Ki-tok-kàu ê hàu-tō

(Iûⁿ Chiau-gī)

1956 nî 5 goe̍h p.8

Kin-á-ji̍t ê siā-hoē í-keng sit-khì liáu chi̍t-chióng pó-kuì ê kàu-hùn, chiū-sī Hàu-tō. In-uī sit-khì liáu hàu-tō, siāng-sî iā chiū sit-khì liáu Siōng-tè ê chiok-hok.

  Lán chai jîn-luī sī keng-êng ka-têng seng-oa̍h ê tōng-bu̍t, kì-jiân ū ka-têng, chiū ū pē-bó, kiáⁿ-jî. Pē-bó lô-khó͘ poê-iúⁿ kiáⁿ-jî tióng-sêng, kàu pē-bó nî-lāu, kiáⁿ-jî eng-kai tio̍h hó-hó lâi hōng-ióng pē-bó, koh hōng-ióng pē-bó tio̍h ēng ha̍p-gî ê hoat, che chiū-sī hàu-tō, só͘-í hàu-tō chiū-sī kiáⁿ-jî tuì-thāi pē-bó ê tō-lí.

  Lán bat thiaⁿ-kìⁿ lâng huí-pòng Ki-tok-kàu kóng, "Ji̍p-kàu sí liáu bô lâng khàu." Koh ū lâng in-uī khoàⁿ-kìⁿ Ki-tok-tô͘ bô chhāi sîn-chú, bô chò-kī, chiū gō͘-hoē Ki-tok-kàu sī bô chù-tiōng hàu-tō, che sī in-uī iáu-boē jīn-bat Ki-tok-kàu, sū-si̍t siōng Ki-tok-kàu sī choè chù-tiōng hàu-tō ê chong-kàu. Ki-tok-kàu ê hàu-tō sī Siōng-tè ti̍t-chiap thoân-siū--ê, sī chù-tiōng tī pē-bó iáu oa̍h--teh ê sî, si̍t-chāi ê iú-hàu, pèng bô chù-tiōng sí-āu gî-sek-tek hi-ké ê hàu-tō.

  Lán chai Tiong-kok lâng só͘ thoân ê hàu-tō sī pîn tio̍h lâng ê lí-sióng, su-iàu kap keng-giām chhòng-chō chhut-lâi--ê, siat-sú lán khoàⁿ-kìⁿ lán ê siā-hoē ê tuī-lo̍h, koh khoàⁿ-kìⁿ chē-chē ka-têng tiong tuì pē-bó kap kiáⁿ-jî ê tiong-kan só͘ hoat-seng ê saⁿ-chiⁿ, chiū ē kám-kak tio̍h jîn-uî ê hàu-tō sī bô koân-ui bô le̍k-liōng--ê, chóng-sī Ki-tok-kàu só͘ kóng ê hàu-tō, chiū-sī Siōng-tè ti̍t-chiap thoân-siū ê bēng-lēng, só͘-í put-tàn ū le̍k-liōng, iū-koh ū koân-pèng. Chá-sî Siōng-tè thoân cha̍p-tiâu-kài hō͘ Í-sek-lia̍t lâng, tī tē 5 tiâu kài-bēng chiū-sī kóng, "Tio̍h hàu-kèng lí ê lāu-pē, lí ê lāu-bó, hō͘ lí ê ji̍t-chí tī Iâ-hô-hoa lí ê Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù lí ê tē, tit-tio̍h kú-tn̂g"(Chhut 20:12). Koh kóng, "Lín ta̍k-lâng lóng tio̍h hàu-kèng I ê lāu-bó, I ê lāu-pē"(Lī 19:3) á-sī kóng, "Phah lāu-pē á-sī lāu-bó --ê, tek-khak tio̍h hō͘ I sí"(Chhut 21:15) "Chiù-chó͘ lāu-pē á-sī lāu-bó--ê, tio̍h siū chiù-chó͘"(Sin 27:16) téng-téng hō͘ lán chheng-chhó bêng-pe̍k Ki-tok-kàu sī choè chù-tiōng hàu-tō ê chong-kàu.

  Lán Tiong-kok tī sè-kài-siōng, tuì kò͘-chá í-lâi chiū-sī chheng chò lé-kàu chi pang(禮儀之邦), iā Tiong-kok lâng kuí-chheng nî lâi chiū-sī chhái-iōng toā ka-têng ê chè-tō͘, uī-tio̍h beh î-chhî toā ka-têng ê tia̍t-sū, tek-khak tio̍h thê-ko ka-tiúⁿ ê tia̍t-sū, tek-khak tio̍h thê-ko ka-tiúⁿ ê tē-uī kap koân-pèng, chiah ē-thang koán-lí choân-ke, só͘-í tuì hàu-tō kèng-ka tin-tiōng, te̍k-pia̍t giâm-keh, chit chióng chok-hong, kàu kú chiū chiâⁿ-chò Tiong-kok bîn-cho̍k chhim koh kian-kò͘ ê koan-liām, piàn-pàin chhim-ji̍p tiong-kok siā-hoē í-ki̍p Tiong-kok bûn-hoà só͘ éng-hióng ê A-chiu(亞洲) kok-kok. Kó͘-chá lâng kóng, "Pek-hēng hàu uî sian"(百善孝為先), iū-koh tī Tiong-kok kò͘-iú tō-tek ê tiong-kan, hàu-tō sī lia̍t tī pat-tek(八德) tiong ê tē-jī uī-keh, khó-kiàn tiong-kok lâng sī hô-téng ê tiōng-sī hàu-tō. Chit-chióng koan-liām kàu kú, kèng-jiân chiū chiâⁿ-chò to̍k-li̍p sèng ê tō-tek, oân-pī chéng-chē ū hē-thóng ê kàu-hùn, chhin-chhiūⁿ hàu-keng só͘ kóng, "Sin-thé, thâu-mn̂g, phoê-hu lóng sī tuì pē-bó só͘ siū-tio̍h--ê, m̄-káⁿ huí-hoāi, che sī iú-hàu ê khí-thâu. Ka-tī ê seng-khu khiā-chāi chiàu tō-lí só͘ kiâⁿ, thoân-pò͘ miâ-siaⁿ tī āu sè-tāi, lâi êng-hián pē-bó, che sī iú-hàu ê soah-boé" á-sī Tiong-kok 24 hàu téng-téng ê kàu-hùn.