Tang-iûⁿ Kì-lio̍k
1903.07 220 koàn p.55-56
(Gô͘ Tō-goân kì-ê.)
Goá tī sin-le̍k 5 goe̍h 3 hō, chá-khí 5 tiám-cheng, kap Tâi-lâm-thiaⁿ-lāi beh khì Ji̍t-pún koan-kong ê lâng, cha̍p-goā lâng, chū-chi̍p tī Tâi-lâm-thiaⁿ Sū-bū- hē . Soè-bū Khò-tiúⁿ kóng bêng Loē-tē ê hong-sio̍k, kap kuí-nā hāng iàu-kín ê sū ; kóng bêng-pe̍k tāi-ke saⁿ-sì, chiū khí-sin . kok khu-tiúⁿ kap Soè-bū khò- tiúⁿ kap kuí-nā ê koaⁿ, sàng goán kàu An-pêng tah tâi-pak-oân ê hoè-chûn . San-pún Chóng-bū khò-tiúⁿ kap tâi-Lâm-thiaⁿ ê thong-e̍k Thong-kháu chò phoāⁿ saⁿ-kap khì .
Tē 4 hō kàu Ke-lâng ; ē-po͘ khui- chûn, tī hái-bīn nn̄g mê-ji̍t, hong chēⁿ hái pêⁿ . Kàu 6 hō chiū khoàⁿ-kìⁿ Ngó͘-tó-soaⁿ, kap Tiong-tó ; tī chiah-ê só͘-chāi sī chhut chin-chu, sian-hô, thô͘-thoàⁿ ê só͘-chāi .
Ji̍t-àm kàù Tiông-kiā káng [Nagasaki] ; chit ê káng thian-jiân káng sì-bīn ū soaⁿ ; só͘-í hit mê-hng chûn pha-teh, thèng-hāu thiⁿ-kng, I-seng kap kéng chhat tah-chûn lâi khàm-giām, bêng- pe̍k, chinū chiūⁿ-soaⁿ. Hit-ji̍t tú-tio̍h lo̍h- bhō͘, chiū hioh tī kheh-tiàm; ē-pō͘ kap Hoan-chû-liâu thiaⁿ-sio̍k Chhoan Siōng í-kip2 Chhî Tek-hok, N̂g Teng-in 4 lâng saⁿ-kap chē jîn-le̍k-chhia ài khì thàm kàu-hoē. Mn̄g kàu chi̍t keng ê o̍h-tn̂g, sī Hoat-kok Thian-chú-kàu siat-ê, miâ- kiò Hok-seng Ha̍k-hāu; put-chí toā-keng, sì gō͘ chàn lâu, lāi-bīn chin chéng-tùn, ha̍k-seng nn̄g-pah goā-ê, ta̍k-ê ū thih bîn-chhn̂g, bīn-tháng-kè, hun Siong-gia̍p-kho, Lông-gia̍p-kho, Bûn-kho, oē-tô͘, Seng-lí, Hoà-ha̍k, Thian-bûn, Tē-lí, khòng-bū, ta̍k hāng ū hun- Ppiat kho-bo̍k, put-chí chhù-sū. Hit-sî in ê hāu-tiúⁿ chhoà goán khoàⁿ ta̍k khoo ê o̍h-thiaⁿ; khì-khū iā chiâu-pī, lâu-téng lâu-ē khoàⁿ bêng-pe̍k, chiū saⁿ-sî. Koh kàu chi̍t keng o̍h-tn̂g sī lán Tiúⁿ-ló-kàu Chheng-liân-hoē ê o̍h-tn̂g; hit-sî í-keng pàng-hē só͘-í bô chim-chiok khoàⁿ. Goáun chhiáⁿ in chi̍t-lâng chhoā goán kàu lé-pài-tn̂g ; hit keng pài-tn̂g iā sī toā- keng ū tha̍h-lâu; Bo̍k-su sèⁿ Tiong-chhoan miâ Tek-thài. I put-chí hoaⁿ-hí ēng kiong-kèng ê lé chhiáⁿ goán, iā soà saⁿ-kap gim-si chò kî-tó-hoē lâi kám-siā Siōng-tè. Tī chit Tiông-kiā ū kuí-nā keng ê lé-pài-tn̂g, iā ū Thian-chú-kàu put-chí toā keng ê pài-tn̂g .
Kàu 8 hō, goá ū kap Tâi-lâm-thiaⁿ ê thong-e̍k Thong-kháu khì Huî-chiân- kok Chó-hō-koān ê Bú-hiông-chhī. Tī Hông-lâi soaⁿ-kha ū chi̍t ê Un-choâⁿ, sī thian-jiân ê khòng-choâⁿ, tú-hó sio- léng. Chit ê choâⁿ-chuí hâm Ló͘-thàn- oán ê io̍h-chit, ē thang hō͘ lâng sin-khu khah ióng-chòng, iā ē thang i lâng ê pēⁿ. Tī chit ê un-choâⁿ ū khí chin toā keng ê chhù lâi khàm; lāi hun 4 téng ê e̍k- tî, iā ū hun lâm-lú ê e̍k-tî; it, jī, saⁿ téng sī hō͘ chhìn-chhái lâng thang khì sé; it-téng--ê chí-ū 3 chiam-chîⁿ. iā lēng-goā tī chuí-thâu khí chi̍t-chō lâu, pâi-siat put-chí chê-chéng, soà tī lâu- kha ēng put-chí suí ê siā-chio̍h kap hoe-chng chō chi̍t ê e̍k-tî; sī hō͘ Hông- tè, í-ki̍p Ông-chhin tāi-sîn, ū-sî thang khì sé; nā pêng-siông ji̍t koaⁿ-ka sin- sū, á-sī goā-kok kuì-khì ê lâng-kheh, iā thang tī-hia sé-e̍k. Chit ê un-choâⁿ Thong-kháu-kun in hiaⁿ iā ū hūn, só͘-í put-chí hó-ì chhiáⁿ goán sé, iā bô siu- chîⁿ. Sé liáu-āu chiūⁿ Hông-lâi-soaⁿ; chit-ê ū ta̍k-sek ê soaⁿ-hoe, put-chí suí, chhiū-bo̍k bō͘-sēng chhin-chhiūⁿ thian- jiân ê hoe-hn̂g; iā ū chheng-liâng, koh sī ông-ka hioh liâng ê só͘-chāi; iā ū Kóng-hok-sī. Tī soaⁿ-téng ū 500 sin ê chio̍h-siōng; ū lâng kóng Tiong-kok lâng khí-thâu khì Ji̍t-pún chiū-sī chit ê Hông-lâi-soaⁿ. Chîn-tiâu Chhî Hok tī chit-ê soaⁿ. kiû-sian; Tiong-kok chheh ū kì. Chheng chit ê soaⁿ kiò-chò Sian-soaⁿ.
Tē 9 hō chiū khì Mn̂g-sī [Moji]; chit ê ke-chhī sī Kiú-chiu ê boé káng, kap Tiông-chiu Hong-chiân-kok Má- koan [Shimonoseki] saⁿ tuì-bīn.
Tē 10 hō, chē sió hoè
-chûn koè khì Má-koan; tī-hia ū chi̍t ê Chiap-ín-sī, chiū-sī téng-nî Lí Hông-chiong khì hia gī-hô ê só͘-chāi. Ē-po͘ chài hoê -chûn; 11 hō kàu Ú-phín-káng{Ujian}; chit ê káng sī Bêng-tī 28 nî chū chat chiàn-chûn ê só͘-chāi. Hông-tè toà hia 6 goe̍h kú; só͘-í tī-hia soà kiàn-tì ke-chhī. Tuì chia chē hoé-chhia khí-sin; ê-hng 7 tiám kàu Tāi-pán {Osaka} thêng chhia- tiûⁿ. Tī-chia chin lāu-jia̍t; óng-lâi ê hoé-chhia-thâu kóng ū 64 chiah, ta̍k-sî ū hoé-chhia lâi óng. Chài chē hoé-chhia kàu Thian-ông-sī lo̍h-chhia; chiū ū Tâi- oân hia̍p-hoē Tāi-pán ko-pō͘ Chú-jīm Kong-iá It-lông-kun chhoā kuí-nā ê hoē-oân tī-hia tán-chih, chhoā goán kàu Tâi-oân Sin-sū chiap-thāi-sō͘. Tī chit ê hoē-koán, lóng sī pī-pān teh hō͘ tTâi-oân lâng hioh-ê, iā lóng sī chiàu Tâi-oân hong-sio̍k khoán-thāi Tâi-oân lâng.
12 hō ji̍p Phok-lám-hoē, seng ji̍p Tâi- oân koán; chit-koán ê thó͘-sán chê-pī, ta̍k-hāng ê hong-sio̍k, lóng oē-tô͘, iā ū chng lâng ê siōng. iā ji̍p khì Bí-su̍t-koán- lāi, pâi-lia̍t jī-oē chhiah siù í-ki̍p lâng- kang kî-khiáu chè-chō--ê, put-chí khiáu- biāu, chhin-chhiūⁿ seⁿ-sêng--ê. Koh tī hoē-tiûⁿ ū chi̍t ê Bōng-oán-lâu, koân 168 chhioh, ēng tiān-khì-ki chiūⁿ lo̍h; chiūⁿ téng-bīn thang khoàⁿ chiu-uî sò͘-cha̍p lí. iā ēng tiān-khì pháu chhia cháu chhâ-bé; iā ū phùn-chuí-thah ké lo̍h-hō͘. Phok-lám-hoē tiûⁿ lóng sī tiám tiān-teng sò͘ bān ki, ê-hng-sî chhin-chhiūⁿ ji̍t-sî, tiān-hoé chiò tio̍h hit ê phùn-chuí-thah ēng ba̍k-chiu khoàⁿ, giám-jiân lo̍h-hō͘, koh ū chhut khēng, in-uī chi̍t pêng ū kng, chi̍t-pêng ū hō͘ chiū chū-jiân ū khēng; só͘-í lo̍h-hō͘ thiⁿ ē chhut khēng chiū-sī chit ê lí.
Kàu mê-hng chiū ji̍p Bí-kok siat ê Put-su-gī-koán, khoàⁿ oa̍h-tāng ê teng- iáⁿ, hit-sî giám-jiân chhin-chhiūⁿ sin-khu kàu tī goā-kok, teh khoàⁿ-tio̍h gī-bîn- kun chhut-chiàn chi̍t-iūⁿ. Khoàⁿ-liáu ji̍p Khì-ki-ok lāi-bīn ū bô soàⁿ ê tiān-khì; iā ū ēng tiān teh oē-tô͘ tī chhâ ê khì- khū-ni̍h; iā ū ēng tiān-khì teh io nn̄g- ê bô kàu goe̍h ê gín-ná, gín-ná tī chit tiān-siuⁿ-lāi kóng pí tī lāu-bó ê pak-tó͘ khah-khoài toā. iā ū kng-soàⁿ-tiān thang khoàⁿ-kìⁿ lâng sin-khu ta̍k-uī ê khu; put-lūn sím-mi̍h só͘-chāi kut ū siū-siong lóng ē thang khoàⁿ.
(āu-tiuⁿ beh koh ìn.)
