Í-sò kap Ngá-kok
Lâu Chú-an
194003 660 hō p.4-7
A-pek-la̍h-hán ê kiáⁿ Í-sat tī 40 hoè ê sî ū chhoā Lī-pek-ka chò bó͘. Keng-koè 20 nî kú, Í-sat in-uī i ê bó͘ bô siⁿ-kiáⁿ, chiū thè i kî-kiû Iâ-hô-hoa, Iâ-hô-hoa ún-chún i ê só͘ kiû, i ê bó͘ chiū hoâi-īn. Seng-sán ê ji̍t kàu, Lī-pek-ka ū siⁿ siang-siⁿ-kiáⁿ. Toā-kiáⁿ miâ chò Í-sò, ì-sù chiū-sī "mn̂g chin kāu," in-uī i chhut-sì ê sî, thong sin-khu chhin-chhiūⁿ phê-á-saⁿ. Tē-jī kiáⁿ miâ chò Ngá-kok, ì-sù chiū-sī "khiú kha-āu-tiⁿ," in-uī i chhut-sì ê sî, chhiú ū khîⁿ Í-sò ê kha-āu-tiⁿ. Chit nn̄g ê kiáⁿ chhut-sì ê sî, Í-sat tú-á 0 hoè. Í-sò kap Ngá-kok sui-jiân sī siang-siⁿ-kiáⁿ, in ê sèng-chit ū toā koh-iūⁿ. I-2sò gâu phah-la̍h, siông-siông tī soaⁿ-iá; Ngá-kok chò lâng thiâm-chēng, siông-siông toà pò͘-pîⁿ-lāi. Í-sat khah thiàⁿ Í-sò, Lī-pek-ka khah thiàⁿ Ngá-kok. Tuì án-ni, āu-lâi in ê ka-têng ū siⁿ-chhut toā put-hô, tì-kàu Ngá-kok tio̍h lī-khui kò͘-hiong, khì kàu Hap-lân ê só͘-chāi, tī-hia phiau-liû iok-lio̍k 20 nî kú. Koh bô phah-sǹg i tio̍h kap i chhin-ài ê lāu-bó saⁿ-lī, it-seng tī tē-chiūⁿ bô ū koh saⁿ-kìⁿ ê ki-hoē. Kî-thaⁿ siông-sè ê kò͘-sū, chhiáⁿ tha̍k Chhòng-sè-kì 25 chiuⁿ. Taⁿ chiàu chêng ê khoán-sit, tī-chia ài lâi siūⁿ-chhut kuí-nā hāng ê kà-sī:-
1. Tio̍h kî-tó lâi tit-tio̍h in-tián soà-chiap in-tián: Chāi-chá Siōng-tè ū kā A-pek-la̍h-hán kóng beh siúⁿ-sù hō͘ i ê kiáⁿ-sun chhin-chhiūⁿ thiⁿ-nih ê chhiⁿ á-sī hái-soa ê chē. Jiân-āu ū siúⁿ-sù Í-sat lâi chò i ê hō͘-sû. Kì-jiân Siōng-tè ū chit-khoán ê iok-sok, chiū Í-sat m̄-bián kiaⁿ-liáu ē bô kiáⁿ. Chóng-sī i ê bó͘ Lī-pek-ka tī 20 nî kú ê tiong-kan lóng bô siⁿ-kiáⁿ. Tuì in pek-chhiat kî-tó liáu-sū, chiah tit-tio̍h Í-sò kap Ngá-kok. Chit ê tāi-chì hō͘ Í-sat hu-hū tit-tio̍h chin toā ê kà-sī. Chiū-sī hō͘ in chai, sui-jiân Siōng-tè ū in-tián ê iok-sok, iáu-kú lâng nā bô tì-ì lâi khún-kiû, kiaⁿ-liáu bē thang tit-tio̍h in-tián ê kè-sio̍k. Í-sat ê keng-giām iā thang chò lán chin hó ê bián-lē. Lán siông-siông chai-iáⁿ thang kî-tó Siōng-tè siúⁿ-sù in-tián, chóng-sī lán khoài-khoài bē-kì-tit uī-tio̍h in-tián ê kè-sio̍k lâi khún-kiû. Chhin-chhiūⁿ tī kàu-hoē, lán siông-siông pek-chhiat kî-kiû Siōng-tè siúⁿ-sù chi̍t-keng sin ê pài-tn̂g, chi̍t ê hó ê bo̍k-chiá, á-sī hō͘ lán só͘ teh him-bō͘ ê lâng ē thang lâi li̍p sìn-gióng. Chóng-sī tit-tio̍h in-tián liáu-āu, lán ū-sî bē-kì-tit koh kî-kiû hō͘ khah chē lâng lâi lán ê pài-tn̂g lé-pài, hō͘ lán ê bo̍k-chiá ē ke-thiⁿ khuì-la̍t thang thoân Hok-im ê chin-lí, á-sī hō͘ í-keng lâi sìn ê lâng ē ná khiā-chāi tī in ê sìn-gióng. Chit khoán ê kî-tó, lâng siông-siông khah bô koan-sim. Só͘-í tuì Í-sat ê keng-giām hō͘ lán chai "tio̍h kî-tó lâi hō͘ in-tián soà-chiap in-tián." Siōng-tè ê in-tián sī chhin-chhiūⁿ chi̍t ê hoé. Lán m̄-thang khoàⁿ hoé í-keng to̍h lâi an-sim. Lán tio̍h sè-jī chim-chiok chhut-la̍t lâi ke-thiⁿ kî-tó ê hoé-iû, chiah ē thang pó-siú hoé ê kng kap jia̍t.
2. Í-sò kap Ngá-kok: Lūn kàu Í-sò kap Ngá-kok ê sèng-chit, thang kóng nn̄g-pêng lóng ū hó-bái: (1) Í-sò gâu phah-la̍h, siông-siông tī soaⁿ-iá. I chò lâng khóng-khài, sèng-chit sut-ti̍t, sim-koaⁿ kap goā-māu siāng-khoán. I sī khah sio̍k tī kám-chêng-tek ê lâng, khoài siū-khì, khoài piàn-oāⁿ sim. Chhin-chhiūⁿ i kin-á-ji̍t khoàⁿ toā-kiáⁿ ê bêng-hūn chò bô kè-ta̍t, bîn-á-chài uī-tio̍h sit-lo̍h chit-ê lâi ai-siong thî-khàu. I bat siū-khì Ngá-kok, siūⁿ beh hāi-sí i, chóng-sī 20 nî āu, Ngá-kok tuì Hap-lân tńg-lâi ê sî, i ū cháu-lâi ngiâ-chih i, phō i ê ām-kún, chim i. Í-sò khoàⁿ-khin toā-kiáⁿ ê bêng-hūn, uī-tio̍h chi̍t-oáⁿ ê tāu-á-thng lâi bē hō͘ i ê sió-tī. I khah tuì-tiōng sè-kan hiat-khì ê sū,khah bô tì-ì sîn-lêng ê tāi-chì, i iā bô chhin-chhiūⁿ Ngá-kok chai-iáⁿ ka-tī ê loán-jio̍k, ài chhoē Siōng-tè lâi chò i ê bo̍k-chiá. (2) Ngá-kok chò lâng thiâm-chēng, siông-siông tī pò͘-pêⁿ-lāi. I chi̍t-bīn sī ûn-sûn, chóng-sī iā ū kan-khiáu ê só͘-chāi, khi-phiàn i ê lāu-pē, khi-phiàn i ê a-hiaⁿ. Kî-thaⁿ Ngá-kok iáu-kú ū chéng-chéng ê khoat-tiám, chóng-sī i khah ū tì-ì sîn-lêng ê sū. I chai ka-tī ê loán-jio̍k, siông-siông ài chhoē Siōng-tè, kiû I lâi chò i ê tâng-phoāⁿ, lâi chò i ê bo̍k-chiá. Ngá-kok iā koh ū thun-lún thèng-hāu ê cheng-sîn. I siông-siông ū kian-kò͘ sim, kú-kú thèng-hāu kàu tit-tio̍h ta̍t-chiâⁿ i ê ǹg-bāng. Chhin-chhiūⁿ i tī Hap-lân ê sî, kam-goān jím-siū 14 nî ê lô-khó͘, kàu tit tio̍h La̍h-pan ê cha-bó͘-kiáⁿ. Koh i beh tńg-lâi Ka-lâm-tē ê sî, ū chi̍t mê-hng bat kap thiⁿ-sài saⁿ-ián. Hit-sî Ngá-kok ū khiú hit ê thiⁿ-sài, kā i kóng, "Lí nā bô kā goá chiok-hok, goá m̄ pàng lí khì." (32:22).
Lán nā chiong Í-sò kap Ngá-kok ê chheng-liân sî-tāi lâi saⁿ-pí, kiám-chhái thang kóng Í-sò pí Ngá-kok sī khah khó-chhú. Chóng-sī nā chiong in nn̄g-lâng nî-lāu ê seng-oa̍h lâi pí-kàu, Ngá-kok si̍t-chāi toā-toā iâⁿ-koè Í-sò. Í-sò bô thàu pē-bó ê bēng-lēng, kap Ka-lâm lâng kiat-hun, i nî-lāu ê seng-oa̍h, sī chia̍h-chiú iàn-lo̍k. Nā-sī Ngá-kok nî-lāu ê kéng-gū, si̍t-chāi ū thang hō͘ lâng tông-chêng, in-uī i sit-lo̍h i só͘ thiàⁿ ê bó͘, koh i só͘ thiàⁿ ê sè-kiáⁿ Iok-sek, i siūⁿ kóng í-keng hō͘ iá-siù hāi-sí la̍h. Sui-jiân tú-tio̍h chit-khoán ê khó͘-kéng, Ngá-kok bô sit-lo̍h i chá-chêng só͘-ū ê sìn-sim, it-hoat khiam-pi tī Siōng-tè ê bīn-chêng âu-kiò kóng, "Goá bē-kham-tit thang sêng-siū Lí ê in-tián." Cháiⁿ-iūⁿ Ngá-kok ê jîn-keh ē thang pìⁿ-chiâⁿ chit khoán ê ko-siōng. Choè-toā ê goân-in, sī sui-jiân i ū chē-chē ê khoat-tiám, nā-sī i chai-iáⁿ ka-tī ê loán-jio̍k, put-sî ài kiû Siōng-tè lâi chò i ê bo̍k-chiá. Koh i iā ū kian-sim, thun-lún kàu tit-tio̍h ǹg-bāng chiah soah. A-pek-la̍h-hán, Mô͘-se, Pó-lô iā lóng ū chit khoán ê kian-sim. Ngá-kok siàu-liân ê sî-tāi ū chē-chē ê chhò-gō͘, chóng-sī in-uī i ū chit khoán ê sìn-sim, só͘-í tit-tio̍h Thiⁿ-pē ê ín-chhoā, koh tuì chéng-chéng ê chhì-liān kap hùn-liān, hō͘ i chiām-chiām oāⁿ-sin, lâi pìⁿ-chiâⁿ hó ê phín-keh. Í-sò bô tit-tio̍h toā-kiáⁿ ê bêng-būn, Ngá-kok ē lâi tit-tio̍h, iā sī tuì Ngá-kok chit khoán ê sìn-sim. Lán séng-chhat ka-tī ê sî, siông-siông khoàⁿ-kìⁿ pún-sin ū chē-chē ê khoat-tiám, tì-kàu ū-sî sit-chì kóng. "Chhin-chhiūⁿ goá chit khoán ê lâng, thài-thó ē tit-tio̍h Siōng-tè ê in-tián." Chóng-sī m̄-thang sit-bāng, in-uī lán nā chhin-chhiūⁿ Ngá-kok chai ka-tī ê loán-jio̍k, ài kiû Siōng-tè lâi chò lán ê bo̍k-chiá, kian-sim sìn-khò Kiù-chú, chiū ē tit-tio̍h Thiⁿ-pē ê sù-hok, hō͘ lán sim-chì oāⁿ-sin, pìⁿ-chiâⁿ hó ê jîn-keh. Chhin-chhiūⁿ Pó-lô kóng, "Só͘-í lán nā tiàm tī Ki-tok, chiū-sī chò sin chhòng-chō ê" (II Ko-lîm-to 5:17).
3. Ngá-kok ê siū kéng-soán: Ngá-kok siū kéng-soán lâi sêng-siū toā-kiáⁿ ê bêng-hūn, m̄-sī tuì i ū hó châi-chêng, iā m̄-sī tuì i ê hó só͘ kiâⁿ, sī tuì Siōng-tè te̍k-pia̍t ê in-tián. Pó-lô tī Lô-má ê phoe (9:10-13) iā ū kóng-khí Ngá-kok siū kéng-soán, "m̄-sī chhut tī i só͘ kiâⁿ, sī chhut tī tiàu i ê." Ngá-kok iáu-boē chhut-sì ê sî, Siōng-tè chiū ū kā Lī-pek-ka kóng, "Toā--ê beh ho̍k-sāi sè--ê." Kì-jiân ū chit khoán ê iok-sok, chiū Lī-pek-ka m̄ eng-kai ēng put-gī ê hoat-tō͘ lâi ta̍t-chiâⁿ i ê ǹg-bāng. I kap Ngá-kok khi-phiàn Í-sat, sī tuì in giâu-gî, bô sìn-khò Siōng-tè. Só͘-í nn̄g lâng lóng ū tú-tio̍h kan-khó͘, chiū-sī Ngá-kok tio̍h phiau-liû kàu Hap-lân, tī-hia keng-koè 20 nî ê lô-khó͘, siông-siông hō͘ i ê bó-kū La̍h-pan khi-phiàn. Lī-pek-ka tio̍h kap i só͘ thiàⁿ ê kiáⁿ Ngá-kok pun-lī, iā bô phah-sǹg tī sè-kan bô koh saⁿ-kìⁿ ê ki-hoē. Chi̍t-bīn Í-sò khoàⁿ-khin toā-kiáⁿ ê bêng-hūn, tì-kàu sit-lo̍h i chò toā-kiáⁿ ê chu-keh, bô thang tit-tio̍h in-tián ê hok-khì. I-sat iā tuì i ê sim ū phian-thiàⁿ, bô ài sūn-thàn Siōng-tè ê kéng-soán, tì-kàu tú-tio̍h ka-têng ê put-hô, lâi hō͘ i ê sim siū kan-khó͘. án-ni thang kóng pē-bó kap kiáⁿ, sì ê lâng, sì khoán ê chhò-gō͘, lâi tú-tio̍h sì khoán ê kan-khó͘.
4. Siōng-tè ê liap-lí: Ngá-kok siū kéng-soán, m̄-sī chhut tī i ê hó só͘ kiâⁿ, sī chhut tī i ê siū-tiàu (Lô má 9:11). Koh lán iā chai Siōng-tè ū-sî chiong te̍k-pia̍t ê châi-lêng lâi siúⁿ-sù I só͘ kéng-soán ê lâng, án-ni lán kiám thang siūⁿ kóng Siōng-tè ū bô kong-pêⁿ mah?(Lô-má 9:14 ). Lūn "liap-lí" ê būn-tê sī chin toā, só͘-í bē thang tī-chia lâi gī-lūn, goá kan-ta ài kóng nn̄g, saⁿ hāng lâi chò chham-khó: (1) Tī Sèng-keng lāi siông-siông ū kì-chāi Siōng-tè kéng-soán lâng, hō͘ in ū te̍k-pia̍t ê châi-chêng, chóng-sī bô chi̍t-uī ū kì-chāi kóng Siōng-tè chù-tiāⁿ sím-mi̍h lâng bē-thang tit-kiù. (2) Siōng-tè ài sè-kan ta̍k lâng lóng chò hó lâng. Chóng-sī I iā ài lâng lóng ū chū-iû ê ì-chì. Beh kiâⁿ hó, m̄ kiâⁿ hó, lóng sī ta̍k lâng ka-tī ê chū-iû. Siat-sú lâng nā bô chū-iû ê ì-chì, chiū pìⁿ-chò chi̍t-chéng ê ki-khì, á-sī chhin-chhiūⁿ chi̍t khoán ê pò͘-tē-hì ang-á. Lán kiám ài án-ni? (3) Hō͘ Siōng-tè te̍k-pia̍t kéng-soán ê lâng, lóng tio̍h keng-koè chē-chē kan-khó͘ ê hùn-liān. A-pek-la̍h-hán, Mô͘-se, Pó-lô lóng ū án-ni. Siat-sú Í-sò nā siū kéng-soán, m̄-chai i ū kàu-gia̍h khuì-la̍t thang keng-koè Ngá-kok só͘ tú-tio̍h hit khoán ê khó͘-lān á-bô? (4) Siōng-tè te̍k-pia̍t kéng-soán lâng, m̄-sī beh kan-ta hō͘ hit ê lâng tit-tio̍h hok-khì, sī beh ēng in chò khì-kū, lâi hō͘ kî-thaⁿ lóng-chóng ê lâng ē thang tit-tio̍h in-tián. A-pek-la̍h-hán siū kéng-soán sī uī-tio̍h beh hō͘ khah chē lâng lâi bat Siōng-tè, tit-tio̍h chin ê sìn-gióng. Mô͘-se siū kéng-soán sī uī-tio̍h beh hō͘ i lâi ín-chhoā i ê hiaⁿ-tī keng-koè chē-chē ê hùn-liān. Pó-lô siū kéng-soán, sī uī-tio̍h beh hō͘ Chú ê Hok-im thoân khui-khoah tī ta̍k só͘-chāi. Só͘-í Siōng-tè nā hō͘ lán ū te̍k-pia̍t ê in-sù, lán m̄-thang kan-ta beh êng-kng ka-tī, tio̍h tô͘-bô͘ pa̍t-lâng ê lī-ek.
