Tâi-oân ê sìn-gióng
Tiong-ga̍k-seng
1960年7月859期 15-17
Sì-cha̍p nî chêng, tī Siān-hoà kàu-hoē ū chi̍t ê kò͘ lé-pài-tn̂g ê, kiò-chò ài-háu hiaⁿ. Pit-chiá ê sian-tāi tī Bîn-kok 10 nî 4 goe̍h khì hia hù-jīm chò thoân-tō, siok-sià chi̍t lia̍t ǹg tang, sī kē-kē ê thô͘-kat khàm hiā ê chhù. Lé-pài-tn̂g ǹg pak, chi̍t lia̍t ê kah-tàng ê chhù, tang-pêng-koe̍h chò bo̍k-su keng-á, sai-pêng-koe̍h chi̍t keng chiū-sī ái-háu hiaⁿ teh toà ê. ài-háu hiaⁿ chhiⁿ-mî koh chhàu-kha, nî-hoè chám-jiân lāu, chóng-sī iā bô ke-āu, bô tàng i-oá, hō͘ kàu-hoē chhiàⁿ i kò͘ pài-tn̂g. I ū tām-po̍h ko͘-ta̍k-siàng, só͘-í kàu-hoē ê gín-á nā siuⁿ gâu chhéng , gâu kiáu-jiáu, lóng ē siū i chek-pī; chóng-sī lūn-kàu ài-hō͘ Chú ê kàu-hoē , ài-hō͘ kong-bu̍t , chì-kàu ài-hō͘ Siōng-tè ê tō-lí, lóng sī choè chīn-tiong ê . Kàu chi̍t pái kóng i phoà-pīⁿ siong-tiōng lah, beh uī i khai khah chē chîⁿ koāⁿ io̍k-á , chhiáⁿ i-seng , i lóng bô siáⁿ beh. Kàu chi̍t mê-hng, pit-chiá hō͘ sī-toā-lâng ê siaⁿ chhá kàu poàⁿ-khùn poàⁿ-chhéⁿ, thiaⁿ kóng ài-háu hiaⁿ teh gîm "Thian-tông lóng bô khó͘-lān," pit-chiá khiok iā bô peh khí-lâi kā i khoàⁿ, kàu keh chá-khí chiū thiaⁿ-tio̍h kóng i í-keng koè-sì lah. Sian-hū kā i oāⁿ saⁿ-khò͘ chiah chai-iáⁿ i sui-jiân chhàu-kha koh chhiⁿ-mî, nā-sī sin-khu chin suí, chin chheng-khì, koh ū hoan-hù kóng ū chhun chîⁿ beh hiàn hō͘ kàu-hoē. Pit-chiá kàu taⁿ iáu hán-tit thiaⁿ-tio̍h lâng beh koè-sì ê tāi-seng ē gîm-si hō͘ keh-piah ê lâng thiaⁿ-tio̍h. ài-háu hiaⁿ sī pháiⁿ-miā lâng , chóng-sī i koè-sì iáu ū chhun chîⁿ beh hiàn hō͘ kàu-hoē, koh beh lîm-chiong iáu ū khuì-la̍t kap kám-siā gióng-bōng ê sim lâi gîm "Thian-tông lóng bô khó͘-lān." I sī bô-miâ ê pháiⁿ-miā lâng, chóng-sī tī thian-kok goá sìn tek-khak m̄-sī pháiⁿ-miā lâng.
Tâi-oân thâu chi̍t ê sûn-kàu-chiá.
Chng Chheng-hong toà tī Tām-suí; chi̍t pái sái phâng-chûn kàu Ē-mn̂g, ū chi̍t àm kap i-koán kò͘-mn̂g ê lâng tâm-lūn, tuì i thiaⁿ-tio̍h tō-lí. Tò-lâi Tām-suí , chiū chiong i ê ngó͘-siōng huí-hoāi; iā thiaⁿ-kìⁿ tī pún-tó ê lâm-pō͘ ū Ki-tok-kàu ê pài-tn̂g, chiū pō͘-kiâⁿ 9 ji̍t kàu Tâi-lâm, ǹg-bāng ē thang chhoē-tio̍h pài-tn̂g. āu-lâi kàu Táⁿ-káu, kàu uī sī pài 6, chi̍t seng-khu choan-choan thô͘-hún, kha iā chin thiàⁿ. Keh-ji̍t thiaⁿ-tio̍h hok-im , liâm-piⁿ chiap-siū chin-lí. Chheng-hong tī Kū-siâⁿ ê Chó-iâⁿ hō͘ lâng chio. uī-tio̍h ka-têng put-hô, chiū sì-kè khì. Toā-pō͘-hūn toà tī Hōng-soaⁿ, siông-siông kàu Kî-āu thiaⁿ tō-lí. 1867 nî 3 goe̍h 10 ji̍t , tī Kî-āu tuì Khip Bo̍k-su niá sé-lé. Tong-sî Chng Chheng-hong kun 27 hoè, sī Tâi-oân kàu-hoē tē 2 hoê ji̍p-kàu iú-bōng ê chheng-liân.Keng-koè chi̍t nî kan ê hùn-liān, tuì chē-chē lâng kan-chèng tō-lí, toā-toā pang-chān kàu-hoē. Keh-nî 4 goe̍h kan beh tò-khì kap i ê hū-jîn-lâng hô-hó, soà chhoā i lâi.
Hit sî Thian-chú-kàu tī hia bô hó miâ-siaⁿ, lâng hong-siaⁿ kóng in ài iah sim koaⁿ, ó͘ ba̍k-chiu; koh sì-kè lia̍h gín-á tih chiap chú o͘-hun. Só͘-í chò pē-bó ê lâng kà in ê gín á lō͘-nih m̄-thang sì-kè khioh mi̍h; nā khoàⁿ-tio̍h taⁿ ha̍h-lâng, chhēng chhíⁿ-pò͘-sàⁿ ê lâng tio̍h cháu, he sī Thian-chú-kàu beh lâi lia̍h gín-á.
Chheng-hong hit ji̍t tò-lâi Kū-siâⁿ tú-tú chhēng chhíⁿ-pò͘-sàⁿ; ji̍p chhù, hū-jîn-lâng bô tī-teh. Mn̄g chhù-piⁿ chiah chai i khì sai-pêng khioh chhâ, chiū beh khì chhoē i. Kàu poàⁿ-lō͘ gū-tio̍h i , soà pò i chai i í-keng sìn tō-lí, taⁿ ài kap i koh-chài hô-hó. Bô phah-sǹg i ê hū-jîn-lâng í-keng ū pa̍t ê tiōng-hu, taⁿ thiaⁿ-tio̍h i lo̍h-kàu, chiū hoat siū-khì , toā siaⁿ jiáng. tú-tn̄g ū lāu hū-jîn-lâng tuì hia koè, tio̍h chheⁿ-kiaⁿ, hoah kiû lâng, kóng Thian-chú-kàu ê lâng beh lâi lia̍h cha-bó͘. Chng-lāi ê lâng suî-sî kóng lô, kia̍h thuî, kia̍h to-chhiuⁿ chhut-lâi, chhin-chhiūⁿ beh lia̍h chha̍t. Chheng-hong khoàⁿ-kìⁿ sū-sè bái, chiū kuī tī thô͘-kha kî-tó. Chèng-lâng khoàⁿ-kìⁿ i ba̍k-chiu kheh-kheh chhuì teh liām, chiū m̄-káⁿ oá-khì, in-uī kiaⁿ-liáu i sī teh liām chiù. Kín-kín khì toā-biō kng sîn-bêng ,toā-kiō sió-kiō chīn chhut. Chiū án-ni ngē lia̍h kàu poàⁿ-sió-sí. Hit sî ū tò-chhiú Tiong-á kia̍h to, hiông kài-kài oá-khì sut chi̍t-ê, chiū tn̄g-khuì. Sin-si ēng tek-pán beh kng kàu hái-kîⁿ pàng chuí lâu. Chèng-lâng e-e tīn-tīn ài khì khoàⁿ. Chiúⁿ Khîm (he-ku) kia̍h chi̍t ki chhiám-boé-to toè-khì,phoà-pak ó͘ sim-koaⁿ the̍h tò-khì chia̍h, ǹg-bāng he-ku ē tn̄g-kin. āu-lâi Hōng-soaⁿ ê hoē-iú siu i ê sin-si bâi-chòng tī Hōng-soaⁿ.
ēng ka-chiah-phiaⁿ ǹg Siōng-tè.
Tâi-oân kàu-hoē chho͘-tāi thoân-kàu-chiá ū nn̄g ê sìⁿ Gô͘ ê, chi̍t ê hō͘-sû chin heng-ōng , kiōng ū 16 ê kiáⁿ, koh chi̍t ê kan-ta nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ , bô hō͘-sû, chá-chá chiū koè-sì. Chit ê bô hō͘-sû ê sèⁿ Gô͘ miâ Ì. Chhut-sì tī Tâi-lâm, tióng-sêng liáu, chheng-liân sî ū thiaⁿ-tio̍h Má I-seng teh hêng-i thoân-kàu. Chit pái pún-sin phoà-pīⁿ, pêng-iú chiū chio i khì Kî-āu hō͘ Má I-seng khoàⁿ ; in-uī i ū to-siáu ha̍k-būn, iàm-hīn hoan-á-kàu, tek-khak bô beh chiap-siū pêng-iú ê khó͘-khǹg. Choè-āu iok-sok nā khì the̍h io̍h, tek-khak m̄ thiaⁿ kàu, ēng án-ni chò tiâu-kiāⁿ chiah lo̍h Táⁿ-káu. Kàu Má I-seng ê só͘-chāi , lâng í-keng teh lé-pài kóng tō-lí. I bīn chhàu-chhàu , chē lo̍h í-liâu bīn ǹg āu-bīn, chiong ka-chiah -phiaⁿ ǹg káng-tō ê lâng , piáu-sī i ê koat-sim, choa̍t-tuì bô beh ké-oāⁿ.
Chóng-sī Chú ê Sîn kám-hoà i, niá io̍h liáu, iā niá-tio̍h chin-lí-toaⁿ, koh ū thiaⁿ-tio̍h kóng.
"Siōng-tè chhòng-chō thiⁿ kap tē" ê tō-lí, tńg lâi iân-lō͘ siūⁿ, iân-lō͘ ài gián-kiù. Kiat-kó Siōng-tè lia̍h-tio̍h i, hō͘ i-chò thoân-kàu-chiá. án-ni chêng-āu iā bat tī Tâi-lâm Têng-á-kha, jiân-āu kàu tī Ka-gī, Chiong-hoà, chē-chē kàu-hoē ho̍k-bū. Chiàu Kàu-hoē-pò hoat-hêng tē 2 nî(1886 nî) 2 goe̍h hō só͘ pò, nî-thâu tī A-kâu(Pîn-tong) khui ê Tāi-hoē, Gô͘ Thoân-tō ê hoat-giân chin ióng-io̍k koh iú-ek, chhin-chhiūⁿ giâm-siú sèng-ji̍t, m̄-thang bé mi̍h bé chhài ê sū; á-sī sìn-tô͘ tio̍h tàu hōng-hiàn ê sū, chē-chē sī Tâi-oân kàu-hoē ji̍t-āu só͘ ló͘-le̍k teh kó͘-bú ê hó hoat-tō͘. Khó͘-sioh chá-sí, lâu nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ toā ê sī Tióng-êng Lú-o̍h tē-it hoê ê ha̍k-seng, kin-nî 81 hoè; tē-jī ê sī thoân-tō-niû, tuì i ū koh chhut nn̄g ê toân-kàu-chiá. án-ni, bô phah-sǹg ēng ka-chiah-phiaⁿ ǹg Siōng-tè ê lâng, Siōng-tè chi̍t-ē lia̍h-tio̍h, chiâⁿ-chò chiah ū lō͘-ēng ê lâng.
