêng-chōng, tì-kàu oē hō͘ lâng siⁿ-khí ài-chhiò iàm-ò͘ ê sim-koaⁿ, soà boē siⁿ-khí kèng-khiân chun-kèng ê sim chhut-lâi. Ū sî lâng ài chiong kó͘-kim chhut-miâ ê bí-su̍t-ka só͘ oē ê sèng-oē(聖畫) lâi chng-thāⁿ, á-sī bô͘-hóng(模倣) lâi oē chhut, chóng-sī hiah ê kiat-kio̍k mā-sī tuì lâng ê thâu-ló ê sióng-siōng(想像) lâi chō chhut--ê. In-uī siá-chin-su̍t sī hiān-sè ê sán-bu̍t, m̄-sī tuì chá chiū ū--ê, bat khoàⁿ-kìⁿ ū lâng tuì sèng-oē(聖畫) teh thìm-thâu, chhin-chhiūⁿ lia̍h choè he sī in sìn-gióng ê tuì-siōng tâng khoán, chng-thāⁿ sek-tiûⁿ kán-tan, sò͘-sò͘, iu-ngá ê chong-sek chiū oē choè tit.
(b) Chhut-ián(出演)
Khah kang-hu ê kàu-hoē khah-siông ū poaⁿ sèng-kio̍k(聖劇); chóng-sī bô siūⁿ sèng-kio̍k ê ì-sù, tì-kàu iā ū lâm-lú chng choè Iok-sek kap Má-lī-a ê hêng-chōng, chhēng kî-koài ê ho̍k-chong, á-sī hián-chhut bô kín-sīn ê giân-gú, lâi kóng hí-hiauh ê oē, koh ū sî só͘ piáu-hiān ê tōng-chok sī chhin-chhiūⁿ phó͘-thong ê pâi-iu, ián-chhut chhiò-khe teh poaⁿ-hì chi̍t iūⁿ. Só͘-í bô ta̍t-tio̍h sèng-kio̍k ián-chhut ê bo̍k-tek. In-uī Chú ê Sèng-só͘ m̄-sī chhin-chhiūⁿ hì-tâi, só͘-í ián-chhut tio̍h ū kèng-khiân ê cheng-sîn choè iàu-kín. Kú-hêng chiok Sèng-tàn, m̄-sī kan-ta beh hō͘ lâng ê ba̍k-chiu, á-sī hī-khang hoaⁿ-hí nā-tiāⁿ, chiū-sī beh hō͘ lán koh chi̍t pái lâi niá-siū Siōng-tè choè-ko ê un-sù, chiū-sī beh ngiâ-chih Kiù-chú Iâ-so͘ tī lán ê sim-lāi, hō͘ lán ê sim-sîn oē kám-chhiok-tio̍h Chú oa̍h-miā ê khuì-la̍t, koh chi̍t pái lâi keng-giām têng-thâu-siⁿ ê un-tián.
(c) Loē-iông(內容)
Ū só͘-chāi kè-thâu chù-tiōng tī sèng-kio̍k ê ián-chhut, soà chiong Siōng-tè iàu-kín ê oē, chiū-sī kiù lâng ê hok-im, á-sī Christmas message(クリスマスメツセーヂ) pàng chi̍t piⁿ, kiat-kio̍k khì hù ê lâng soà bô thiaⁿ-kìⁿ Siōng-tè ê siaⁿ, khang-hu ê sim toé chi̍t-koá chhiò-khe ê oē, á-sī hì-chhut tńg-khì, nā án-ni chiū bô lī-ek. Só͘-í tē-it iàu-kín, he̍k-sī tuì-oā(對話), kò͘-sū, á-sī sèng-kio̍k ê giân-gú, tio̍h chhah Siōng-tè ê oē hō͘ i khah hong-hù khah hō͘; oāⁿ-oē hō͘ i khah hong-hù khah hó; oāⁿ-oē lâi kóng, chiū-sī tio̍h ēng Sèng-chheh choè tiong-sim ê hok-im-tek lāi-iông ê giân-gú khah choē, khah hó.
(d) Phah-chhiú(拍手)
Nā-sī phó͘-thong ê ián-gē-hoē ēng phah chhiú lâi o-ló, á-sī chióng-lē khiok hó ; m̄-kú chiok Chú ê Sèng-tàn tī kàu-hoē-lāi kìm-chí phah-chhiú sī khah hó. Ū sî khah gâu chiū kā i ti̍t-ti̍t phah-chhiú, khah ham-bān chiū bô beh kā i phah-chhiú, soà hō͘ ián-chiá(演者) siⁿ-khí sit-chì. Só͘-í thâu-bé lóng mài phah-chhiú sī khah hó, án-ni thang lâi pó-chhî sîn-sèng siok-chēng ê khong-khì.
(e) Sî-kan(時間)
ēng kè-thâu choē ê sî-kan lâi chún-pī á-sī ián-chhut, che sī sio̍k-tī bô tì-huī ê sū, m̄-chai ū só͘-chāi tuì nn̄g, saⁿ ge̍h ji̍t chêng chiū teh thoàn-liān khí á-bô? Ū só͘-chāi hi-seng Chú-ji̍t-o̍h ê kàu-oân, á-sī ha̍k-seng ê sî-kan chin-choē, ū-ê bô chia̍h, bô khùn, bô tha̍k-chheh, ta̍k ji̍t lâi thoàn-liān, siōng-chhiáⁿ chiong chèng-kui ê lé-pài, á-sī kî-tó-hoē ê sî-kan lâi choè thoàn-liān ê lō͘-ēng. Hit ê chún-pī ê cheng-sîn thang khó-chhú, chóng-sī hit ê hāu-kó bô tú-tú thang hō͘ lâng o-ló.
Ū bat chi̍t pái khì hù bó͘ kàu-hoē ê chiok Sèng-tàn, hit ê sî-kan soà kàu poàⁿ-mî 12 tiám goā chiah pì-hoē. Khiok iā ū chún-pī kang-hu, choē lâng ián-chhut, sūn-sū tn̂g ê koan-hē, chóng-sī chiàu khoàⁿ sî-kan chiūⁿ 2 tiám cheng í-siōng ê chiok Sèng-tàn, oē hō͘ lâng siⁿ-khí ià-siān, sit liáu chiok-hō ê cheng-sîn.
Í-siōng ēng "Sèng-tàn sio̍k-hoà ê hông-chí" ê toê-ba̍k lâi pau-hâm só͘ siá ê choân-pō͘, kiám-chhái bô tú-tú ha̍h, in-uī chit ê sī siau-ke̍k-tek ê toê-ba̍k. Sui-bóng sī án-ni, ǹg-bāng tha̍k-chiá oē lí-kái kì-chiá ê cheng-sîn, saⁿ-kap hia̍p-le̍k lâi hông-chí, tuì goā ê クリスマス ê sio̍k-hoà. ēng chi̍t kù oē lâi piáu-hiān, chiū-sī chiok Sèng-tàn tuì thâu kàu bé chìn-hêng ê cheng-sîn, giân-gú, tōng-chok, á-sī lāi-iông, tio̍h ū sîn-sèng ê ián-chhut(神聖之演出), lâi kui êng-kng tī Siōng-tè, chiah ū ì-gī.
