Hō-chhoan Hong-gān kap i ê soat-kàu
Chiu Thian-lâi
1958年1月829卷 p.16-17

I. Ji̍t-pún chhoè-chho͘(sic.) ê sè-kài soan-kàu-chiá
=(Nî-lāi, ū chiap-tio̍h Kong-pò ê chú-pit Lí Ka-siong Bo̍k-su ê phoe, ài goá tī sin-nî-hō ê Kong-pò lâi kán-tan kài-siāu Hō-chhoan Sian-siⁿ ê lio̍k-le̍k kap hoan-e̍k i ê káng-tō chi̍t phiⁿ. Pit-chiá kám-kak chin khióng-siok, put phoè choè chit ê sū. Chóng-sī í-keng siū kau-thok, iā m̄-káⁿ the-sî, chiàu só͘ chai-iáⁿ tām-po̍k koan-hē Hō-chhoan Sian-siⁿ ê jîn-keh kap i só͘ kòng-hiàn tī Ji̍t-pún uí-tāi ê sū-gia̍p pâi-lia̍t tī ē-bīn; te̍k-pia̍t tuì tē-jī chhù tāi-chiàn kiat-sok í-āu, chiàn-pāi ê Ji̍t-pún tuì i ê ló͘-le̍k lâi tit-tio̍h sìn-gióng ê ho̍k-heng kap hok-im ê toā phó͘-piàn, chit ê siau-sit ún-tàng choē-choē lâng ài chai. Pit-chiá siá chit phiⁿ bûn ū chham-khó Tang-kiaⁿ Iok-tàn-siā(ヨルダン社) choè-kūn chhut-pán ê [信仰偉人群像] choè-āu ê chit phiⁿ " Hō-chhoan Hong-gān")=
Hō-chhoan Hong-gān chhut-sì tī 1888 nî 7 ge̍h 10 ji̍t, tī Ji̍t-pún ê Sîn-hō͘ chhī. Hit sî i ê lāu-pē ū sî Goân-ló-īⁿ su-kì-koaⁿ ê chit, keng-êng ūn-sàng-gia̍p; 5 hè ê sî sit-lo̍h pē-bú, í-āu tī Tek-tó koān sêng-tióng , 12 hè tha̍k hia ê tiong-ha̍k, 14 hè sî siūⁿ beh o̍h Eng-gú, chiū chhut-se̍k tī soan-kàu-su Lô-gán Bo̍k-su ê Sèng-keng pan, sūn-soà chiap-siū Ki-tok ê hok-im. I khoàⁿ-tio̍h chit uī soan-kàu-su kam-goān hiàn choân-sin choân-lêng, choân seng-gâi tī Ji̍t-pún, chiū kông(sic.), "Goá ài o̍h Lô-gán Sian-siⁿ, chiàu i ê khoán-sit." Thang chai tuì chit uī soan-kàu-su ê kám-hoà, Hō-chhoan ū tit-tio̍h chi̍t khoán ê khuì-la̍t, pìⁿ choè kin-á-ji̍t chit khoán ê lâng. āu-lâi koh ū chit uī soan-kàu-su miâ kiò Má-iâ-su lâi thoân-tō, iû-goân tuì i tit-tio̍h chióng-chióng ê chí-tō; tī Sèng-keng pan ū tha̍k-tio̍h Lō͘-ka 12:27-31 ê kì-sū,siū-tio̍h chin toā ê lêng-kám ( inspiration), thiaⁿ-kìⁿ Siōng-tè ê siaⁿ chin kiông chǹg-ji̍p i ê sim-lāi kóng, "Lí ài kiû sûn-kiat mah? Á-sī pìⁿ chò put-liông lí iā bô iàu-kín? Siat-sú lí nā siūⁿ ài tû khì sim-lāi ê ù-oè, ji̍p tī sûn-kiat ê seng-gâi, lí chiū tio̍h chhin-chhiūⁿ khòng-iá ê peh-ha̍p-hoe, koh têng-chài khoàⁿ thiⁿ-toē ê khoán-sit." Tek-tó tiong-ha̍k pit-gia̍p āu, 16 hè tuì Má-iâ-su siū soé-lé, tha̍k Sîn-hō͘ Sîn-ha̍k-hāu, koat-ì hiàn-sin choè thoân-tō-chiá.
Hō-chhoan tit-tio̍h chit khoán tiàu-bēng ê kám-kek ji̍p sîn-ha̍k, chóng-sī bô kú hoān-liáu hì-pīⁿ, sui-jiân choán toē liâu-ióng, pīⁿ-sè ná tîm-tāng, tuì i-seng siū-tio̍h sí ê soan-kò, chiū piàⁿ i chi̍t sin lo̍h-khì pîn-bîn-khut, phoe-miā thoân Ki-tok ê hok-im tī bû-nāi-hàn, phû-lōng chiá ê tiong-kan; jio̍k-thé ê hiat-khì ko͘-soe, Ki-tok ê pó-huih koàn-ji̍p i ê sim-lāi, m̄-nā kái-chō lêng-sèng sûn-kiat, hong-hù ê oa̍h-miā , liân jio̍k-thé ê pīⁿ-chèng iā tit-tio̍h i-hó! " Thiⁿ Pē ah! Kiû Lí siúⁿ-sù goá chit ê pîn-bîn-khut, iā chiong Sîn-hō͘ siúⁿ-sù goá, kiû Lí chiong sìn-gióng, thiàⁿ-chêng kap chèng-gī ê hé-iām sio-tio̍h tī goá só͘ thiàⁿ ê Ji̍t-pún," che chiū-sī i tong-sî ê kî-tó.
Hō-chhoan kóng, "Siōng-tè sī thiàⁿ, kàu tó-lo̍h khì goá iā beh kóng Siōng-tè sī thiàⁿ. Chóng-sī m̄-sī kan-ta kóng ba̍k-chiu só͘ bô khoàⁿ-kìⁿ ê Siōng-tè sī thiàⁿ, chiū-sī beh kóng tāi-ke saⁿ-thiàⁿ ê só͘-chāi, tī hia tek-khak ū Siōng-tè kap oa̍h-miā ê chhut-hiān! 20 sè-kí ê bûn-bêng bô thiàⁿ, sī thiàⁿ ê ki-hng lah. Thiàⁿ oē chhòng-chō sè-kài , thiaⁿ oē pó-chhî sè-kài, thiàⁿ sī Siōng-tè ê pún-chit. Goā(sic.) sī thiàⁿ ê lô͘-lē, ū thiàⁿ ê só͘-chāi chiah ū Siōng-tè, ū oa̍h-miā, thiàⁿ sī goá ê it-chhè."
1914 nî 9 ge̍h, Hō-chhoan khì Bí-kok tha̍k Phó͘-lîm-su-tun Tāi-ha̍k, 1917 nî koh tńg-lâi, iû-goân tī pîn-bîn-khut thoân-tō.
Í-āu i ê thoân-tō chiām-chiām ū tài siā-hoē ūn-tōng ê sek-chhái, siat-li̍p Bû-liāu si-liâu iú-ài kiù-ché-só͘(無料施療友愛救濟所), khí-bín kang-tiûⁿ ê keng-êng, chìn-chhut tī si̍t-chè-tek hong-bīn. 1920 nî chham-ka Chhoan-kiā chō-chûn-só͘ ê lô-tōng cheng-gī, thê-chhiòng bû tí-khòng chú-gī, chīn-la̍t tī lô-tōng ūn-tōng ê chí-tō. 1930 nî kàu 1932 nî, Ki-tok-kàu kok phài hia̍p-tông ê " Sîn-kok ūn-tōng" ū chhiáⁿ Hō-chhoan choè káng-su, chiū khai-sí choân-kok-tek ê thoân-tō oa̍h-tāng. 1932 nî ê nî-thâu Hō-chhoan iā ū kàu Tâi-oân, tī tó-lāi kok to͘-chhī sûn-hoê kàu-hoē soà thoân hok-im; ēng i hiông-piān ê kháu-châi kan-chèng Chú ê tō-lí.
I ū heng-khí chin-choē ê sū-gia̍p. Ki-tok-kàu sán-gia̍p Chheng-liân-hoē, Ji̍t-pún lông-bîn hok-im ha̍k-hāu, siau-huì cho͘-ha̍p, i-liâu lī-iōng cho͘-ha̍p, Ki-tok-kàu sin-bûn-siā téng. I koh chhòng-siat "Iâ-so͘ ê pêng-iú-hoē," tô͘-bô͘ sìn-gióng ê thoân-kiat, tī kok toē-hng chhut-la̍t kiàn-siat kàu-hoē.
1948 nî 5 ge̍h ji̍t, Lāu-bú-ji̍t ê lé-pài liáu-āu,tī i só͘ bo̍k-hoē ê Ji̍t-pún Ki-tok-kàu-thoân, Siông-te̍k kàu-hoē(松澤教會)ū khui thoân-tō 40 nî ê kám-siā kî-tó-hoē. Chin-choē kám-siā kap chiok-sû ê liáu-āu, Hō-chhoan ê hū-jîn-lâng Chhun-chú(春子) khiā khí-lâi kóng, "Hō-chhoan ēng loán-jio̍k ê sin-thé 40 nî kú oē thang thoân-tō, lóng sī tuì Siōng-tè ê ín-chhoā kap lín tāi-ke jia̍t-sim ê kî-tó só͘ tit ê un-sù." 1949 nî siū Eng-kok ê chiau-thāi, iā koh khì Bí-kok, tī Eng-kok hō͘ lâng kiò i choè " Hiān-tāi ê sèng Hu̍t-lân-se-su," "20 sè-kí choè uí-tāi ê jîn-bu̍t;" tī Bí-kok hō͘ lâng chheng-choè " Kap ìn-tō͘ ê Kam-toē siâng-khoán ê jîn-bu̍t." 1950 nî ê hē-thiⁿ, Hō-chhoan tī Ná-ui kok thoân-tō, kèng-jiân ū 3 bān 5 chheng lâng chū-chi̍p thiaⁿ i ê káng-tō, sī kiàn-kok í-lâi tē-it sēng-tāi ê chū-hoē. Tuì hit ji̍t khí Ná-ui ê uí-oân chiū chún-pī beh chhui-chiàn i choè Lo̍k-poē-ní Hô-pêng-siúⁿ ê hāu-pó͘-chiá.
Hō-chhoan iā sī chin phok-ha̍k ê lâng, ū lâng kóng i ê thâu-náu khó-í choè pek-kho-choân-su ê jī-tián; tù-chheh iok ū 300 pún, tī-chia kài-siāu tām-po̍h: Poâⁿ-kè sí-soàⁿ , Chi̍t-lia̍p-be̍h, Iâ-so͘ ê jîn-luī-ài ê loē-iông, Tuì-hù khó͘-lān ê thài-tō͘, Chhù-sè tho̍k-pún, Chong-kàu tho̍k-pún, ài ê kho-ha̍k téng. Ū lâng chheng i choè siáu-soat-ka, kóng i ê siáu-soat sī lí-sióng siáu-soat; chóng-sī chiàu pit-chiá khoàⁿ, m̄-sī kan-ta lí-sióng, sī ū " sù-bēng" ū "ū-giân" tī hit lāi-bīn; só͘-í thang kóng sī chi̍t ê lí-sióng chú-gī-chiá(idealist), tâng-sî iā-sī chi̍t ê si̍t-chāi lūn-chiá(realist). I ê pún-chit, chiàu bûn-ha̍k-chiá khoàⁿ, sī chi̍t ê si-jîn, uī-tio̍h án-ni, i iā oē-thang choè chi̍t ê siáu-soat-ka. "Siōng-tè sī thiàⁿ," sī Hō-chhoan ê chàn-bí si! Tī hit tiong-kan ū Siōng-tè ê koân-lêng, sú(sic.) hō͘ chit ê Hō-chhoan pìⁿ-choè sè-kài ê uí-jîn.