Hok-im ê ì-gī
Phêⁿ Chheng-iok
1941年2月671期 7-10
Tī Kî-āu Siu-ióng-hoē tit-tio̍h chē-chē sian-seⁿ ê chí-kàu, hō͘ goá khah bêng chit ê būn-tê, put-chí to-siā. Ū pêng-iú kiò goá siá lo̍h Pò, khí-thâu m̄-kN2, in-uī Sîn-ha̍k chit hong-bīn goá sī mn̂g-goā ê lâng; m̄-kú siūⁿ tò-tńg, che sī goá it-seng ê khò-tê 課題, thê-chhut hō͘ lán tāi-ke chò-hoé siūⁿ. ǹg-bāng ē-thang tit-tio̍h lia̍t-uī khoàⁿ Pò ê sian-seⁿ kā goá ké-chiàⁿ kap ke-thiⁿ , chiū-sī goá kia̍h pit ê bo̍k-te̍k. Tit-tio̍h Âng Bān-sêng Bo̍k-su koè khoàⁿ, Iûⁿ Sū-ióng Bo̍k-su chān chhuì, soà kā jī-uī seh-siā.
uī-tio̍h choá-bīn ê koan-hē, Sèng-keng chí-ū kì chiuⁿ-chat. Chhiáⁿ lia̍t-uī, iàu-kín tio̍h soà hian chò hoé tha̍k chiah ē tit-tio̍h hit tiong-kan ê chu-bī, nā bô sī kan-ta pō͘ chau-phoh nā-tiāⁿ.
Má-khó 1:15. Iâ-so͘ kóng, "Lín tio̍h hoán-hoé lâi sìn Hok-im". Tàu-tí Hok-im sī sím-mi̍h? Karl Barth kóng, "Hok-im sī Sîn ê oē, I ê lāi-iông chiū-sī Sîn ê in-tián. Sîn ê in-tián chiū-sī Tō chiâⁿ jio̍k-thé. án-ni Hok-im chiū-sī Iâ-so͘ Ki-tok". Má-khó 1:1 Siōng-tè ê Kiáⁿ Iâ-so͘ Ki-tok Hok-im ê khí-thâu. Lô-má 1:1, 2 ,5 "Pó-lô siū-tiàu chò Sù-tô͘, hun-pia̍t lâi thoân Siōng-tè ê hok-im, chiū-sī Siōng-tè chiong-chiân thok chiah ê Sian-ti tī Sèng-keng só͘ èng-ún--ê, lūn I ê Kiáⁿ, chiū-sī lán ê Chú Iâ-so͘ Ki-tok". Che sī Hok-im ê chhut-hoat tiám. Iok-hān 14:1, Iâ-so͘ kiò lán tio̍h sìn--I.
Iok-hān 3 chiuⁿ 16 chat pau-hâm hok-im ê choân-pō͘. Ke̍k iàu-kín hok-im ê chin-lí lóng soeh-bêng tī-chiá, thang kóng sī ke̍k-sè ê Hok-im-su, á-sī kóng Sèng-chheh ê sok-sè-pún ê 縮圖ルーテル kóng chit kù sī sìn-gióng-siōng ê Pak-ke̍k-chheⁿ. Tuì kó͘-chá í-lâi , m̄-chai kuí cha̍p bān, kuí pah bān lâng tuì chit kù lâi ji̍p tī éng-oán, in-uī teh pò lán chai Siōng-tè ê Kiáⁿ Kiù-chú Iâ-so͘ sī chin tú-hó ê oē.
1. Lūn Siōng-tè thiàⁿ sè-kan lâng.
2. uī-tio̍h án-ni I siúⁿ-sù to̍k-seⁿ Kiaⁿ.
3. Sè-kan lâng ti̍t-ti̍t teh tîm-lûn tī choē-ok.
4. Chèng-lâng lóng êng-kai tio̍h sìn Kiáⁿ.
5. Sìn ê lâng kiù kàu éng-oa̍h.
M̄-sī kan-ta kiò lâng sìn nā-tiāⁿ.
I. Kà-sī lán: Lūn choē, lūn gī, lūn sím-phoàⁿ.
II. Chò bô͘-iūⁿ hō͘ lán o̍h: Kiâⁿ chin-lí ê si̍t-chāi hō͘ lán khoàⁿ. Pó-lô kóng goá o̍h Ki-tok.
III. Beh kiù lán: Siōng-tè hō͘ Ki-tok chò lán ê thè-sin.
Thè-sin: Ná-pho-lûn kap goā-kok sio-thâi ê sî, ū chi̍t kháu-chàu ê gín-ná tio̍h khì chhut-cheng, chiàu hit-tia̍p ê hoat-lu̍t ē ēng-tit chhiàⁿ lâng tāi-lí. Bô loā-kú po-kò lâi, kóng hit ê tāi-lí ê ê tīn-bông= chiàn-sí. Keng-koè 1,2 nî kú, Ná-phó-lûn koh tuì kok-lāi thiu-peng, ke ia̍h-tiûⁿ ê lâng lâi kàu hit kháu-chàu kā hit ê siàu-liân lâng kóng, lí tio̍h khì chhut-cheng. I m̄, kóng , " Goá nn̄g nî chêng ū chhiàⁿ lâng thè goá khì, iā hit ê thè goá ê ū chiàn-sí, si̍t-chāi kap goá chiàn-sí sio-siāng, tuì chiàn-sí ê kiò i koh chi̍t-pái khì chhut-cheng sī bô lí." ia̍h-tiûⁿ ê lâng kóng, "Lí hiān-chāi iáu oa̍h leh mah?" In-uī án-ni būn-tê oh-tit kái-koat, āu-lâi kàu tī Ná-pho-lûn chhâi-koat. Chiàu hit ê siàu-liân lâng só͘ kóng ê sī tio̍h, i taⁿ bián tng peng ê gī-bū.
Siōng-tè chiong lán ê choē, hō͘ I ê to̍k-seⁿ Kiáⁿ Iâ-so͘ Ki-tok kā lán ín-siū, lâi sí tī Si̍p-jī-kè chò lán ê thè-sin, lán nā sìn I chiū bián sí.
Pó-lô só͘ káng-lūn ê hok-im chiū-sī Sîn ê in-huī, sìn hok-im ê hok-khì chiū-sī tit-kiù(1 Thê-mô͘-thài 1:15; Sù-tô͘ Hēng-toān 26:18). Lâi khui in ê ba̍k-chiu, hō͘ in tuì àm oa̍t-tńg tī kng, lī-khui sat-tàn ê koân-sè lâi kui-ǹg Siōng-tè, tuì sìn goá lâi tit-tio̍h sià-choē, koh tit-tio̍h ki-gia̍p tī chiâⁿ-sèng ê tiong-kan. Che sī I tuì A-ki-phàⁿ ông thoân ê hok-im. Koh II Ko-lîm-to 5:19, chiū-sī Siōng-tè tiàm tī Ki-tok , hō͘ sè-kan kap I koh hô, bô chiong in ê choē koà kuì tī in. Pó-lô kà-sī lâng hok-im ê tāi-iàu. Lūn sio̍k-choē ê hok-im, Sèng-keng tiong chò tē-it iàu-kín ê pō͘-hūn, sī tī Lô-má 3 chiuⁿ 21 chat kàu 26 chat, iā-sī Lô-má Jîn-su ê tiong-sim:-
1. Hok-im ê lō͘ kap lu̍t-hoat bô siāng, sī in-tián beh chiâⁿ lu̍t-hoat kap sian-ti. Hēng-toān 26:22, 23; Má-thài 5:17; Iok-hān 1:17.
2. Hok-im sī sè-kài bān kok bān cho̍k iàu-kín ê lō͘, Lô-má 10:11-13.
3. Hok-im sī Sîn hō͘ lán gī ê lō͘, Hui-li̍p-pí 3:9; Lô-má 1:17.
4. Hok-im sī sio̍k-choē ê lō͘, I-sài-a 45:13, Má-khó 10:45, I thê-mô͘-thài 2:6 , I Pí-tek 1:18, 19: I Ko-lîm-to 6:20, 7:23.
Sio̍k-choē: Ū nn̄g ê chheng-liân chò hoé poa̍h-kiáu, hō͘ Sûn-cha khoàⁿ-tio̍h chiū lia̍h khì koaiⁿ-kaⁿ, chiàu hit kok ê kui-kí poa̍h-kiáu tio̍h ài hoa̍t 50 kho͘. Chi̍t ê sī hó-gia̍h lâng ê kiáⁿ, liâm-piⁿ the̍h chîⁿ lâi pàng chhut-lâi, chi̍t-ê sī sàn-hiong choh-sit lâng ê kiáⁿ, só͘-í bô hiah khoài. I ê lāu-bó chin ài kiù i chiū hō͘ lâng chhiàⁿ poaⁿ chio̍h-thâu lâi chek-chū chîⁿ, ū chi̍t-ji̍t chio̍h-thâu ka-la̍uh teh-tio̍h chhiú siū-siong lâu-hoeh. Hit ê chheng-liân tī káⁿ-ga̍k ê thang-á khoàⁿ-kìⁿ chiū khui siaⁿ kiò kóng, "A-bó! Lí ê chhiú thài ē tio̍h-siong, lí ê chéng-thâu-á thài ū hoeh." Lāu-bó ìn kóng, "Goá in-uī beh kiù lí chhut, ta̍k-ji̍t an-uì tio̍h-boâ," soeh-bêng tio̍h-siong ê sū hō͘ i thiaⁿ , thàn kàu 50 kho͘ chiū khì sio̍k-i ê kiáⁿ chhut-lâi. Chêng hit ê hó-gia̍h lâng ê kiáⁿ, iū-koh lâi chio i poa̍h-kiáu, i ìn kóng "goá tuì chit-tia̍p liáu-āu, koat-toàn bē thang koh chò chit hō tāi-chì. Lí ê sià-bián sī khoài, nā sī goá ê lāu-bó ê lô-khó͘ kap hoân-ló , kap seng-khu ê tio̍h-siong, ēng hoeh chiah ê siok goá chhut, hō͘ goá ê lāu-bó hit khoán ê kan-khó͘ ê thit-thô, tuì taⁿ khí goá bô ài, Thê-to 2:14."
Koh thiaⁿ pa̍t hong-bīn ê phí-jū: Ū chi̍t ê put-sî chò pháiⁿ ê chheng-liân, kàu lō͘-boé pàng-sak i ê ke, cháu khì soaⁿ-kan chò thó͘-huí thâu; chhù-lāi ū chin thiàⁿ i ê hiaⁿ-ko, lāu-pē iā chin ài sià-bián i ê m̄-tio̍h, chóng-sī bô lâng káⁿ mō͘-hiám, khì hit ê chin thang kiaⁿ ê chhiū-nâ-lāi kā i kóng, i ê hiaⁿ-ko chiū kóng i beh khì thoân-ta̍t lāu-pē ê ì-sù. Lāu-pē uī-tio̍h beh piáu-bêng, i put-sî to teh siàu-liām chit ê sit-lo̍h ê kiáⁿ,chin thiàⁿ i, chiū ēng chi̍t hāng ke̍k pó-poè ê mi̍h hō͘ i the̍h khì chò chèng-kù. Khì kàu Lō͘-ni̍h tú-tio̍h thó͘-huí, só͘ ū ê chîⁿ kap só͘ toà kuì-khì ê mi̍h, it-khài lóng hō͘ in chhiúⁿ-khì, m̄-nā án-ni koh kā i thâi kàu beh sí beh sí. I kā thó͘-huí kóng, " goá só͘ ū it-chhè lín lóng kā goá the̍h-khì bô iàu-kín, chí-ū chhoā goá kàu lín thâu-lâng ê só͘-chāi chiū-hó." Thâu-lâng thiaⁿ-kìⁿ jīn-tit sī i hiaⁿ-ko ê siaⁿ, koh khoàⁿ-kìⁿ i siū hiah tāng ê siong phah tio̍h i ê sim. Siū-siong ê hiaⁿ-ko kóng, "goá tuì lāu-pē hia the̍h im-sìn音信=(siau-sit=hok-im) lâi, lāu-pē kàu chit-tia̍p iû-goân sī thiàⁿ lí. I ê thiàⁿ koat-toàn bô sit-lo̍h, lí nā chit-tia̍p tò-lâi, lāu-pē beh sià-bián lí; che sī goá lâi ê bo̍k-tek, goá taⁿ bô la̍t beh sī lah!" Kóng liáu khuì chiū tn̄g. uī-tio̍h i ê sió-tī lâi sit-lo̍h sèⁿ-miā, chò thó͘-huí-thâu ê chheng-liân put-chí hō͘-hoé, chiū tò-khì chhoē lāu-pē, put-sî siūⁿ i ê hiaⁿ-ko uī-tio̍h i pàng-sak sèⁿ-miā lâi thó͘-khuì, II Ko-lîm-to 5:18,19; Lô-má 5:8; I Iok-hān 4:10.
Sio̍k-choe8 ê sìn-gióng sī Ki-tok-kàu Sîn-ha̍k ê tiong-sim būn-tê , Siōng-tè ê in-huī, tuì Ki-tok Si̍p-jī-kè lâi chò-chiâⁿ lu̍t-hoat ê iàu-kiù(Má-thài 5:17), soà siat-hoat Choē kap Kiù, só͘-í Ki-tok Si̍p-jī-kè ê sio̍k-choē chiū-sī hok-im. Hok-im chiū-sī Siōng-tè ê in-tián lâi chiâⁿ lu̍t-hoat . Ki-tok chhut-sì it-seng ê só͘ kiâⁿ, bô lūn soat-kàu, sîn-jiah, siū-khó͘, sí koh oa̍h, chiū thiⁿ, choân-pō͘ sī hok-im. Kóng khah kán, hok-im sī pau-hâm "Tō chiâⁿ jio̍k-thé", sio̍k-choē í-ki̍p koh-oa̍h ê in-tián Iok-hān 1:14, Lō͘-ka 19:10. I thê-mô͘-thài 3:16." Tō chiâⁿ jio̍k-thé "ê bo̍k-tek chiū-sī beh lâi sio̍k-choē(Lô-má 3:25, 8:3). Si̍p-jī-kè kiù-sio̍k ê in-tián sī chi̍t pái nā-tiāⁿ(Hi-pek-lâi 9:12,28; I Pí-tek 3:18). Ki-tok ê seng-gâi tuì siū-khó͘ sūn-ho̍k Siōng-tè ê chí-ì (Ka-lia̍p-thài 1:4). Che chiū-sī hok-im kiù-lêng ê ki-chhó͘ (Iok-hān 4:334; Hui-li̍p-pí 2:6-9;Hi-pek-lâi 5:7-10). Chhòng-chō sè-kan í-lāi, Siōng-tè ê chí-ì éng-oán bô piàn-oāⁿ(Má-lia̍p-ki 3:6). Tuì choē chhut-hiān liáu-āu, chiū seⁿ-chhut sin ê sū-chêng kap sin ê būn-tê.
Lu̍t-hoat kap Hok-im: Ka-lia̍p-thài 3:-5:12. Sī lūn lu̍t-hoat kap hok-im ê koan-hē, nā-sī lán tuì sìn tit-tio̍h chheng-gī ê iàu-kín. a-pek-lia̍p-hán i ê tō-tek phín-sèng hiah koân, iáu-kú tī Siōng-tè ê bīn-chêng só͘ kiâⁿ bô thang kóng sī gī, to̍k-to̍k tuì i ê sìn, chheng-gī m̄-sī sìn Siōng-tè , sī sìn Iâ-so͘ Ki-tok tuì Siōng-tè lâi léng-siū--ê( I Ko-lîm-to 1:30; Lô-má 3:24, 4:25; II Ko-lîm-to 5:21; Ka-lia̍p-thài 3:12,13). Lán tuì sìn Ki-tok chiū thang chheng-chò gī, tuì chheng-gī liáu-āu chiū ē kiâⁿ hó. Sìn-gióng kap kiâⁿ hó sī sio-toè, chheng-gī kap chiâⁿ-sèng sī chín-kiù ê tiong-sim būn-tê, iā-sī Ki-tok-kàu sìn-gióng ê tē-ki.
Chiàu liû-thoân tī Se-nái-soaⁿ thoân-siū ê lu̍t-hoat ū 613 tiâu, Tāi-pi̍t ê Si-phian 15 phiⁿ kì 11 tiâu, Í-sài-a 33:15 kì 6 tiâu, Bí-ka 6:8 kì 3 tiâu, Hap-pa-2:4 chò chi̍t kù. "Gī-lâng beh tuì i ê sìn lâi oa̍h."
ウイアムチンテール kóng, Lu̍t-hoat kap Hok-im sī nn̄g ki só-sî, lu̍t-hoat sī koaiⁿ lóng-chóng ê lâng tī choē ê lāi-bīn ê só-sî; hok-im sī kā i khui tháu-pàng ê só-sî. Si̍t-chāi ū iáⁿ lu̍t-hoat sī chhoā lâng kàu tī Ki-tok ê chhe-ia̍h.
Lu̍t-hoat ê kong-iōng:-
1. Hō͘ lán chai choē Lô-má 7:7.
2. Hō͘ lán kéng-kài choē Sin-bēng-kì 27:26.
3. Koh chìn kàu lâi chhoē Ki-tok ê chín-kiù Lô-má 10:4.
Hok-im sī hō͘ lán chū-iû Iok-hān 8:31,32.シヤツテスヌバリ kóng, Tû hok-im í-goā bô chū-iû, tû chin-lí í-goā bô pêng-téng, tû Ki-tok í-goā bô phok-ài Lô-má 13:8-20 マホメツト Kàu-tô͘ sī A-la̍t-pek lâng, chiong ta̍k-ji̍t ê seng-oa̍h siat 7 bān 5 chheng tiâu ê kui-chek kóng si̍t-chāi teh èng-iōng; án-ni iáu-kú bô kàu-gia̍h , só͘-í lūn lâng kiâⁿ chò ê kui-chek, chiū sui-jiân siat kuí bān tiâu, kuí cha̍p bān tiâu iā siat bē chīn. M̄-kú Pó-lô kóng, "Thiàⁿ lâng sī chīn lu̍t-hoat". Iâ-so͘ lo̍h lâi thoân sin ê Kài-bēng hō͘ lán , chiū-sī thiàⁿ 22:37-40.
Beh hián-bêng Siōng-tè ê Gī tē-it sī lu̍t-hoat. Lu̍t-hoat sī Siōng-tè choân-thé ê khé-sī, piáu-bêng I ê chí-ì, iā-sī I ê Siaⁿ. Pó-lô jīm-tēng lu̍t-hoat sī sèng, sī gī , sī hó Lô-má 7:12. Lu̍t-hoat sī Siōng-tè tuì sè-kan lâng ê iàu-kiû, m̄-nā hān-tiāⁿ tī Iû-thài lâng, choân jîn-luī ū chhim-chhim ê koan-hē Lô-má 2:14,15. Só͘-í lâng tio̍h toan-chiàⁿ, chò hó, sī chhòng-chō lán ê Siōng-tè, tuì lu̍t-hoat ê iau-kiù. Lán siū chhòng-chō ê sè-kan lâng, tī Siōng-tè ê bīn-chêng eng-kai tio̍h èng lu̍t-hoat ê iau-kiû Lô-má 2:13. Lán tio̍h kiâⁿ lu̍t-hoat lâi chiâⁿ Siōng-tè ê chí-ì. Khó-sioh bē ē khoàⁿ Lô-má 7 chiuⁿ 7 chat í-hā Hui-li̍p-pí 2:9; Ka-lia̍p-thài 2:16. Lu̍t-hoat m̄-sī chín-kiù, sī sím-phoàⁿ Lô-má 3:19 , 20; 5:20, 7:24.
Chín-kiù ê lō͘ chí-ū chi̍t-hāng: Siōng-tè koh têng chhòng-chō chi̍t ê sin ê sè-kài hō͘ oāⁿ-sin ê lâng thang toà II Ko-lîm-to 5:17; Ka-lia̍p-thài 6:15; I-hut-só͘ 4:22-24, lâi kap A-tong ê kū sè-kài tuì-chiò Lô-má 4:5.
Kū ê sè-kài sī siū-khì ê sè-kài, sí ê sè-kài, tuì Ki-tok sin ê sè-kài sī in-tián ê sè-kài, éng-oán-oa̍h ê sè-kài , beh hō͘ sìn ê lâng ji̍p. Khoàⁿ Lô-má 3:21, 30 , 5:1, 19, 8:33; Ka-lia̍p-thài 2:16, 17.
Choē ê koân-sè sī lu̍t-hoat I Ko-lîm-to 15:56.
Choē ê kiat-chí chiū-sī sí Lô-má 6:23.
Choè-āu ê tuì-te̍k iā-sī sí I Ko-lîm-to 15:26.
Ki-tok kiù lán thoat-lī o͘-àm ê koân-sè Ko-lô-se 1:13. Beh phah-phoà kū sè-kài lu̍t-hoat-ē ê choē, nā m̄-sī Siōng-tè ê la̍t bē ē. Mô͘-kuí tī lâng ê-tiong-kan ke̍k gâu poē-ge̍k Siōng-tè , só͘-í Siōng-tè chiong I ê Kiáⁿ chiâⁿ jio̍k-thé tī Si̍p-jī-kè lâi sio̍k-choē, chhiong-moá lu̍t-hoat ê gī, koh-oa̍h lâi pāi-hoāi sí ê koân-sè, tuì án-ni sin ê sè-kài chiū chō-chiâⁿ.
A-tong ê kū sè-kài, choē kap sí chiū soah. Ki-tok ê sin sè-kài, chheng-gī, chiâⁿ-sèng, oa̍h kàu éng-oán. Siōng-tè ê kok í-keng kàu lín lah Má-thài 12:28. Siōng-tè ê kok sī tī lín lāi-tiong Lô-má 17:21.
Choè-āu chhéng mn̄g chi̍t-hāng. Lia̍t-uī hiaⁿ-ché lín sī sin sè-kài ê lâng, á-sī kū sè-kài ê lâng? (Oân)
