Siàu-liām Bí Chin-chu Koo-niû

Gô͘ Le̍k-chì kì

1958年4月832期         12-13

  Pún phiⁿ1 sī Gô͘ Le̍k-chì Ko͘-niû tī Tióng-êng Lú Tiong 70 chiu-nî hāu-khèng kú-hêng Bí.Ko͘-niû Kì-liām tô͘-su-koán hiàn-koán-sek ê sî káng ê. Ū Bí Ko͘-niû hó ê kong-chek, koh ū Gô͘ Ko͘-niû hó ê phêng kè, só͘ kì chiah-ê siong-sìn beh lī-ek tāi-ke chin chē chiah tio̍h.

  Kin-á-ji̍t lán siàu-liām Bí Chin-chu Ko͘-miû, chin ū châi-lêng koh chīn-tiong tī chit keng ha̍k-hāu ho̍k-bū.

  I ê pē-bú sī Eng-kok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē tù-miâ ê hoē-oân. I ê lāu-pē sī Sè-khún-ha̍k ê kàu-siū; lāu-bú sī chi̍t uī tī Ki-tok-kàu kap kàu-io̍k ê kang chin oa̍h-tāng ê lâng. Goá chit pái boē lī-khui Eng-kok í-chêng ū chiap-tio̍h i ê lāu-bú Bí Phok-sū-niû ê phoe, kiò goá thè i kā lín chhéng-an, iā kóng i kin-á-ji̍t tek-khak beh siàu-liām lán. I put-sî thè chit keng ha̍k-hāu kî-tó, iā ēng koan-sim kap thiàⁿ-chêng teh khoàⁿ chit keng ha̍k-hāu ê chìn-pò͘.

  Bí ko͘-niû tī goán Eng-kok chi̍t keng siāng hó ê Lú-o̍h tha̍k-chheh āu-lâi tī Girton Choan-kho Tāi-ha̍k siū kàu-io̍k, pit-gia̍p Kiàm-kiô Tāi-ha̍k ê sò͘-ha̍k-kho, chiah koh gián-kiù Kàu-io̍k-ha̍k. Tī Eng-kok Lú-o̍h Ko-téng ha̍k-hāu chò sian-siⁿ, jiân-āu hiàn-sin tī lán ê kàu-hoē chò kàu-io̍k ê soan-kàu-su. I tī Selley Oak ê Soan-kàu-su Hùn-liān ha̍k-hāu ( Carey Hall) chún-pī chò soan-kàu-su; chiū tī 1033 nî lâi Tâi-oân.

  Goá uī-tio̍h kuí-nā hāng ê in-toaⁿ(káⁿ-sī in-uī ha̍k-hāu ê Chû-siān-chhī) soà bē tāng khì Ki-liông gêng-chiap, iā Gô͘ Ui-liâm Bo̍k-su-niû hoaⁿ-hí khì tán-chih i. Goá ū khì kàu Ka-gī chiap i, kap i saⁿ-kap chē hoé-chhia lâi. Ē kì-tit goá thâu chi̍t pái khoàⁿ-tio̍h, i sī chhēng chin chhiⁿ-chhioh suí-suí ê chheⁿ-saⁿ, teh kap Gô͘ Bo̍k-su-niû kóng-oē. Goá kiâⁿ oá--khì, i chiū kia̍h ba̍k khoàⁿ goá, chin hoaⁿ-hí.

  Kàu Tâi-lâm i chiū liâm-piⁿ o̍h Tâi-oân oē, iā kap chèng chit-oân í-ki̍p ha̍k-seng se̍k-sāi, ài chai ha̍k-hāu ê chōng-hóng. Goá suî-sî chai-iáⁿ i sī hui-siông ū tì-sek ê lâng. I tāi-seng gâu jím-nāi kàu thiat-té bêng-pe̍k sū-chêng, jiân-āu chiū ēng chin bêng-khak ê phoàⁿ-toàn lâi kóng-chhut i ê ì-kiàn. I tuì tī ha̍k-seng chin ū chhù-bī, tiong-si̍t chún-pī ha̍k-khò, iā chīn só͘ ē ê lâi kà.

  1936 nî goá tò-khì Eng-kok , hit-sî Bí Ko͘-niû tī Tang-kiaⁿ teh o̍h Ji̍t-gú; i si̍t-chāi chin gâu kóng Ji̍t-pún oē. Goá chin hoaⁿ-hí , in-uī sui-jiân goá tio̍h lī-khui Lú-o̍h, chóng-sī ka-chài ū chi̍t ê pí goá khah ē, iā pí goá khah toā lō͘-ēng ê lâng thang lâi ha̍k-hāu chiap goá ê jīm, koh i iā í-keng chiâⁿ-chò goá ê hó pêng-iú.

  Bí Ko͘-niû hioh-khùn liáu, m̄-kú uī-tio̍h chiàn-cheng soà bē tit tò-lâi Tâi-oân. I tī Eng-kok tāi-seng tī chi̍t keng Ko-téng ha̍k-hāu kà chheh. Jiân-āu siū phài chò thâu-chi̍t ê hū-jîn chong-kàu ê kàu-su, lâi chiàu-kò͘ hiah ê tī kun-tuī kang-chok ê hū-lú. I uī-tio̍h hiah ê hū-jîn-lâng lâi khai-siat Sèng-keng-pan, iā chhoā in lé-pài , hō͘ lâng chin toā chun-kèng. Chiàn-cheng āu i chīn só͘-ē kín tò-lâi lán ê Lú-o̍h. Goá 1947 nî koh kàu chia ê sî, khoàⁿ-tio̍h i só͘ chò ê kang chin kám-siā Siōng-tè . I sī chi̍t uī ū châi-lêng koh ū liông-sim ê sian-siⁿ , hui-siông hiân-bêng, chin thiàⁿ chit keng ha̍k-hāu , chò chi̍t uī chin tiōng-iàu ê kò͘-būn.

  I chin thiàⁿ ha̍k-seng , iā ēng choân-sim thiàⁿ Iâ-so͘ Ki-tok. Koh ài i ê ha̍k-seng iû-goân ē tit-tio̍h chai-bat kap thiàⁿ Chú ê hok-khì. Goá só͘ bat ê lâng, goá siūⁿ chí-ū Bí Ko͘-niû m̄-bat siū lâng phoe-phêng. I sī chi̍t uī jia̍t-sim chhin-chhiūⁿ sèng-tô͘ ū khó-ài ê sèng-keh.

  Goá bô koh kap Bí Ko͘-niû kìⁿ-bīn kàu i phoà-pīⁿ tò-khì Eng-kok chiah tī Lûn-tun hui-ki-tiûⁿ kap i saⁿ-kìⁿ , iā kap i tò-khì in chhù. Hit-tia̍p í-āu, i ū-sî ē siá phoe hō͘ goá, siông-siông siá koan-hē chit keng Lú-o̍h kap i ê ha̍k-seng ê tāi-chì. Sui-jiân i ū pīⁿ-thiàⁿ kan-khó͘, iáu-kú i ū sìn-khò Siōng-tè, sim pêng-an, sí-āu thang tò-khì Siōng-tè tau.

  Goān Chú pang-chān lán tāi-ke khah gâu o̍h i ê hó bô͘-iūⁿ.