Kheh-chng
Tha̍k "Jī-lūn" pek-hāi-kì"
1951.09 753 hō p.19
Tī Kàu-hoē-pò tuì 6~8 goe̍h liân-chài Pa Bo̍k-su tī Jī-lūn ê pek-hāi-kì. Só͘ kóng hit ê Jī-lūn, m̄-sī teh chí tī Sai-lê hū-kīn ê toā chng-siā, sī teh chí tī Pîn-tong-koān sio̍k Kheh-chng ê sió hiuⁿ-siā. Pi̍t-chiá in-uī sī Jī-lūn hū-kīn ê lâng, iā-sī Kheh-lâng ê chi̍t ê, tuì chit ê kì-sū put-chí koan-sim lâi tha̍k. Koè-thâu ê kám-kek, hō͘ goá ê sim chi̍t bīn chin kiàn-siàu, chi̍t bīn sī kóng boē chhut ê kám-siā. Hiah ê chi̍t-tīn lâng chi̍t-sî-tek ê sóng-khoài chiâⁿ-chò Kheh-lâng éng-oán ê kiàn-siàu; nā-sī Pa Bo̍k-su só͘ tú-tio̍h ê kiàn-siàu chiâⁿ chò Siōng-tè ê êng-kng. Tng 1948 nî 5 goe̍h, Lāi-po͘ siat-kàu 50 chiu-nî lé-pài-sek siōng, Ko Tok-hêng Bo̍k-su ê chiok-sû tiong ū kóng, "Chá-nî tī Jī-lūn ê chhàu-bī chiâⁿ chò éng-oán ê phang-hiuⁿ, piàn-moá tī choân Kheh-chng." iā Bān Bo̍k-su (Rev. Edsuerd Band) só͘ tù Pa Bo̍k-su ê toān-kì tiong iā ū kuí-nā ia̍h Jī-lūn pek-hāi ê kì-lio̍k. Che kiám m̄-sī Tâi-oân thoân-kàu le̍k-sú-tek ê iàu-sū mah?
Chin kî-koài 1865 nî 6 goe̍h 16 ji̍t sī Tâi-oân siat-kàu 86 chiu-nî ê kì-liām-ji̍t, sī Má I-seng tī Tâi-lâm Khoàⁿ-sai-ke siū pek-hāi ê ji̍t. 1885 nî 9 goe̍h 16 ji̍t sī Pa Bo̍k-su tī Kheh-chng tú-tio̍h ok-sèng ê pek-hāi. Má I-seng ê siū-hāi ū seⁿ-thoàⁿ 200 goā keng ê kàu-hoē, nā-sī Pa Bo̍k-su ê siū-hāi chí-ū seⁿ chi̍t keng Lāi-po͘ kàu-hoē nā-tiāⁿ. Lia̍t-uī, che sī sím-mi̍h goân-in?
Kong-ho̍k āu Tâi-oân sī thoân-kàu siat-kàu bû-siōng ê hó ki-hoē. Ū loā-nī-chē lâng tī káng-tâi, tī pò-choá uī-tio̍h 18 bān Ko-san, 7 bān Phêⁿ-ô͘ ê peh-sèⁿ teh hoah-hiàm. Tong-kio̍k iā put-chí koan-sim tī chit ê kang, iā ū siat San-tē Soan-tō-hoē, Phêⁿ-ô͘ Soan-tō-hoē teh chìn-hêng hiah ê kang. Nā-sī choân Tâi 60 bān Kheh-lâng m̄-chai ū sím-mi̍h lâng teh koan-sim?
Bat ū bo̍k-su tuì goá kóng, "Kheh-lâng" chit kù tio̍h pàng bô khì chiah-hó. Lia̍t-uī ah! tng Ji̍t-pún sî-tāi sî-kio̍k tì-kàu lán Tâi-oân lâng tio̍h ēng Ji̍t-pún oē lâi lé-pài ê sî, lán ê sim-sîn án-choáⁿ? Hiah ê liû-ha̍k tī Tang-kiaⁿ ê Tâi-oân lâng kiám m̄-sī iā teh ēng lán ê oē teh lé-pài mah?
Chhiaⁿ lán tio̍h chai Kheh-lâng m̄-sī chió-sò͘, choân kok ū 500 bān, choân Tâi ū 60 bān, nā-sī chiah ê pí Ko-san, Phêⁿ-ô͘ khah chē ê Tâi-séng Kheh-lâng ū sím-mi̍h lâng teh koan-sim? Ū lâng teh thê-chhiòng, bô lâng chiap-la̍p, ū lâng teh âu-kiò, bô lâng beh thiaⁿ, kiám m̄-sī chhin-chhiūⁿ chi̍t chiah káu teh puī kip-hêng chhia mah? Su̍t-chi̍t--ê chiū koè-khì bô tāi-chì.
ài ah!! Boē bián-tit siuⁿ koè khó-lîn. Koh chi̍t pái hó-táⁿ tuì tong-kio̍k, sian-poè, tho̍k-chiá lâi âu-kiò kóng, Chhiáⁿ koh lâi goán-bī Jī-lūn ê phang-hiuⁿ. Chhiáⁿ ē kì-tit "Kheh-chng" chit kù oē, chhiáⁿ siat-hoat 60 bān Kheh-chng kiù-lêng ê kang.
