Ka-lia̍p-thài jîn-su ê jīn-sek
(Bo̍k-su: Tân Huī-chhiong).
1954. 10, no. 790, pp. 18-20
Lō͘-tek Má-teng kóng, "Ka-lia̍p-thài jîn-su sī goá ê, in-uī sī phèng-tiāⁿ liáu, i sī goá ê bó͘." Ko-tek (ゴーデ) kóng, "Lō͘-tek sī ēng chit ê bú-khì chha̍k-ji̍p hoat-ông-chè, soà táⁿ-tó tng-sî ê bu̍t-chit chú-gī chong-kàu, lâi kiàn-li̍p hok-im kàu thang tit-tio̍h chū-iû." án-ni thang chai Ka-lia̍p-thài jîn-su tuì tī chong-kàu kái-kek ū chin toā éng-hióng, tī chit ê guî-ki ê kàu-hoē thang koh jīn-sek Ka-lia̍p-thài jîn-su sī chin pit-iàu. Pún-su chí ū 6 chiuⁿ té-té ê phoe, sī Pó-lô pek-chhiat chhin-pit (6:11) "一氣呵成" lâi siá, beh choè kín-kip thang kái-tû Ka-lia̍p-thài kàu-hoē ê khùn-he̍k (困惑). Chhiáⁿ ēng 3 hāng lâi gián-kiù pún-sū.
I. Pó-lô kap Ka-lia̍p-thài chiah ê kàu-hoē.
Chit ê kàu-hoē m̄-sī chi̍t keng, sī kuí-nā keng, tāi-khài sī Pó-lô tē 1, 2 chhù thoân-tō lí-hêng, só͘ kiàn-siat ê An-thê-o, I-ko-liām, Lō͘-sū-tek, Tek-pí kap Ka-lia̍p-thài séng téng-sì hong-biān ê kàu-hoē. Pó-lô kap chiah ê kàu-hoē chiàu 4:14-16 lâi khoàⁿ sī chin chhin-bi̍t ê, in-uī Pó-lô lâi kàu chit só͘-chāi ê sî, sī uī-tio̍h phoà-pīⁿ, chóng-sī in bô khoàⁿ-khin, bô iàm-chiān, iā chiap-la̍p chhin-chhiūⁿ thiⁿ-sài, "chhin-chhiūⁿ Ki-tok" chêng-goān "iah ba̍k-chiu hō͘ goá" ê kàu-hoē. Cháiⁿ-iūⁿ oē piàn choè siū tok-chek, siū chek-mē kóng, "Gōng ê Ka-lia̍p-thài lâng" (1:6, 3:1), chiū-sī tī kàu-hoē lāi ū nn̄g hāng toā būn-toê hoat-seng: (1) sī Iû-thài-kàu te̍k-siú, ji̍t, goe̍h, nî kap kat-lé ê sū, kap (2) tuì Pó-lô ê sù-tô͘-chit siū soan-thoân put-sìn. Tuì (1) ê būn-tê, Pó-lô tī 3, 4 chiuⁿ the̍h lâi lūn. iā koan-hē (2) Pó-lô ēng toā ê khak-sìn lâi kóng-khí i sī ti̍t-chiap ê kéng-tiàu kap tit-tio̍h kng chiò, Sèng Sîn phài choè īⁿ-pang ê sù-tô͘ sī siū kau-3hoē hoaⁿ chhiú phài-khián ê, m̄-sī chū-su ê ì-sù lâi choè sù-tô͘, chóng-sī sui-jiân siū gō͘-kái, Pó-lô iáu-kú uī-tio̍h Ka-lia̍p-thài ê kàu-hoē keng-koè seng-sán ê kan-khó͘ (4:19, 20). iā ēng i seng-khu ê loán-jio̍k lâi kiû Ka-lia̍p-thài ê kàu-hoē kóng, "Taⁿ liáu-āu m̄-thang kiáu-jiáu goá, in-uī goá ê seng-khu ū tài Iâ-so͘ ê hûn-jiah," tio̍h lī-khui pa̍t iūⁿ ê hok-im, koh tò-tńg tī Ki-tok ê hok-im hō͘ in chai, "iáu ū chi̍t-hāng ta̍k ji̍t teh goá, chiū-sī thoè chèng kàu-hoē khoà-lū" (II Ko-lîm-to 11:28). Hō͘ lán tuì pún-su khoàⁿ kin-á-ji̍t ê kàu-hoē iā ū chit-iūⁿ ê būn-tê it7-teh.
II. Ki-tok-tô͘ ê chū-iû (chham-khoàⁿ pún-su 5:1, 13, 4: 21-22, 2:19, 20).
Tī tâng-poè tiong choè jia̍t-sim; sīm-chì choè hām-hāi kàu-hoē ê choē-khoe, siū-tiàu choè īⁿ-pang ê sù-tô͘, Pó-lô tuì pún-sin chhim-khek keng-giām tio̍h hok-im kap lu̍t-hoat siong-khek ê kan-khó͘ ê kiat-kó, siá chit tiuⁿ phoe só͘ ài kóng ê tiong-sim sī tī Ki-tok tuì si̍p-jī-kè sio̍k-hoê liáu-āu ê chū-iû, chiū-sī "Sìn chheng gī" ê toā un-tián ê hok-im.
Pó-lô kóng, "Lán siū tiàu sī beh tit-tio̍h chū-iû." Tī tng-sî choē-choē lô͘-lē tiàm tī bô chū-iû ê tiong-kan, tit-tio̍h Ki-tok ê huih sio̍k-choē thang tit-tio̍h chū-iû, ia̍h sī toā ê hó siau-sit. Chóng-sī Pó-lô kî-koài Ka-lia̍p-thài ê kàu-hoē pàng chit ê chū-iû, koh tò-tńg hâng-ho̍k tī siú ji̍t, ge̍h, nî kap kat-lé téng ê lu̍t-hoat chú-gī sī só͘ kî-koài ê, in-uī chin ê chū-iû sī só͘ kî-koài ê, in-uī chin ê chū-iû sī chiàu Iâ-so͘ Ki-tok só͘ kóng, "Chin-lí beh hō͘ lín tit-tio̍h chū-iû" (Iok-hān 8:22). Thang chai "Chū-iû" sī tī Ki-tok chiah ū ê. Pó-lô chin kî-koài in ê poē-sìn, só͘-í kóng, "Ki-tok tháu-pàng lán choè chū-iû, só͘-í lín tio̍h khiā-chāi, bo̍h-tit koh koà tio̍h hit ê choè lô͘-po̍k ê taⁿ" (5:1). Pó-lô ài in tio̍h lī-khui lu̍t-hoat ê taⁿ, in-uī lu̍t-hoat sī teh kò͘ gín-ná, (sī beh chhoā kàu tī hok-im ê, 3:23-26). iā tuì siú lu̍t-hoat bô chi̍t ê thang tit-tio̍h kiù, in-uī lâng lóng siū uî tī choē-ok lāi (4:21, 22). Thang chai lâng sī siū chiù-chó͘ ê chûn-chāi. Ki-tok í-keng siū tiàu tī chhâ, thoè lâng siū chiù-chó͘, chiū-sī hō͘ lán thoat-lī chit ê chiù-chó͘, sī chiâⁿ choè chū-iû, tuì tī si̍p-jī-kè hō͘ lâng ǹg choē, ǹg sè-kan sī sí, ǹg Ki-tok lâi oa̍h. Tuì chit ê lán beh siū Sèng Sîn kám-tōng kóng, A-pa, Pē ah (4:6). Hō͘ lán thang chiâⁿ-choè Siōng-tè ê hō͘-sû.
Pó-lô tī 2:11-21 the̍h-khí, Pí-tek tī An-thê-o ê ké chò, ū hō͘ hok-im siū chó͘-tòng, koh tī 2:3-5, the̍h-khí Thê-to sui-jiân sī īⁿ-pang lâng bô siū kat-lé, chóng-sī ū Ki-tok ê chū-iû.
iā koh ín-iōng Í-sat kap Hā-kah ê kiáⁿ lâi soat-bêng èng-ún ê kap lô͘-châi ê cheng-chha, hō͘ lâng thang chai hok-im sī èng-ún ê, m̄-sī lô͘-châi. Só͘-í Pó-lô kóng, "In-uī choân lu̍t-hoat pau-hâm tī chit kù, chiū-sī kóng, thiàⁿ chhù-piⁿ chhin-chhiū ka-kī" (5:14)/
III. Ki-tok-tô͘ ê seng-oa̍h-koé-chí.
"To̍k-to̍k sìn, tuì jîn-ài lâi kiâⁿ ê chiah ū kong-hāu (5:6)." Taⁿ goá kóng lín tio̍h chiàu Sîn lâi kiâⁿ, chiū bô chiâⁿ jio̍k-thé ê su-io̍k (5:16); chham-khoàⁿ 5:22, 6:14-16.
"............ iàu-kín chiū-sī choè sin chhòng-chō ê lâng." Chi̍t ê choē-jîn tuì sìn Ki-tok, tuì si̍p-jī-kè ê pó-huih siū-soé tit chheng-khì, tit sià-choē liáu-āu, i chiū-sī chi̍t ê Ki-tok-tô͘, sī sin chhòng-chō ê lâng, èng-kai ū i ê seng-oa̍h, chit ê seng-oa̍h sī beh kiat koé-chí thang lâi siu-sêng ê seng-oa̍h. Chú Iâ-so͘ kóng, "Hó-chhiū kiat hó koé-chí; pháiⁿ-chhī kiat pháiⁿ koé-chí" (Má-thài 7:17). Tī tē 5 chiuⁿ ū kóng nn̄g khoán ê koé-chí, chiū-sī Sèng Sîn ê koé-chí kap jio̍k-thé ê koé-chí, iā sī nn̄g khoán ê seng-oa̍h. Ki-tok-tô͘ ê seng-oa̍h sī tio̍h siông-siông kap jio̍k-thé kau-chiàn, tī Sèng Sîn ê ín-chhoā chiâⁿ-sèng kiat Sèng Sîn ê koé-chí. Sui-jiân tn̂g-sî ê Ka-lia̍p-thài ê sìn-tô͘ ū sìn Ki-tok lâi lī-khui kū ê seng-oa̍h, chóng-sī in iáu-kú sī tiàm tī bô chheng-khì ê khoân-kéng tiong, só͘-í Pó-lô koh the̍h khí jio̍k-thé ê phín-hēng (5:20), kiò in tio̍h lī-khui chit téng hō ê seng-oa̍h, chiah oē tit ji̍p thian-kok. Iâ-so͘ Ki-tok kā Nî-to-tí-bó kóng, "Lâng nā bô têng-thâu-siⁿ chiū boē oē khoàⁿ-kìⁿ Siōng-tè ê kok." "Lâng nā bô tuì chuí, tuì Sèng Sîn lâi siⁿ, chiū boē-oē ji̍p Siōng-tè ê kok." án-ni thang chai Ki-tok-tô͘ ê seng-oa̍h chiū-sī chí-ū tuì Ki-tok ê si̍p-jī-kè hō͘ kū lâng kap Chú tâng tèng, tâng sí, iā kap Chú tâng oa̍h, chiâⁿ chò sin chhòng-chō ê lâng.
Chhin-chhiūⁿ Pó-lô kóng, só͘ khoa-kháu ê sī Ki-tok ê si̍p-jī-kè, m̄-sī beh khoa-kháu ū sím-mi̍h hó só͘ kiâⁿ, Ki-tok-tô͘ ê seng-oa̍h ê goân-tōng-la̍t sī Ki-tok tiàm tī goá teh oa̍h, tuì chia chiah ū hó ê hêng-uî, chhin-chhiūⁿ 5:6, 16, só͘ kóng, Siong-tè ê hok-im sī Siōng-tè hong-hù ê un-tián, só͘-í boē thang ēng lâng ê hó só͘ kiâⁿ lâi tit-tio̍h sià-choē, iā koh chài tī Siōng-tè lîm-bín ê ē-bīn, lâng chiah ū I ê só͘ kiâⁿ, I ê só͘ kiâⁿ put kò sī chhin-chhiūⁿ Lō͘-ka 17:10 kóng, "Goá sī bô lī-ek ê lô͘-po̍k, kiâⁿ só͘ èng-kai kiâⁿ ê nā-tiāⁿ," iā chhin-chhiūⁿ Pó-lô kóng, "Lán kiâⁿ hó m̄-thang sit-chì, in-uī nā bô chi̍h-chām kàu boé oē siu-sêng" (6:9). Thang chai Ki-tok-tô͘ ê seng-oa̍h sī beh tuì só͘ iā ê lâi siu hó ê koé-chí; Ki-tok-tô͘ ê seng-oa̍h sī beh kiat koé-chí ê seng-oa̍h ū 100 poē, 60 poē, 30 poē. Pó-lô kóng, "Kìⁿ-nā chiàu chit ê chún-chîn lâi kiâⁿ ê, goān un-tián pêng-an kàu tī in; iā kàu tī Í-sek-lia̍t ê peh-sìⁿ (6:16). Í-siōng.
