SIĀ-LŪN
Tháu-khui hō͘ i kiâⁿ
(Iok-hān 11:44)
SAⁿ GOE̍H TĒ 3 LÉ-PÀI: TÂI-LÂM SÎN-HAK-Īⁿ(sic.) KÌ-LIĀM-JI̍T
(Īⁿ-tiúⁿ: N̂g Chiong-hui)
1958年3月831期 p.3-5
Lia̍t-uī kèng-ài ê tâng-kang kap lia̍t-uī chhin-ài ê hiaⁿ-ché. Saⁿ goe̍h tē 3 lé-pài, chiū-sī lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ ê kì-liām-ji̍t beh kàu lah. Kin-nî ê kì-liām-ji̍t ū chi̍t ê te̍k-pia̍t ê só͘-chāi, chiū-sī lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ chài khai-pān ê tē 10 chiu-nî. Hoê-kò͘ koè-khì 10 nî kú lán Sîn-ha̍k-īⁿ ê le̍k-sú, chóng-kóng chi̍t kù chiū-sī kám-siā. Téng-bīn kám-siā Siōng-chú kî-biāu ê hông-in, liap-lí, tī tē-bīn kám-siā lāi-goā hó pêng-iú jia̍t-chhiat ê kî-tó kap chi-chhî.
Tī chit 10 nî kú
"Chú ê un-sù lí tio̍h sǹg tio̍h siàu,
Chú ê un-sù lí káⁿ sǹg boē liáu:
Chú ê un-sù ta̍k hāng sǹg lâi kì,
ún-tàng moá-sim kám-siā Siōng-tè toā chû-pi"
Kan-ta kí kuí hāng lâi kóng-bêng chit ê "sǹg boē liáu " ê "Chú ê un-sù."
Tī 1948 nî 3 goe̍h 16 hō, lán Tâi-lâm Sîm-ha̍k-īⁿ(sic.) thang kóng sī "sí koh-oa̍h, sit-lo̍h koh tit-tio̍h." Tī tāi-ke jia̍t-chhiat ê seng-oān kap kî-thāi tiong, khui i thâu-chi̍t siaⁿ sī pi-bî loán-jio̍k ê thâu-chi̍t siaⁿ. Ha̍k-seng sò͘ chí-ū 17 miâ!!! Î-kim 10 nî kú, Chú ū si-un hō͘ i nî-hoè ná ke-thiⁿ, ha̍k-seng-sò͘ ia̍h ná ke-thiⁿ-(1949)28.(1950)31, (1951)46, (1952)66, (1953)78, (1954)129,(1955) 137,(1956)191, kàu tī 1958 nî ê 3 goe̍h sī (1957)212 miâ! Tang A chi̍t keng choè toā ê Sîn-ha̍k-īⁿ.
M̄-nā ū ji̍p iā ū chhut. Tuì 1949 nî khí chhut-khì kàu kàu-hoē ê tē-it soàⁿ ê pit-gia̍p-seng(1949)2 , (1950)3, (1951)3, (1952)10, (1953)12, (1954)6, (1955)17, kiōng 58 miâ. In-uī tuì 1952, 4 nî chè ū kái choè 6 nî chè, só͘-í 1956 kap 1957 Sîn-ha̍k-pō͘ bô pit-gia̍p-seng. Chóng-sī tī 1955 ū sàng-chhut 17 miâ ê ko-san kàu-hoē ê soan-tō-su; ia̍h tī 1957,23 miâ pêⁿ-tē ê soan-tō-su. Tuì 1954 khí ū Chong-kàu kàu-io̍k-kho ê pit-gia̍p-seng kàu tī lán kàu-hoē ê Iù-tī hn̂g teh ho̍k-bū: (1954)7, (1955)2, (1956)6,(1957)8.
Koh tuì 1952 só͘ siat ê Chìn-siu-kho, ū choē-choē bo̍k-su tńg-lâi bó-hāu chi̍t goe̍h-ji̍t kú ê chìn-siu, (1952)28,(1953)24,(1954)16,(1955)49, (1956)28,(1957-ko-san ê soan-tō-su) 30.kiōng 175 uī.
án-ni thang chai, chit 10 nî kú lâi lán ê ha̍k-īⁿ siū chō-chiū , bô lūn tn̂g á-sī té, ha̍p khí-lâi beh kàu 300 lâng!
M̄-nā ha̍k-seng-sò͘ ū toā chìn-tián, sian-siⁿ ê tīn-iông ia̍h toā kiông-hoà. 1948 nî, choan-jīm ê sian-siⁿ 3 miâ; kiam-jīm 5 miâ. 1958 nî choan-jīm 16 miâ; kiam-jīm 15 miâ(toā pō͘-hūn sī teh kà im-ga̍k, toâⁿ khîm kap Eng-gú ê sian-siⁿ). Koh tī kiàn-tiok-bu̍t kap si-siat ê hong-bīn lán ia̍h ū hián-tù ê chìn-pō͘. Lán chài khai-pān ê sî, ha̍k-īⁿ sī chi̍t ê pha-hng hong-hoè ê só͘-chāi, chóng-sī taⁿ chiām-chiām chiâⁿ-chò ū ê tô͘-su-koán ji̍t-ji̍t chhiong-si̍t.
Tī chí 10 nî lāi thang kám-siā Chú ê sū, si̍t-chāi sǹg bē chīn. Lán tī chit ê kì-liām-ji̍t tio̍h ēng toā hoaⁿ-hí ê sim lâi kám-siā Chú, chàn-bí I ê un-huī , I ê sìn-si̍t.
Tī téng-bīn êng-kng kui Siōng-tè, tī tē-bīn ài chhim-chhim kám-siā Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ lāi-goā ê hó pêng-iú, Eng Bó-hoē put-piàn ê koan-sim kap pang-chān; Bí-kok Kim-lêng Ki-kim Táng-sū-hoē hui-siông ê ài-kò͘ kap hō͘-oān. Che lóng sī hō͘ lán kám-kek koh kám-siā ê só͘-chāi Nā bô in hó-ì ê toā hû-chō͘, lán chē-chē ài chò to chò bē kà ê só͘-chāi-te̍k-pia̍t chiū-sī koan-hē lán ê hāu-sià ê kiàn-tiok kap chéng-chéng ê si-siat chit hong-bīn sī bô hoat tō͘ thang si̍t-hiān.
Chóng-sī sui-jiân án-ni , iáu-kú goá hó-táⁿ kóng tī chit 10 nî kú Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ tī tē-chiūⁿ choè toā ê khuì-la̍t chiū-sī ê kàu-hoē kap kèng-ài ê hiaⁿ-ché kian-koat put-piàn ê sìn-sim kap jia̍t-chhiat ài-hō͘ ê hōng-hiàn! Lâng nā ài chai lán Sîn-ha̍k-īⁿ hoat-tián ê pì-koat, goá hó-táⁿ chek-sî ìn kóng "Chiū-sī tī-chia!" Tī Tang A bô chi̍t keng Sîn-ha̍k-īⁿ siū in pún-tē ê kàu-hoē chiah-nih toā ê chi-chhî kap hō͘-oān. Chit ê sū-si̍t sī goā tò-chhù tuì lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ choè toā ê "khoa-kháu." ia̍h goá chai, Kim-lêng Ki-kim Táng-sū-hoē pang-chān lán ê chi̍t ê toā lí-iû iā sī chāi-tī chia. Sui-jiân tuì 1952 nî í-lâi, tû Eng Bó-hoē í-goā, ū Kim-lêng Táng-sū-hoē keng-chè-siōng chin toā ê hō͘-oān, iáu-kú goā-lâi ê oān-chō͘ ha̍p khí-lâi iáu m̄-bat poâⁿ-koè lán muí-nî keng-siông-huì ê chi̍t poàⁿ! Kū-nî, chiū-sī 45 ha̍k-nî tō͘ iā sī án-ni:-
Chóng siu-ji̍p 521,360.67 kî-tiong goā-lâi ê oān-chō͘ sī 249,004.00, kî-û lóng sī tuì lán ê kàu-hoē kap chāi Tâi ê Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê hó pêng-iú ê hōng-hiàn lâi ê, si̍t-chāi kám-siā koh kám-siā!
1957 nî 3 goe̍h tē 3 lé-pài, ū 216 keng kàu-hoē hiàn-kim kiōng 43,453.50 lâi oān-chō͘ lán ê Ha̍k-īⁿ.1957 nî sī lán kiông-hoà ê Chóng-hoē sêng-li̍p ê thâu-chi̍t nî, ia̍h sī lán Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ chiâⁿ-chò Chóng-hoē ê Sîn-ha̍k-īⁿ ê tē-it nî. Tuì Pak-pō͘ kap Tang-pō͘ iā ū 20 keng kàu-hoē thâu-chi̍t pái kià in 3 goe̍h tē 3 lé-pài ê hiàn-kim lâi hō͘-oān Chóng-hoē ê Sîn-ha̍k-īⁿ, si̍t-chāi ke-thiⁿ goán tī chia su-seng it-tông ê hoaⁿ-hí kap chòng-táⁿ.
ia̍h ū 65 keng Chú-ji̍t-o̍h ê sió pêng-iú lóng-chóng kià 14,457.20 lâi pang-chān Ha̍k-īⁿ si̍t-chāi kám-kek koh kám-siā. ǹg-bāng ū chi̍t ji̍t chiah ê sió pêng-iú choē-choē iā ê hiàn in pún-sin lâi chò Chú ê kang.
Tī 1957 nî sîn-ha̍k kàu-io̍k ê tông-chì muí-goe̍h tēng-kî hōng-hiàn ū chìn kàu 1,055 kháu, kiōng 111,170.00. Chit ê chi̍t kháu 10 kho͘ muí goe̍h tēng-kî hōng-hiàn sī tī 10 nî kú Sîn-ha̍k-īⁿ chi̍t ê choè- toā ê le̍k-liōng. Chhim-chhim kám-siā chiah ê hó ê tông-chì.
1957 nî sī lán tāi-ke hoaⁿ-hí kám-siā saⁿ-kap khèng-chiok lán ê Ha̍k-īⁿ 80 chiu-nî khèng ê chi̍t-nî. Ū 25 uī ê hó pêng-iú uī-tio̍h Sîn-ha̍k-īⁿ ê iân-kò͘-chiá siat 25 ê kì-liām chióng-ha̍k-kim(muí-goe̍h 150 kho͘), ia̍h ū 10 goā uī ê hó pêng-iú hoaⁿ-hí chi̍t lâng hōng-hiàn chi̍t bān kho͘ lâi siat-tì nn̄g ê kì-liām káng-chō thang siàu-liām chhòng-siat-chiá Pa Khek-lé Bo̍k-su kap chiân-jīm īⁿ-tiúⁿ Boán Hiông-châi Bo̍k-su, tī chia te̍k-kì kā in kám-siā.
uī-tio̍h lán ê sin lé-tn̂g pún īⁿ ê hāu-iú 113 miâ hōng-hiàn 29,530.00 chò káng-tâi sèng-chhan toh kî-thaⁿ siat-pī ê lō͘-ēng. Koh ū 78 keng ê kàu-hoē hōng-hiàn 27,448.00 chò sin lé-tn̂g ê chē-í ê lō͘-ēng. Tuì sim-té kā tāi-ke kám-siā. ( Í-siōng siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ pia̍t-choá ê pò-kò.)
Taⁿ kèng-ài ê tâng-kang, chhin-ài ê hiaⁿ-ché! Lín ê koan-sim ê kî-tó kap jia̍t-chhiat ê ài-hō͘, Siōng-chú ū ka-poē kā lán chiok-hok. 10 nî chêng, Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ sī chhin-chhiūⁿ Lia̍p-sat-lō͘ tâi tī bōng-nih, "hit ê bōng ū chi̍t tè chio̍h that hē-teh. Iâ-so͘ kóng, "Soá khui hit tè chio̍h."
Lán kin-á-ji̍t ê hoaⁿ-hí sī chhin-chhiūⁿ Má-tāi Má-lī-a kap in ê hó pêng-iú ê hoaⁿ-hí sio-siāng, in-uī chhin-chhiūⁿ Lia̍p-sat-lō͘-lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ sī "sí ū koh-oa̍h , sit-lo̍h ū koh tit-tio̍h." Chit ê êng-kng lóng kui tī kàu-hoē ê Chú, in-uī kóng, " Koh-oa̍h kap oa̍h-miā sī chāi tī goá" sī I ; iā kóng , "Lia̍p-sat-lō͘, chhut-lâi" iā sī I ! Chóng-sī chit ê koh-oa̍h kap oa̍h-miā ê Chú iàu-kú(sic.) I ê kàu-hoē kap I ê ha̍k-seng nn̄g hāng. Tē-it, "Lí sìn chit ê mah?" Tē-jī, "Soá khui hit tè that hē-teh ê chio̍h."
Tī chit ê Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ chài khai-pān ê tē 10 chiu-nî, goá choè toā ê kám-siā chiū-sī 10 nî chêng lán ê kàu-hoē ū tuì Chú ìn kóng, " Chú ah, goá sìn......"iā tī 10 nî tiong lán ū ho̍k-chiông Chú ê bēng-lēng, tuì sìn, lán ū saⁿ-kap " soá khui hit tè that hē-teh ê chio̍h." Taⁿ kám-siā Chú, hit tè chio̍h í-keng soá khui lah! Hiān-tāi ê "Lia̍p-sat-lō͘ "chhut-lâi lah!
Chóng-sī chhin-chhiūⁿ tuì bōng chhut-lâi ê Lia̍p-sat-lō͘ sui-jiân sí-lâng pìⁿ-chiâⁿ oa̍h-lâng iáu-kú "chhiú kha chat pò͘, bīn pau kin," iáu-boē chū-iû chū-chāi. Só͘-í Chú Iâ-so͘ koh kā Má-tāi, Má-lī-a kap in ê hó pêng-iú kóng, "Tháu khui hō͘ i kiâⁿ." Lán ê Ha̍k-īⁿ iā sī án-ni. Goá sìn chit ê iā sī Chú tuì lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ chhú-khì ê bēng-lēng: " Tháu khui, hō͘ i kiâⁿ." Goá sìn chit kù sī lán tāi-ke tuì lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ tī beh lâi ê 10 nî tio̍h thiaⁿ lâi ho̍k-chiông ê Chú ê kau-tài. ia̍h goá khak-sìn lán nā ha̍p-kûn lâi ho̍k-chiông chit ê bēng-lēng, Chú beh koh ka-poē chiok-hok lán ê Ha̍k-īⁿ, chhin-chhiūⁿ I ū chiok-hok tī koè-khì ê 10 nî kú chi̍t-poaⁿ-iūⁿ. In-uī lán ê Siōng-tè ū án-ni èng-ún kóng, "Sìn-khò Goá ê lâng beh chhin-chhiūⁿ eng-chiáu thí si̍t poe koân, cháu boē ià, kiâⁿ boē siān."
Chhiáⁿ kèng-ài ê tâng-kang kap Sîn-ha̍k-īⁿ ê hó pêng-iú, tī chit ê 3 goe̍h tē 3 lé-pài, koh chi̍t pái saⁿ-kap lâi hiàn lán kám-siā ê chè, ti̍t-kàu lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ kha-chhiú ê chat-pò͘ kap pau-kin lóng tháu-khui, m̄-nā ē kiâⁿ iā ē cháu, iā ē poe lâi ho̍k-bū tī Chú ê kàu-hoē , soan-iông hok-im ê toā kang-chok. Sī goá tuì sim-té ê kî-tó kap chhiat-bōng.