Choè chi̍t ê lîm-sî phó-thong kang ê goá

Phoaⁿ Kian-chèng

1960年9月861期      6-7

  "Eh, Phoaⁿ ch, lí toà chia tàu kha-chhiú." Che sī goá tī chit ê hioh-joa̍h thâu chi̍t pái chiâⁿ choè chi̍t ê lîm-sî phó͘-thong kang-lâng , ji̍p tī chi̍t keng bo̍k-gia̍p kong-si, thâu chi̍t kù tuì niá-pan só͘ thiaⁿ ê oē. Chi̍t goe̍h-ji̍t lâi hō͘ goá kám-kak che iáu-kú sī chin khè-khì ê oē, kang-lâng ēng kiōng-thong ê gán-kong lâi khoàⁿ goá, mn̄g goá kóng, Chit keng kang-chhiúⁿ sī siōng bái--ê, lí ná beh lâi toà chia si̍t-si̍p, lí pō͘-pîn tha̍k-chheh kiám oē choè chiah nih chho͘-tāng ê kang? Siōng-tè tuì khí-thâu chhòng-chō thiⁿ-toē kàu taⁿ, iā sī kè-sio̍k teh choè I boē oân-chiâⁿ ê kang, thang kóng Siōng-tè sī chi̍t ê kang-lâng. Chú Iâ-so͘ iā bat-choè lán hó ê bô͘-hoān, chiâⁿ choè ba̍k-kang, koh Sèng-keng lāi só͘ kà-sī ê, hō͘ lán ná bêng-pe̍k choè kang ê sù-bēng ê tiōng-iàu sèng, kî-tiong chi̍t hāng chiū-sī thoân hok-im. Lán hiān-sî ê kan-khó͘ beh sǹg choè sím-mi̍h , kiám oē pí-tit chiong-lâi ê êng-kng mah? Sui-jiân in lóng chai goá sī ha̍k-seng, iáu-kú m̄-chai goá ū tài hok-im te̍k ê sù-bēng. án-ni bô bêng-bêng piáu-sī sin-hūn lâi kap in siāng khoán teh choè kang, choè in ê pêng-iú. Tuì án-ni beh kap in saⁿ-kap chhoē-kiû chin-lí, chhiau-chhoē hit ê to̍k-it chin éng-oán thang oá-khó ê Siōng-tè.

  Taⁿ chit sî in-uī sî-kan kap choá-bīn ê hān-chè boē-thang siông-sè pò tāi-ke chai kang-kài ê chêng-hêng, put-kò kán-tan chiong chi̍t goe̍h-ji̍t kú goá tī kang-chhiúⁿ só͘ kám-chhiok ê kuí-hāng lâi choè lán ê chham-khó, iā ǹg-bāng to-to sù-kàu.

  1) Hiān-sî chi̍t ê phó͘-thong ê kang-lâng m̄-sī hiah nih iông-īⁿ chiū thang ji̍p-khì kang-chhiúⁿ , in lóng sī keng-koè lâng kài-siāu chiah ji̍p-khì ê, koh kài-siāu ê lâng tio̍h hū-chek siū kài-siāu ê lâng sin ka chheng-pe̍h , su-sióng sûn-chèng, ia̍h tio̍h bô sím-mi̍h hiâm-gî á-sī put-liông sì-hōⁿ. Ji̍p-khì liáu-āu tuì chá-khí sî 8 tiám khai-sí choè kàu ē-pō͘ sî 5 tiám , hit tiong-kan chí ū thêng-khùn chi̍t tiám cheng kú hō͘ lâng chia̍h tàu kap hioh-khùn. Chóng-sī 5 tiám í-āu chì-chió tio̍h ka-pan kàu 8 tiám chiah oē-thang tńg-khì, chit lô-lo̍k só͘ tit put-kò sī 20 kho͘ chó-iū, ta̍k-ji̍t án-ni choè, khah siông 4,5 lé-pài chiah ū chi̍t ji̍t ê hioh-khùn, siáⁿ-sū in beh án-ni choè. Chiū-sī ài kiám-khin ka-têng ê hū-tam. In ū ê chhú sī kong-bū oân, ū ê sī choè-sit lâng. Chóng-sī ū sûn-chuī khò kang-chîⁿ lāi î-chhî chi̍t ke ê seng-oa̍h, soè-chhù, chia̍h , chhēng, ēng téng. Chhì-siūⁿ in ê seng-oa̍h sī sím-mi̍h khoán.

  2) uī-tio̍h kang-chu kē, só͘-í choè kang boē jīn-chin, chin gâu thoa kang, nā siūⁿ tio̍h chiū cháu khì chhè-só͘ chia̍h hūn hioh-khùn, kóng oē iā boē kám-kak hit ê chhàu-bī, goá ū siūⁿ ài chi̍t pái chhì khoàⁿ sī sím-mi̍h khoán-sit, khó-sioh bô nn̄g hun-cheng goá chiū tòng-boē-tiâu. Kî-thaⁿ ū-sî ēng siu-ke̍k ê hong-hoat lâi khòng-gī in ê kang-chu siuⁿ kē, chhin-chhiūⁿ lòng-pháiⁿ sêng-phín á-sī sam-á téng lâu teng-á he̍k-sī chio̍h-á hō͘ khau-to khau liáu khih-khì thang oāⁿ to lâi tô sî-kan. In hoán-tuì bô jîn-keh ê koán-lí kap ki-hâi-te̍k siū sú-iōng. uī-tio̍h seng-oa̍h kan-khó͘ chiū chō-chok ka-pan ê ki-hoē, chhin-chhiūⁿ sam-á khau bô liáu lâu teh ka-pan chiah khau. Tńg-khì liáu-āu ū lâng koh chài bē peng, bē le̍k-tāu-thng á-sī kî-thaⁿ koé-chí lâi pang-chān seng-oa̍h. Ū sî nā tú-tio̍h khah hó kang-chîⁿ ê kang chiū chhéng-ká lâi choè chit ê kang.

  3) In ê chhuì chin bái, kóng-oē chho͘-ló͘, siāng kang-chhiúⁿ ê lâm-lú kan kiat-hun ê iah boē chió. In hā-pang liáu-āu ê siau-khián sī khoàⁿ tiān-iáⁿ, toā-hì, toà tiám-á chē, ke-á-lō͘ sì-koè kiâⁿ, chhài-chhī-á chia̍h tiám-sim, thiaⁿ kóng-kó͘. Kang-lâng ia̍h ài poa̍h-kiáu, poa̍h su chiū thau-the̍h téng-téng bû-ok put-chok, ia̍h ài kiâⁿ hong-hoà khu, chin chió teh khoàⁿ chheh ê.

  4) Koan-hē in ê chong-kàu sìn-gióng, chiah ê chheng-liân kang-lâng lóng m̄-bat in só͘ pài ê sī sím-mi̍h, chí-ū gia̍h hiuⁿ tè pài, bô chong-kàu sìn-gióng jia̍t-chêng. Nā-sī khah nî ló ê lâng chiū ài tī nî-cheh lâi toā pài chi̍t ê, sui-bóng khah bô chîⁿ , iû-goân oē sì-koè, chhiau-chhoē chîⁿ lâi pān seng-lé, nā-bô chiū kap lâng boē phēng tit, pâi bô seⁿ-siùⁿ. Í-āu khah kan-khó͘ iû-goân hoaⁿ-hí tio̍h-boâ thàn chîⁿ lâi hêng chè, seng-oa̍h. Nā-sī khah ū ha̍k-būn ê lâng iā sī siāng-khoán teh pài, put-kò bih-bih chhih-chhih kiaⁿ lâng khoàⁿ-kìⁿ , chhin-chhiūⁿ in só͘ pài ê ka-kī bô chū-sìn thang hō͘ lâng khoàⁿ chhut sī chin ê. Taⁿ in it-poaⁿ tuì Thian-chú-kàu ê khoàⁿ-hoat sī ēng mi̍h teh ín-iú lâng, ia̍h tuì Ki-tok-kàu kap thian-chú-kàu chiū bô koh ū sím-mi̍h khoán ê phoê-phêng, put-kò in lóng bô chhim ê jīm-sek, in-uī kóng, goán hán-tit thiaⁿ lâng kóng, iā hán-tit khoàⁿ-tio̍h lé-pài-tn̂g. Bo̍k-koài chiong-kūn 600 ê kang-lâng ê kang-chhiúⁿ chí-ū chi̍t ê Sûn-lí-hoē, chi̍t ê Sìn-gī-hoē, chi̍t ê Chū-hoē-só͘ ê hoē-iú.

  Í-siōng sī goá tī bo̍k-gia̍p kong-si só͘ tú-tio̍h ê kuí-hāng, boē-thang tāi-piáu choân-thé ê kang-lâng, m̄-kú lán tio̍h chai in sī khoàⁿ hiān-si̍t , tiōng si̍t-chè, lí nā beh ín-chhoā in lâi ji̍p tī kàu-hoē, lí beh tú-tio̍h sím-mi̍h? In nā mn̄g lí kóng, "Goán ū thang chia̍h, ū thang chhēng, thang ēng , ia̍h ū chhù thang toà koh lóng pêng-an mih-sái tio̍h ū lín ê Siōng-tè , goán kiám bô goán ê sîn mah?" Kiám-chhái in beh kóng, "Goá bô chîⁿ thang ēng, bô saⁿ thang chhēng, lí beh kiò goá sìn Iâ-so͘ lí kiám oē pang-chān goá? Goá bô thâu-lō͘ lí kiám beh kā goá tàu chhoē, goá ê chhù-téng teh lāu lí kiám beh kā goá siu-lí? Goá ê gín-á khó tiong-o̍h bô-tiâu lí kiám beh chhoā khì lín kàu-hoē ê ha̍k-hāu tha̍k? Goá bô phoē thang kah, lí kiám beh hō͘ goá?......"Lán Ki-tok-kàu sī kóng phok-ài, tiōng chín-chè ê, lí beh cháiⁿ-iūⁿ lâi ìn-tap in ah? "Ū chi̍t kù oē thang sìn, thang chiâu-chn̂g chiap-la̍p--ê, chiū-sī Ki-tok Iâ-so͘ lîm-kàu sè-kan, beh kiù ū choē ê lâng." "Hoán-hoé kap sià-choē ê tō-lí beh tī I ê miâ lâi thoân kàu bān-pang." Chú Iâ-so͘ teh kiò chiah ê lô͘-khó͘ taⁿ tāng-tàⁿ--ê, tio̍h lâi chiū-kūn I, ia̍h ài lán khì phó͘ thiⁿ-ē thoân hok-im, koh kóng, "uī lí goá siū che it-chhè ê kan-khó͘, lí choè siáⁿ-sū uī goá?" Lán ū jia̍t-chêng lâi beh choè chi̍t ê kang á-bô? Lí oē kám-kak ià-lán boē? Mô͘-se kóng, lí nā sìn-khò Iâ-hô-hoē sī lán thang khiā tī chit pêng? Iâ-hô-hoa sī lán ê chio̍h-poâⁿ, goá nā tiàm tī siúⁿ-sù goá khuì-la̍t--ê, goá sū-sū lóng oē. Lán ê kàu-hoē iā m̄-sī khí tī chit só͘-chāi , chiū lâng beh ji̍p-khì, sī tio̍h lán chiong kàu-hoē toà kàu ta̍k lâng ê sim-lāi.