Ji̍t-pún Kàu-hoē heng-khí
1902.01 202 koàn p.2
Tī Ji̍t-pún kok ê Kiaⁿ-siâⁿ chha-put-to 3,4 nî chêng ū siat chi̍t ê chóng-hoē. Hit ê hoē ê ì-sù sī ài chān ta̍k-uī ê kàu-hoē bô-lūn Kam-tok kàu, Tiúⁿ-ló kàu, Chìm-lé kàu, á-sī sím-mi̍h pa̍t-hō ê kàu-mn̂g, chān in ê la̍t khì pò Iâ-so͘ ê Hok-im hō͘ chèng lâng chai. Chiàu in só͘ it--tio̍h sī ì-ài in ê kok tio̍h kui Iâ-so͘; hō͘ ta̍k-siâⁿ, ta̍k-chng, bô chi̍t ê lâng thang kóng, m̄ bat thiaⁿ Iâ-so͘ ê sū.
Se-le̍k ê chûn-nî chiū-sī 1900 nî tāi-ke chū-chi̍p gī-lūn chit chân sū kóng, nā beh hō͘ i sêng-kong, chóng tio̍h tê ū 5000 kho͘ lâi chò só͘-huì. Hô-hoē hoaⁿ-hí chún, chiū phài lâng siat-hoat. Kàu kū-nî chiū-sī 1901 nî, tāi-ke koh chū-chi̍p, ta̍k-uī ê kàu-hoē hiaⁿ-tī chí-moē hia̍p-le̍k tàu-chàn-sêng. Taⁿ ū chhut chi̍t pún-chheh teh kóng in só͘ keng-koè ê chêng-hêng. Chit pún chheh-phoê ū jī kóng, "Goān goán ê kok kui Ki-tok." In chai ka-tī ê khuì-la̍t put-chiok chiū ín-khí Kū-iok chit-kù kóng. "Bān-mi̍h ê Chú Iâ-hô-hoa kóng, M̄-sī ēng koân-lêng khuì-la̍t, sī ēng goá ê Sîn".
Téng-bīn hit nn̄g kù iàu-kín chò hō kóng, chān in ê sim-sîn chhut-khuì-la̍t; koh ū ìn kò-pe̍h sì koè pun, chhiáⁿ lâng lâi thiaⁿ.
Taⁿ chiong in só͘ ìn tī hit pún-chheh, lâi kán-kán hoan-e̍k hō͘ lán hiaⁿ-tī chí-moē chai.
Chiàu hit pún kóng, Kū-nî 5, 6, hit nn̄g-goe̍h ji̍t ta̍k-uī ê kàu-hoē, bo̍k-su, ko͘-niû, tng-chit-ê, hiaⁿ-tī, chí-moē, i-ki̍p gín-ná tâng-sim hia̍p-le̍k chū-chi̍p tī Kiaⁿ-siâⁿ tiâu-kang beh hō͘ siâⁿ-lāi, ta̍k-uī,ta̍k-lâng thiaⁿ--tio̍h Chú ê hok-im. M̄-nā siâⁿ-lāi lâng thiaⁿ, iū-koh ū ê soàⁿ-soàⁿ khì pa̍t-siâⁿ, pa̍t-chng, kap phian-phiah ê tē-kài kóng. Tuì in só͘-chò ê kang-tiâⁿ Siōng-tè si̍t-chāi ū hō͘ in tit-tio̍h toā kong-hāu. Só͘ tit-tio̍h ê kong-hāu ū kuí-nā hāng tī-teh: -
Siū kám-kek tàu-chān la̍t
Ū chi̍t ê chun-kuì ê toā-koaⁿ teh koán hoé-chhia lō͘, chhiàⁿ chha-put-to 5000 ku-lí. I ê sim khoà-lū hiah ê kha-chhiú koat-toàn ài in ta̍k lâng thiaⁿ Chú ê tāi-chì chiū pún-sin khì kā in kóng. Ū-ê thiaⁿ-liáu thí-chhiò bú-bān i, ū-ê khioh thô͘-oân ài tìm i. I bô sím-mi̍h gâu kóng-oē, chhuì-chi̍h ke̍k tun, oē thu̍h-thu̍h-háu, kóng bē tit chhut-lâi ê khoán. Hiah ê ku-lí koh khah chhiò i, i pàng bô iàu-kín, tiām-tiām chò i chē teh kóng, āu-lâi koh kóng kuí-nā pái. Kóng-liáu soà khì pa̍t-uī kóng hō͘ pa̍t ê thiaⁿ. Tī i ê chhù-lāi chin kú pek-chhiat thè hiah ê lâng kî-tó. Tú-hó ū chi̍t-ê hiaⁿ-tī khì tàu-chān i; koh bô loā-kú, hiah ê thí-chhiò--ê chiū hoán-hoé lâi sìn Chú. Hit nn̄g goe̍h-ji̍t só͘ thiaⁿ-tio̍h ê lâng-gia̍h ū 17 ê thâu-lâng kap nn̄g chheng ê ku-lí.
Koh ū chun-kuì ê ta-po͘, hū-jìn, lâi thiaⁿ, lâi sìn, soà chhut-la̍t lâi chān. Liân hoê-siūⁿ iā thiaⁿ, iā sìn; iā ū kéng-chhat kuí-nā--ê, thàn-chia̍h-lâng iā chē-chē. Sì-koè liû ê lōng-tōng chú, poa̍h-kiáu--ê, chia̍h-chiú--ê lóng ū. Ta̍k ê pàng-sak in ê pháiⁿ-lō͘ lâi sìn, kiam chhut-la̍t ín-chhoā pa̍t-lâng.
Chí-moē tàu-chān
Hū-jîn-lâng iā lâi toā pang-chān. Ū chi̍t-uī ê chí-moē chhoā chi̍t ê hū-jîn-lâng lâi kìⁿ bo̍k-su kā i kóng, chit ê chí-moē sī tuì goá ê pún séng lâi, to-siā bo̍k-su lí chiong tit-kiù ê lō͘ kà hō͘ i khah bêng-pe̍k. Bo̍k-su khoàⁿ, chai i sī nî-ko͘, chiū kî-koài i teh mn̄g tit-kiù ê lō͘; kap i kî-tó chiū chai ū si̍t-sim Sèng-sîn ū kám-tōng. I kóng ū chhit ê hiaⁿ-tī sí, uī-tio̍h hoân-ló pek khì toà chhài-tn̂g. Taⁿ thiaⁿ-kìⁿ ū chin ê Siōng-tè, siūⁿ beh tò-tńg khì kā i ê tiōng-hu kóng chit ê hó siau-sit.
Koh ū chí-moē siá chin-lí-toaⁿ soà chhut gîn khì chān hô-hoē ìn. ìn-liáu pún-sin toà khì sì-koè pun hō͘ lâng. Ū ê sì-uî chio lâng lâi thiaⁿ; ū-ê chān chit hāng, ū-ê chān hit-hāng, lóng sī ín-chìn lâng chiū-kīn tō-lí.
Lú-o̍h ha̍k-seng tàu-chān
Lú-o̍h ê ha̍k-seng ū lēng-goā chū-chi̍p chò kî-tó-hoē, thè in ê chhong-iú chin pek-chhiat kiû. Siōng-tè ū chún in só͘ kiû, tì-kàu hit-tia̍p chē-chē lâng lâi sìn Chú.
Gín-ná tàu-chān
Gín-ná-lâng iā ū hūn tī in só͘ tit-tio̍h ê hok-khì. Loē-tiong ū chi̍t-ê é-káu ê gín-ná ē-hiáu thiaⁿ, bē hiáu kóng; lāu-bú ū sìn, lāu-pē bô. Hit ê gín-ná khì ke-lō͘ sì-kè pun toaⁿ, iā ti̍t-ti̍t chhá i ê lāu-pē tio̍h kap i khì khoàⁿ. Lāu-pē thiàⁿ i ê kiáⁿ, m̄ ài i hoân-ló, tuì án-ni sūn i ê ì-sù; Sèng-sîn ū kám-kek i, hō͘ i só͘ thiaⁿ-kìⁿ--ê ji̍p sim. Koh chi̍t-ê iā sī é-káu ji̍p pài-tn̂g-lāi lâu ba̍k-sái the̍h choá siá kóng, "Goá sī ū choē ê lâng; taⁿ ū sìn Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h kiù." iáu chi̍t-ê pái-kha--ê kah in lāu-bú tio̍h kā i thoa chhia khì lāu-jia̍t ê ke-chhī pun-toaⁿ chhiáⁿ lâng khì thiaⁿ. Ū chi̍t-ê cha-bó͘ gín-ná ín-chhoā i ê lāu-bú kap nn̄g-ê hū-jîn-lâng. Koh ū-ê lēng-goā chū-chi̍p chò-hoé, koat-ì beh hō͘ in gín-ná-phoāⁿ chai, chiū chhòng kî kia̍h tī ke-lō͘ thong-ti lâng, iân-lō͘ kiaⁿ, iân-lō͘ pun toaⁿ.
Lâng siū kám-kek
Chú-chia̍h--ê ké chân-jím
Ū chi̍t-ê chú-chia̍h kap kàu-hoē lāi ê lâng toà 20 nî kú, ta̍k-ji̍t thiaⁿ Chú ê tō-lí. Chóng-sī gâu chia̍h chiú, poa̍h-kiáu, toā chân-jím khek-po̍k i ê ke-lāi. Sui-bóng thiaⁿ hiah kú, lóng bô siū kám-kek, kàu hit-tia̍p khì thiaⁿ, sim ná chhì-chha̍k chi̍t-ē; chiū khí-lâi jīn choē, kiû Siōng-tè sià-bián, tò-tńg khì kā i ê hū-jîn-lâng kóng. I thiaⁿ-liáu gông-ngia̍h kóng, Chit-ê tō-lí nā ū koân thang kám-kek lâng chhin-chhiūⁿ lí, goá iā beh khì thiaⁿ; tuì án-ni chiū kap i khì; bô loā-kú nn̄g-lâng pêⁿ-pêⁿ niá sé-lé.
Poa̍h-kiáu--ê
Koh chi̍t-ê poa̍h-kiáu 15 nî kú, chò huí-luī ê toā-ko, iā bat hō͘ lâng koaiⁿ-kaⁿ sì-pái, lāu-bú khó͘-khǹg, iā bô chhái-kang, in-uī i m̄-khéng hoán-hoé. Ū chi̍t ê-hng ji̍p pài-tn̂g thiaⁿ, koh-chài khì saⁿ-sì-koè, chiū siū kám-kek, koat-ì pàng-sak i ê kū-lō͘; siūⁿ m̄-sī khoài, poa̍h chin-kú, koàn-sì. Koh ū 100 ê kiat-tóng, chóng-sī kó-jiân kàu taⁿ lóng ké-pìⁿ.
iū-koh chi̍t ê thoa jîn-le̍k chhia--ê. I ê cha-bó͘ gín-ná kóng, Chêng goán lāu-pē chin gâu chia̍h chiú, goán bó͘-á-kiáⁿ chē-chē pái chin iau-gō thèng-hāu i thàn-chîⁿ tò-lâi thang chia̍h; chóng-sī i tò-lâi kàu-tè chiū chiú-chuì, toā siū-khì goán. Kap goán lāu-bó siông-siông oan-ke; kai-chài i khì thiaⁿ chiū hoán-hoé. Kàu taⁿ goán ke-lāi lóng ū sìn.
Lōng-tōng-chú
Ū lāng-tōng-chú lī i ê ke sì-kè-liû, gîn lóng khai liáu, kàu kiaⁿ-siâⁿ lóng bô pêng-iú thang chān, siūⁿ beh chū-chīn, kiâⁿ tī chhia-lō͘, ài hō͘ chhia kauh-sí. Khoàⁿ bô loā-hn̄g ū lāu-jia̍t chiū kīn-oá khì khoàⁿ sím-mi̍h tāi-chì, chiū-sī lâng teh pò͘-tō, thiaⁿ-liáu i iā sìn.
Koh chi̍t-ê lōng-tōng-chú kap chi̍t-ê pháiⁿ cha-bó͘ chham-siâng, nn̄g-ê iok ji̍t beh chò-hoé chū-chīn, chiū bé chi̍t-ki to lâi kau i. Tī lō͘-ni̍h beh khì ê sî ū thiaⁿ lâng kóng tō-lí. Thiaⁿ-liáu chiū kap in ji̍p pài-tn̂g lāi; teh chē ê sî ū chi̍t-ê hū-jîn-lâng lūn-khí Lō͘-ka 15 chiuⁿ, lōng-tōng-chú ê só͘-kiâⁿ, soà hoán-hoé ê tāi-chì. I thiaⁿ-liáu ē-hiáu-tit, lâu ba̍k-sái kóng, Chit-ê tit-kiù ê tō-lí iā sī goá-ê; taⁿ goá chai í-keng tit-tio̍h lah!
Chun-kuì--ê
Koh chi̍t-ê toā chun-kuì--ê iā ū thiaⁿ, ū sìn; i ê tâng phoāⁿ chhiò i kóng, Taⁿ chò lô͘-châi lah. I kóng, Iâ-so͘ ê tō-lí chiū-sī kiù lâng ê tō-lí. Goá nā ē chān lâng tit-tio̍h kiù, chò chit-hō ê lô͘-châi goá si̍t-chāi hoaⁿ-hí chò. Chi̍t-ê thiaⁿ i ê oē chiū kiàn-siàu, in-uī i ê lāu-pē sī sìn Chú ê lâng, i chò kiáⁿ m̄ bat kan-chèng tō-lí, siūⁿ taⁿ goá chiàu pún-hūn tio̍h hoê-sim tńg-ì chò Chú chīn-tiong ê ha̍k-seng.
Kéng-chhat
Ū só͘-chāi thiaⁿ lâng kóng, Kiaⁿ-siâⁿ-lāi ta̍k ji̍t chē-chē lâng tit-tio̍h kiù, chiū kiâⁿ 5 phò͘-lō͘ ài ka-tī tit-tio̍h, soà thang tò-tńg khì ín-chhoā i ê pē-bú.
Ū kéng-chhat kóng i bat tha̍k Sèng-keng, thiaⁿ tō-lí chin kú, siūⁿ goá sī kéng-chhat m̄ bián sìn. Taⁿ siū Sèng-sîn ê kám-tōng kóng, Goá chò kéng-chhat tiāⁿ-tiāⁿ teh tī pháiⁿ-lâng, goá koh khah iàu-kín tio̍h sìn. Hiān-sî hit ê kéng-chhat chin jia̍t-sim chhut-la̍t, koat-toàn ài hō͘ Kiaⁿ-siâⁿ ê kéng-chhat lóng bat chin-lí. Taⁿ í-keng ū kong-hāu ín-chhoa 11-ê lah.
Ū-ê 40 nî chêng thiaⁿ-tio̍h lia̍h-chò bô iàu-kín, kàu chit-sî chiah sìn, èng-giām Kiù-chú ê oē, "Chi̍t-ê iā, chi̍t-ê siu, kàu-boé nn̄g lâng thang pêⁿ-pêⁿ hoaⁿ-hí."
Kî-tó
"Kiû, chiū tit-tio̍h; chhoē, chiū tú-tio̍h: phah mn̂g, chiū kā lín khui," chiah-ê sī Siōng-tè ê oē. In khí-thâu chin iàu-kín kî-tó, ta̍k-ji̍t chū-chi̍p chò kî-tó-hoē iā ū-ê tiàm chhù-lāi lēng-goā chū-chi̍p. Ji̍t-pún siông-siông siūⁿ gín-ná bē hiáu-kiû. Chóng-sī hiah ê gín-ná siū kám kek chiū pek-chhiat kiû Siōng-tè lâi kiù in ê chhin-lâng. Ū-ê chhiat-ì kiû Siōng-tè chān in tû in ê pháiⁿ, á-sī kā in i-pēⁿ. Toā-lâng bē bián-tit kî-koài, o-ló Bān koân-lêng ê Chú.
Téng-bīn í-keng ū kóng Siōng-tè chún in só͘-kiû; chóng-sī kóng tām-po̍h nā-tiāⁿ. Chi̍t pái bo̍k-su kóng, Siōng-tè, nā ún-chún lín só͘ kiû chiū tio̍h khí lâi kóng. Ū chhit lâng chò-chi̍t-ê khí-lâi, kóng, Ū ah; tuì só͘ kiû ū chhin-lâng, pêng-iú lâi tit-tio̍h kiù. Koh ū chi̍t ê hū-jîn lâng kóng, Goá ū kî-tó, chóng-sī Siōng-tè ún-chún goá, pí só͘ kiû khah chē tì-kàu chān goá ê sìn ná-toā.
Lú-o̍h ê ha̍k-seng, chò kang-ê,chun-kuì--ê, gín-ná lâng chò chi̍t siaⁿ kóng, Ū ah; Siōng-tè só͘ chún sī têng-poē goán só͘ phah-sǹg--ê. Tuì án-ni Kiaⁿ-siâⁿ ê kàu-hoē ū ke-thiⁿ iok-lio̍k 6000 lâng.
Tê-chîⁿ
Lūn thiaⁿ--ê chin kam-goān tê-chîⁿ lâi chān. Ū chi̍t só͘-chāi tê kàu saⁿ-sì pah kho͘. Ū-ê bô chîⁿ, chiū sàng in ê chhiú-chí, liân-á, kuí-nā hāng hit hō ê mi̍h-kiāⁿ. Ū-ê sàng chē-chē pún-chheh thang pun lâng tha̍k. Loē-tiong ū chi̍t ê kéng-chhat in-uī chiông-chêng chia̍h chheng-chhài; ū kong-lô, hoê-siūⁿ sù chi̍t kha kim chhiú-chí, i chiong hit kha soà hiàn-chhut-lâi. Sàn-hiong-lâng iā bián-kióng khek-khiàm lâi hiàn hō͘ Siōng-tè, gín-ná iā chiong in só͘ pó-poè ê chhit-thô mi̍h soà hiàn.
Chit hō sū sī tāi-lio̍k hō͘ lín chai, Bān-koân-lêng ê Siōng-tè bô só͘ m̄ ē; bô lūn sím-mi̍h téng-hō ê lâng lóng ū lō͘ thang tit-tio̍h kiù, khiok hō͘ lâng ê sim-ì bē chhek-to̍k-tit.
Chiàu in só͘ kóng, "In ê kok tio̍h kui Ki-tok." Chóng-sī kàu taⁿ iáu-boē ê chiâⁿ, ǹg-bāng lán tāi-ke uī-tio̍h in lâi tàu-chàn-sêng thè in kî-tó, soà kám-siā Siōng-tè ū chit hō in-tián ê ì-sù.