oa̍h-miā ê teng
Ńg Tek-hui e̍k
1941年1月 670期 9-12
"Poàⁿ-mî, ū toā siaⁿ kiò kóng. Sin-kiáⁿ-sài lâi lah; lín chhut-lâi chih i"(Má-thài 25:6)
Goá ài lín tī chit ê hong khîm-chêng ê piah tiàu Chú Iâ-so͘ só͘ oē kū ê tô͘. Tô͘ ê chiàⁿ-pêng chiū-sī sin-niû ê chhù, i tī-hia teh tán só͘ thiàⁿ ê lâng; tò-pêng chiū-sī sin-kiáⁿ-sài ê chhù, iā i tī hia teh pī-pān beh khì chhoā i ê sin-niû. iā tô͘ ê tiong-ng chiū-sī chang-chhiū ê khiⁿ-kau ìm-ńg ê só͘-chāi. Tú-hó beh àm, sin-niû ê pêng-iú lâi kàu poàⁿ-lō͘ khah ke, tī chia chū-chi̍p beh ngiâ-chih sin-kiáⁿ-sài. Kàu keⁿ-chhim ê sî "in lóng tuh-ka-choē teh khùn". Che sī chiàu pún-bûn jī-gī-tek ê ké-soeh. iā sî-kan ti̍t-ti̍t koè, chha-put-to poàⁿ-mê chhiⁿ ê kng bū-bū teh chiò tē-chiūⁿ ê o͘-àm, hut-jiân sin-kiáⁿ-sài tuì oan-oat ê lō͘ chhut-lâi, ū i ê hoé-pé ê kng, iā ū i ê tâng-phoāⁿ chhut siaⁿ kiò kóng, "Khoàⁿ, sin-kiáⁿ-sài lâi lah!" iā chiah ê chāi-sek-lú lóng khí-lâi siu-chéng in ê teng. Ū ê siū keh-piah chhin-chhiat kā i iô, lí khoàⁿ in teh liàm teng sim , iā put-peng in ê teng bē tio̍h. Taⁿ chit ê phì-jū- goá só͘ tha̍k lín só͘ thiaⁿ ê só͘-chāi siⁿ-khí. Khoàⁿ tī chit tiuⁿ tô͘ cháiⁿ-iūⁿ in teh kiâⁿ tī Iû-thài ê soaⁿ-iá beh khì sin-niû ê chhù, iā in ji̍p-khì, mn̂g chiū koaiⁿ. Hiah ê khì chng-siā bé iû--ê phah-sǹg bé bô. Iâ-so͘ oē chit ê. Chin khá-biāu ê tô͘.
Tuì chit tiuⁿ tô͘ ū 2 hāng chin thang kiaⁿ ê su-siúⁿ kàu tī goá, ─chiū-sī kū ê koè-khì kap siàu-liân ê bī-lâi. Hit ê poàⁿ-mê teh kiò--ê ,chiū-sī sî-kan piàn-chhian ê phì-jū, lán kiò-chò nî-boé kap nî-thâu hit ê âu-kiò kàu tī lán ta̍k lâng ê sim. Sū-si̍t ū ê mi̍h í-keng koè-khì, iā bē thang koh hoê-ho̍k, chiū-sī hiān-si̍t ê hêng-uî, iā ū lō͘-ēng ê mi̍h iáu lâu teh, chiū-sī ǹg-bāng kap kè-e̍k, ki-hoē. Iâ-so͘ oē chit tiuⁿ tô͘ ê sî, I ēng 5 ê tì-sek kap 5 ê gōng--ê lâi kiat-liân chit 2 hāng. 5 pha teng to̍h liáu-koè-khì chiū-sī lāu kap sí-sit; teh to̍h ê 5 pha teng─bī-lâi chiū-sī ǹg-bāng kap iáu siàu-liân. Goá khiā tī chia tuì lín ta̍k lâng kóng, siat-sú 5 ê tì-sek kap 5 ê gōng--ê ē thang koan-liân tī kok jîn-luī lâi kóng─teng to̍h liáu kap teng iáu ē to̍h(teh tio̍h) , tī goá ê seng-gâi ū ê í-keng liáu lah; iā ū ê iáu oē tī-teh.
Kin-àm ài lán lâi siūⁿ chit nn̄g hong-bīn ê tô͘.
I. Seng siūⁿ sî-kan ê chi̍t-pō͘-hūn koè liáu. Teng-hoé hoa-khì, 365 chá-khí to̍h chò hông-hun-àm ê hoé-hu, bô lâng ē thang koh tiám hō͘ kng. Chit ji̍t koè liáu, bô lâng thang kiò i tńg-lâi, goá ài bé pài-it, siáⁿ lâng ē thang bē goá? Siat-sú goá ū chîⁿ chhin-chhiūⁿ soaⁿ, goá kiám ē thang bé goá kū--ê, tē 2 chhiú ê goe̍h. Hit ê koè-liáu, bē thang koh bán-hoê lah; teng-hoé to̍h liáu lah.
oa̍h-miā! Lí bat tī joa̍h-thiⁿ tuì soaⁿ-téng chù-ba̍k khoàⁿ soaⁿ-phiâⁿ. Tī 6 goa̍h chhe chháu-po͘ bō͘-sēng iā chin nńg-loán , tī ji̍t tiong-tàu tiām-chēng chhin-chhiūⁿ sí-khí, iā hong hut-jiân poâⁿ-koè soaⁿ kha̍p-tio̍h in ê sî, in chiū tìm-thâu khí éng. Taⁿ chit ê éng koè-khì lah; chháu-á ê tín-tāng sè lah, bô kú chháu-á, chhiū-ki ê tín-tāng ná sè tiām-tiām chhin-chhiūⁿsí. Chhin-chhiūⁿ án-ni, lán ê me̍h tuì gín-ná kàu lāu chiām-chiām sè, gín-ná ê me̍h sī 140 á 150 ,siàu-liân lâng sī 90 á 100, toā-lâng sī 75 á 80, lāu-lâng phah-sǹg 60. ēng lí ê chhiú thàm khoàⁿ lí ê me̍h siáⁿ khoán, iā hit ê sī oē hiám-chiām sè kap soe-jio̍k kàu tiām-khì, che chiū-sī oa̍h-miā.
1. Sî-kan! Cháiⁿ-iūⁿ sî-kan teh cháu chhin-chhiūⁿ chuí tuì chuí-pân lâu-chhut lâi ê khoán. Ū khǹg chi̍t ê kū-nî ê la̍h-ji̍t. Chiaⁿ-goa̍h put-sî sī tī 12 goe̍h ê āu-bīn , 2 goe̍h toè chiaⁿ-goe̍h , iā 2 goe̍h liáu ū 3 goe̍h, 3 goe̍h ū 4 goe̍h. Chóng-sī lí ê hiaⁿ-tī ū i ê chiaⁿ-goe̍h , nā-sī hut-jiân tio̍h chi̍t kiaⁿ, i bô ū 2 goe̍h, lí ê chhin-iú ū 3 goe̍h kap 4 goe̍h, iā hut-jiân tio̍h chi̍t kiaⁿ, sî-kan tiām-khì(chí sí-khì). Choân sè-kài bē thang uī-tio̍h hit ê pêng-iú chō-chhut 6 goe̍h , 7 goe̍h , 8 goe̍h. Sî-kan ê keng-koè sī siáⁿ ì-sù? iā sî-kan ê kè-ta̍t sī siáⁿ hoè?
Ū lâng kóng, "Sî-kan sī chîⁿ" sím-mi̍h ì-sù? Goá kà chi̍t tiám cheng ê chheh ē thang tit-tio̍h 45, goá thâu-chi̍t pái chai-iáⁿ sî-kan chiū-sī chîⁿ. Taⁿ hó, tī kin-nî lín ū thàn-tio̍h chîⁿ á bô? lín ū sit-lo̍h kuí bān kho͘, lín ū ài khoàⁿ bô, hit ê siá tī Siōng-tè ê chheh; "Sî-kan sī chîⁿ, iā lín ê seng-oa̍h kiám bô chin-chē lōng huì?" Lín tī koè-khì chi̍t nî bô tit-tio̍h sím-mi̍h, chí-ū chin tio̍h-boâ, iā tī ta̍k hong-bīn sit-lo̍h, lí khiā tī kin-ná-ji̍t kóng, sui-jiân goá ū chhut-la̍t ài beh chò chin-si̍t ê pêng-iú, hó ê tiōng-hu, tuì tī goá ê gín-ná beh chò toan-chiàⁿ chin ê lāu-pē, chóng-sī ta̍k hāng sū lóng hoán-tuì, goá bē thang la̍p goá ê siàu. Goá ê chhù ê chiàⁿ-pêng hia ū chi̍t ê hó-gia̍h ê seng-lí lâng, i tī kin-nî tún-hoè khí-kè thàn 5 bān kho͘, iā hit ê siá tī Siōng-tè ê chheh, sî-kan sī chî; i uī-tio̍h chit ê bo̍k-tek gâu lī-iōng sî-kan, chóng-sī goá lōng-huì sî-kan! M̄-sī! Lán kū-choa̍t chit-ê.
Ū lâng-kóng , "Sî-kan sī beh hō͘ lán khoài-lo̍k" Ah, tuì tī lín ū lâng sî-kan ū cháiⁿ-iūⁿ teh ki-chhì--lín. "Chi̍t nî liáu-khì lah, goá tī goā-bīn bô tit-tio̍h boán-chiok, goá ê sim-sîn thó͘-khuì chi̍t nî keng-koè kui tī khang-khang, goá tuì sòng-sit kap chai-lān bô hēng-hok. Kin nî tī kan-khó͘ ê tiong-kan the se̍h, 365 ji̍t koè-liáu , sî-ji̍t sī beh hō͘ lán khoài-lo̍k, iā goá lóng bô hēng-hok." Lí ū ài tha̍k Siōng-tè ê chheh bô? Che m̄-sī chin-si̍t; siat-sú sī án-ni, chiū lán sī put-hēng ê ūn-miā ê hi-seng-chiá.
Taⁿ sî-kan siáⁿ lō͘-ēng? Tī chia ū pò lán chai. "Só͘-í chit-tia̍p chiū-sī siū chiap-la̍p ê sî, iā sī chín-kiù ê ji̍t." "Lín tio̍h sèng, chhin-chhiūⁿ Siōng-tè ê sèng, iā tī lín chò chhut-goā ê tiong-kan-kiâⁿ-uì Chú lâi koè-ji̍t." Sî-kan! Chiū-sī Eńg-oán ê mn̂g-lō͘. Sî-kan! Chiū-sī Jîn-keh soat-bêng ê ki-hoē. Sî-kan! Sī chhì-giām, chiàu lán tī chia ê seng-oa̍h, tī hit-pêng iā sī án-ni ê seng-oa̍h. Só͘-í ka-kī chhut-la̍t ho̍k-sāi Siōng-tè kap lâng chō-chiū ha̍p tī i éng-oán bē pāi-hoāi ê hūn-gia̍h. "Lín tio̍h kéng"-tī-sî? "Kin-ná-ji̍t,"chit ê sùn-kan-"Lín beh ho̍k-sāi siáⁿ lâng? Siat-sú Siōng-tè sī Chú, toè i ; siat-sú sī pa-le̍k, toè i."
Poàⁿ-mî ū siaⁿ kiò kóng, chhut-lâi ngiâ-chih i. iā ū siu-chéng teng teh to̍h ê lâng, chiū-sī gâu lī-iōng sî-kan--ê,ē tit ji̍p-khì, iā bô pī-pān--ê siū kū-choa̍t, Chit ê kiám m̄-sī teh chí-khí lán tē-chiūⁿ ê seng-oa̍h sī chhì-giām?
2. Koh lâi kóng hit ê kè-ta̍t. Sî-kan chiū-sī kiâⁿ hó-sū ê ki-hoē. Chin khó-sioh! Loā-chē ki-hoē hoa-khì! Chêng-ji̍t ū lâng kā goá kóng, " Goá ū tit-tio̍h ki-hoē , 8 nî chêng ê chi̍t ê chiaⁿ-goe̍h, nā ū tâu-chu tek-khak ē chiâⁿ hó-gia̍h. Chóng-sī goá pàng hō͘ liu-khì,taⁿ hit ê ki-hoē bô koh tńg-lâi." Chóng-sī lūn thàn-chîⁿ m̄-sī goá-tio̍h kóng--ê. Sî-kan chiū-sī chò hó-sū ê ki-hoē-iā tī-sî? Sin-kiáⁿ-sài bô tī 10 tiám, 11 tiám, 12 tiám ê chi̍t-khek chêng lâi, i tī poàⁿ-mî lâi. Kuì-tiōng ê sî-kan kiâⁿ hó-sū sī tong-jiân. Kuí-nî chêng ū nn̄g ê siàu-liân lâng, in chhin-chhiūⁿ Tāi-pi̍t kap Iok-ná-tan, tuì gín-ná sî-tāi kàu tāi-ha̍k sî-tāi, kap tī chi̍t ê to͘-chhī chò piān-hō͘-sū, lóng chò-hoé. Ū chi̍t ji̍t saⁿ-kap chē chhia khì káng-kháu, chi̍t ê beh se̍h sè-kài, in chí-ū chi̍t hāng bô siāng. Chi̍t ê sī kèng-khiân, iā chi̍t ê sui-jiân m̄-sī hoâi-gî-chiá, iáu-kú teh iân-chhiân. Tī chhia tiong hit ê ū sìn ê siūⁿ kóng, "Goán nā kàu lú-koán tek-khak beh kiò I tio̍h sìn." Chóng-sī kàu uī I bô kóng, in khiā tī gān-piah ê sî siūⁿ kóng, "Goán nā lo̍h tī chûn ê thui ê sî goá beh tuì I kóng," I iā bô. Chûn tú beh lī-khui ê sî siūⁿ beh kóng, chóng-sī I iā bô, toā-chûn oa̍t-thâu khì, nn̄g ê saⁿ-lī. Nî-poàⁿ āu, tē-kiû se̍h poàⁿ-lìn, iā hit ê pêng-iú sí-khì. Taⁿ tī I chin suí ê tha̍k-chheh-thiaⁿ chit ê oa̍h ê lâng chē-teh khoàⁿ I sí ê pêng-iú ê siōng, iā tuì i kóng, " Ah Iok-ná-tan, goá ê pêng-iú, goá ài lí chiâⁿ-chò Ki-tok-tô͘! iā thè lí kî-tó!" Chóng-sī tī piah-téng ê tô͘ ê chhuì-tûn bô ìn. Teng-hoé to̍h kàu poàⁿ-mî, iā hoa-khì lah. Siat-sú lí tī hit-sî ū tuì lí ê pêng-iú kóng khoán-bián ê oē, sī pí chit-chūn lâi kóng khah hó. Lán tī kū-nî ū lōng-huì chin-chē ki-hoē, iā taⁿ hiah ê koè-khì, bē thang koh lâi lah.
Lí ū chîⁿ ê sî chiū-sī sî-kan, lí ē thang chò toā sū, chóng-sī lí pàng hō͘ koè-khì, kin-ná-ji̍t lí kan-ta sī chi̍t ê tiàm-oân. Lín hó-gia̍h ê lâng tuì lín, goá ē thang kóng, lí ū chîⁿ ê sî, chit-chūn chiū-sī sî-kan, lí ē thang khí kàu-hoē ê sî chiū-sī sî-kan, tuì hit-tia̍p í-lâi lí m̄-bat khoàⁿ-tio̍h sî-kan, lí ē thang kóng, "Pē ah, sià-bián goá" ê sî chiū-sī sî-kan; chóng-sī teng-hoé to̍h-liáu, lín ê Thiⁿ-pē ê hī-á léng kàu chhin-chhiūⁿ êng-àm ê hong ê thâu-chêng mn̂g ê só, bô teh koan-sim lín. Goá ko͘-put-chiong tio̍h kā lín kóng-bêng, pêng-iú ah, Thiⁿ-pē khì lah .Lín bē thang kóng, "Pē ah, goá koè bē tit-khì." Lín chū boán, siū-khì, kò͘ ka-tī , tiōng-bîn, sió-táⁿ, bô koan-sim. Lín kóng, "āu lé-pài goá beh kóng hit ê."Ai ah!! āu lé-pài lâi lah, iā lí su-siúⁿ ê hoé-pé teh tio̍h liáu lah. Ah, siat-sú ū lâng kap i ê pêng-iú teh saⁿ-chiⁿ, tio̍h tī chit ê teng iáu teh to̍h ê tiong-kan khì kap i saⁿ-hô. Tī kin-nî tuì pa̍t lâng ê koan-hē ka-tī tio̍h chheng-sǹg.
3. Goá tī-chia beh kóng-khí chiah ê bē-ē koh to̍h ê teng, he sī siáⁿ hoè?
(a) Chiū-sī gín-ná sî-tāi kèng-khiân ê ka-têng ê teng. Lín sui-jiân chit-tia̍p ē tit-tio̍h koh-khah hó ê ka-têng, chóng-sī kū-sî ê chhù ê teng hoa-khì lah, it-chhè ê koan-sim, in-huī ê khoân-kéng chiū-sī lí tī 5 hoè , 10 , 15 ê sî-kan ê taⁿ bē thang koh tńg-lâi. Goá siông-siông siūⁿ, goá bô bē kì-tit goá ê lāu-pē ê siaⁿ. Chit khoán ê ka-têng koè-liáu , goá só͘ thiàⁿ siàu-liân ê gín-ná, cha-bó͘ gín-ná, siat-sú chit khoán ê ka-têng ê hoé iáu teh to̍h, lán tio̍h liû-sim tī chit ê, in-uī hiān-sî tī lán tiong-kan siat-sú ū lâng tuì lán chhin-chhiūⁿ lāu-pē ê khoán teh kóng, pó-hō͘ lán, koan-sim tī lán, hoán-tuì lán, i beh ēng choân sè-kài ê mi̍h hō͘ i, lán ko͘-put-chiong tio̍h kiâⁿ só͘ chhun ê lō͘ in-uī to̍h liáu lah!
(b)Chiū-sī lán ê kó͘ pêng-iú. Goá bē thang tit pí i khah hó ê pêng-iú, goá bē thang koh-chài thiaⁿ i ê siaⁿ, i toà tī hiah hn̄g, á-sī khì tī Eńg-oán ê sè-kài, goá ài siūⁿ i só͘ kóng ê oē, taⁿ hit ê koè-khì. Oh, goá gín-ná sî-tāi ê pêng-iú, lín ê in-huī iáu teh phah goá! Lín gín-ná , cha-bó͘ gín-ná, siat-sú tī sè-kan lín ū pêng-iú, tio̍h chhin-chhiat, chīn-tiong, sêng-si̍t lâi thiaⁿ chit ê pêng-iú só͘ kóng ê. Goá só͘ thiàⁿ ê kó͘ pêng-iú , tò-lâi goá chia! Bē , i bē lâi, to̍h liáu lah! khì lah!
(c) iáu ū siá to̍h liáu? Chiū-sī tī lán ê seng-gâi tiong tē it tāi-seng kám-chhiok ê sin-sián. Lí kiám bô siūⁿ tio̍h cháiⁿ-iūⁿ gín-ná tī iù-tī ê sî-chūn chiū ài hoe? Taⁿ lâng lâi hoe-tiàm, iā bé kuí-nā táⁿ ê chhiong-bî, i ê tuì suí ê chhù-bī kap hoaⁿ-hí tio̍h liáu lah. Mn̄g chē tī goá ê āu-bīn chiah ê im-ga̍k-ka, in ū lâng sī sian-siⁿ, in kiám bat koh-chài chhin-chhiūⁿ siàu-liân ê sî-tāi, chiū-sī tú-á teh o̍h toâⁿ khîm ê 8 im-kai ê sî hit khoán ê chhù-bī? Tek-khak bô, im-ga̍k taⁿ sī uī-tio̍h mī-pau teh bián-kióng. Taⁿ hit ê jia̍t-sim liáu lah. Thè-pō͘ lah, goá uī-tio̍h lí siong-sim chiū-sī teng to̍h liáu, iā tī lí ê Sèng-chheh ê bīn-téng ū thô͘-hùn, tuì tī lí hit ê bô ū hoaⁿ-hí, goá lâi kóng-khí lí khí-thâu ê thiàⁿ(Khé-sī-lio̍k 2:4). Khí-thâu lí siūⁿ Sèng-chheh ê uí-tāi kap hit ê kuì-tiōng ê iok-sok ê sî, ba̍k-sái lâu tī lí ê chhuì-phoé, iā khoàⁿ si̍p-jī-kè ê sî siūⁿ Iâ-so͘ Ki-tok chhin-chhiūⁿ the kā lí kóng-oē ê khoán; chóng-sī kín-ná-ji̍t chong-kàu it-chhè ê kò͘-sū, Sèng-keng, Kàu-hoē ê sū tī lí chhin-chhiūⁿ to̍h liáu ê teng-hoé.
(d) Koh chit hāng ê teng to̍h liáu-chiū-sī kiaⁿ ê teng. Goán chò gín-ná ê sî, goá ê hiaⁿ-tī ē kì-tit cháiⁿ-iūⁿ lāu-pē tī goán àm-sî beh chhut-khì ê sî, siông-siông chioh goán teng-hoé. Koh-chài goá ē kì-tit goán pàng o̍h, tī soaⁿ-phiâⁿ i lâi chhoā goán ê sî, teng-hoé sè-jī khǹg tī goā-saⁿ ê ē-bīn, goán gín-ná kui-lō͘ sī kiaⁿ káu, chhâi-lông, kuí-á. Kám-siā Siōng-tè ū hāng goá hiān-kim iáu teh kiaⁿ, goá kiaⁿ sí, goá kiaⁿ sím-phoàⁿ. Sè-hàn cha-bó͘ gín-ná! bô loā-kú í-chêng , lāu-bó put-sî uī-tio̍h i beh khì, khùn àm-sî tio̍h ēng teng-hoé khǹg tī lâu-téng ê í-á, taⁿ tī i só͘ toà ê ke-chhī poàⁿ-mê lóng bô kiaⁿ, iā bô kiaⁿ chheⁿ-hūn lâng teh kiò oé(オーイ) kap bōng-á-po͘ ê só͘-chāi . Kiaⁿ ê teng to̍h liáu lah.
II. Gō͘ pha teng teh to̍h. Hiah ê sī siáⁿ-hoé? Kiám m̄-sī 5 ê chò hó ê ki-hoē? Sī lah, goá hó-táⁿ tuì lín kóng, chit ê chiū-sī Siōng-tè só͘ beh hō͘ lí kiâⁿ hó ê ki-hoē, siat-sú lí bē thang chia̍h koè êng-àm ê 9 tiám, chit ê ki-hoē chiū-sī khah toā tī lí ê seng-gâi só͘ bat kiâⁿ pháiⁿ ê chèng ki-hoē. 5 pha teng teh to̍h, iā tī chit ê sî-chūn lí ē thang pí lí bat hoán-ge̍k koh-khah ē hō͘ Siōng-tè hoaⁿ-hí.
1. Chiah ê teng sī siáⁿ-hoè? Hō͘ goá chhat hoé-chhâ lâi bong thâu-chi̍t ê ,-hoán-hoé ê teng. Chit-tia̍p tio̍h án-ni kóng; "Siōng-tè ah, khó-lîn goá chit ê choē-jîn." Lí pún-sin ka-tī tiám, chiū ē to̍h.
2. Sìn-gióng ê teng. "Beh sìn siáⁿ lâng? Tī goá pún-sin sit-lo̍h lóng-chóng ê sìn-gióng." án-ni tio̍h, sìn Ki-tok, bong; chiū ē to̍h.
3. Chiū-sī ǹg-bāng ê teng . Sui-jiân lí bē thang chia̍h koè êng-àm ê 9 tiám lâi kóng, che sī khó-lêng, siat-sú lí ū tit-tio̍h kng-iām.
4. Koh chit pha sī siáⁿ-hoè? Thiàⁿ ê teng, goá goān tuì goá ê sim-té uī-tio̍h thiàⁿ ê lâng, sui-jiân tī chit ê sè-kan bô lâng thiàⁿ lí, tī hit pêng ê sè-kan káⁿ ū. iā siat-sú tī tē-chiūⁿ kap hit pêng bô ū chi̍t ê pêng-iú lâi kóng, Siōng-tè thiàⁿ lí.
5. Ì-chì ê teng. Chhì-bong khoàⁿ-māi, chiū ē to̍h. Chin kî-biāu ê kng! Ah, chhiáⁿ lán chù-ì chit ê , in-uī chit ê chin oh-tit tiám hō͘ to̍h. Goá khiā tī lí kap hong ê tiong-ng, goá liàm teng-sim, goá ài choân kàu-hoē tī chit ê koâⁿ-thiⁿ ê êng-àm khiā tī lí kap hong ê tiong-ng, chiū hong bē thang chhoe hoa chit ê hoé, ta̍k hāng oá-khò chit ê, chit ê sī lâng ì-chì ê teng. "Bô lūn siáⁿ lâng ì-ài lâi, iā lâi the̍h oa̍h-miā ê chuí". Siat-sú chit 5 pha teng ê hoé tī lí teh to̍h, iā uī-tio̍h lí. Chiū chit-tia̍p tú-á khí-thâu ê choân-nî tiong uī-tio̍h lí , in(chí 5 pha teng) beh chiò pîⁿ-tháⁿ kap sêng-kong ê lō͘ hō͘ lí, iā choân tē-bīn ê nî-goe̍h, chit ê iā beh toè lí "ti̍t-ti̍t chiò kàu oân-choân ê ji̍t." A-men .(Tuì E.J. Haynes ê Sin-nî soat-kàu e̍k--ê).