1956 nî 3 goe̍h p.8
Lūn "phoà-thó͘" ê koán-kiàn
(Iûⁿ Chok-chiu chok)
Lūn "phoà-thó͘" nn̄g jī sī īⁿ-kàu sè-sio̍k ê iōng-gú. I só͘ piáu-hiān ê su-siúⁿ tû-khì khiàn-sńg, īⁿ-toan í-goā, bô ū sím-mi̍h thang kóng. Khe-khó īⁿ-kàu ê lâng, in sìn ú-tiū tiong ū chin-chē siong-khek (相兢), siong-khī (相忌) ê sū-bu̍t. Chit hō siong-khek, siong-khī ê sū-bu̍t kiò-chò "thah-pò͘" (塔布 tabu, taboo, tapu). Tabu ê gú-goân sī hái-tó (海島) ê iōng-gú, phiau-chhut (漂出) ê ì-sù. āu-lâi sī thong-iōng tī chong-kàu í-ki̍p hong-sio̍k, kìm lâng m̄-thang chhiok-hoān (觸犯) tio̍h sîn á-lêng (靈) ê ì-sù. In-uī sîn kap lêng ū sī ū tabu ê chûn-chāi. Tabu sī put-khó chhim-hoān ê, siat-sú lâng chhim-hoān tio̍h sī bô ū kái-kiù ê î-tē. Só͘-í tio̍h tiuⁿ-tî, sè-jī siám-pī, m̄-thang chhiong (衝) tio̍h, hoān (犯) tio̍h. In-uī án-ni, tī goân-jîn (原人) ê sî-tāi lâng beh tah-liâu khí chhù, tio̍h chhiáⁿ su̍t-su (術師) lâi chí-tō só͘ beh khí ê chhù ê uī-tì, hong-hiòng, thang tāng-kang ê sî, ji̍t í-ki̍p chióng-chióng ê gî-sek lâi hō͘ tabu boán-chiok, bô siū-khì.
ĪN-kàu-tô͘ ê "phoà-thó͘" (破土) , tāng-thó͘ (動土), chiū-sī sìn ū tabu= thó͘-sîn (土神) tiàm tī tē-chiūⁿ, tio̍h siám-pī, hō͘ thó͘-sîn ū boán-chiok, kam-goān hō͘ i khí chhù, tah liâu. Só͘-í "phoà-thó͘" ê sî ēng chin-chē ê lé-mi̍h lâi chè. Siat-sú hit ê thó͘-sîn khah hiong-ok, m̄ chún, tio̍h chioh khò su̍t-su ê lêng-le̍k ēng hû (符) hōng khah toā ê sîn ê miâ bēng-lēng, á-sī kiông-pek i cháu, chiah ēng siak iâm-bí chióng-chióng ê bê-sìn hong-hoat, hō͘ kang-sū (工事) chiù-hêng bô tāi-chì, āu-lâi toà liáu ū pêng-an.
Taⁿ "phoà-thó͘" ê ì-sù tāi-thé sī án-ni. Chóng-sī phoà-thó͘ ê "phoà" ê ì-sù, chiū-sī chhiong (衝) iú só͘ tí (抵) ê ì-sù; iā chhiong sī sím-mi̍h? tí sī sím-mi̍h? Lūn chit ê goá kán-tan lâi kóng 東西相與為衝，南北相與為抵云云...禁南北的家居移徏而說，歲在子位，子者破午南北徏者抵觸其衝，故謂凶、夫破者須有以推破之也...云云.
Lūn phoà-thó͘ ê le̍k-sú, chiàu goá só͘ tiâu-cha, tī lán ê hong-sio̍k tāi-khài tuì Hàn-tiâu ê sî-tāi chiū ū, khoàⁿ 見道集卷九太歲之篇備按術大歲將軍之說動土 (破土)者必避其方、不知所自起云云...迨讀王充論衝難歲篇移徏法云抵大歲凶、負大歲亦凶、抵大歲名曰歲下、負大歲名曰歲破云云乃知大歲避忌之法漢已有之矣...
Í-siōng sī goán só͘ chai "phoà-thó͘" ê khài-iàu pò hō͘ tāi-ke chham-khó. Lūn "phoà-thó͘" ê jī-gán, tī lán ê Sèng-keng bô ū, tī Sèng-keng ū kì khí toâⁿ, khí hoē-bō͘, khí sèng-tiān ê kì-sū ū 10 goā pái (Chhòng 9, 35; Bîn 7 chiuⁿ; Iok-su-a 8:30; Sū-su 6:22; II Sat 7:1, 34:18; I Ông 5, 6, 8 chiuⁿ; I Tāi 16, 22, 28 chiuⁿ; II Tāi 2, 3 chiuⁿ; I-su-la̍h 3:10; Sat-ka-lī-a 8:9; Hap-kai 2:15-18), lóng bô ū phoà-thó͘ ê jī-gán. Tang-hái Toā-o̍h (東海大學) tēng tē-ki ê sî, pò-choá kóng Tang-hái Toā-o̍h phoà-thó͘... che sī kì-chiá ê chhò-gō͘. In-uī i m̄-sī kàu-tô͘, tēng-ki kóng chò phoà-thó͘, sit-chāi m̄-sī phoà-thó͘, sī tēng-ki (定基或奠基) chiah tio̍h; in-uī Sèng-keng ê kì-sū lóng kóng chò "hē tē-ki." Só͘-í lán tio̍h ēng chò "tēng-ki" (定基或奠基) khah hó, khah ha̍h Sèng-keng ê tō-lí.
Lūn hit ê lé-sek, Í-su-la̍h 3:10 sī lán chin hó ê chham-khó, sī lán î-it ê chu-liāu; chiàu Í-su-la̍h 3:10 ê lé-sek chin chong-giâm, koh ì-gī chin chhim.
Tī chia sūn-piān chhau Sèng-keng ha̍p-phek tē 6 tiâu tēng-ki-lé (奠基禮) chò chham-khó:
Má-thài 16:18, 17:25; I Ko-lîm-to 3:11, 12 I Thê-mô͘-thài 3:15; II Thê-mô͘-thài 2:19; Hap-kai 2:15, 18; I-se-kiat 48:1-6; I-sài-a 54:11-14; Chim-giân 10:25; I Thê-mô͘-thài 6:19; Ko-lô-se 1:23.
