家庭講座(1) Hiān-kim ê toā būn-toê
1961年1月 865期 16-18
▲ Tit tio̍h chú-pi̍t Tân Bo̍k-su ê gâu kè-e̍k, tuì kin-nî khí ē ke-thiⁿ chi̍t phiⁿ "Ka-têng káng-chō" hō͘ lán thang saⁿ-kap siūⁿ ka-têng ê chu būn-toê, si̍t-chāi kàu-gia̍h hoaⁿ-hí ê sū.
▲ Chóng-sī lóng bô phah-sǹg, soà siū-bēng ài hū-tam thâu chi̍t pái ê kang; in-uī m̄-sī chit hong-bīn ê choan-ka, goá kám-kak put-phoè bô lêng.
▲ ǹg-bāng tuì āu ge̍h hō, oē tit-tio̍h choan-ka ê bûn-chiuⁿ, thang hoàn-khí lán tuì ka-têng būn-toê ê koan-sim, saⁿ-kap chīn Ki-tok-tô͘ ê pún-hūn.
Ka-têng sī lán lâng thâu chi̍t ê chhut-hoat-tiám, in-uī lóng tī chit tuì pē-bú ê ē-bīn chhut-sì, tī chia thâu-pái kìⁿ-tio̍h sè-kan.
Ka-têng sī chi̍t ê sió siā-hoē, sī tē-it iàu-kín ê thoân-ché; in-uī tī chia ū hoat-seng koan-hē, ū "lí" kap "goá" ē kau-poê.
Ka-têng sī seng-oa̍h ê tiong-sim, sī lán ê kī-chhó͘; in-uī lâng tī chia seng-tióng toā-hàn, tuì chia teh chhut-ji̍p.
Taⁿ sui-jiân sī án-ni, choè kūn siông-siông thiaⁿ-kìⁿ chi̍t kù oē, kong,"bó͘-bó͘ lâng ê ke, sit-chāi m̄-chiâⁿ ka-têng" Che sī sím-mi̍h ì-sù? Cháiⁿ-iūⁿ oē pìⁿ-choè án-ni? Nā-sī ū iáⁿ ū chin choē m̄-chiâⁿ ka-têng ê ke, che kiám m̄-sī chiàⁿ-chiàⁿ chiū-sī hiān-kim ê toā būn-toê? In-uī lán ê seng-oa̍h ê ki-chhó͘ í-keng siū iô-tāng lah.
Chit tia̍p saⁿ-kap lâi siūⁿ kui-hāng sū:
1.Kip-piàn ê siā-hoē
Lán phah-sǹg tio̍h ài bêng-pe̍k hiān-kim ê sî-tāi, in-uī chit ê piàn-chhian ê siā-hoē, sū-si̍t ū tuì goā-bīn toā éng-hióng lán ê ka-têng.
Chiàu lán só͘-chāi, hiān-kim chiū-sī bī-chêng-iú ê kín-tiuⁿ ê sî-tāi(1) Ū joa-nih choē chá-sî ê sit-bîn kok-ka teh ūn-tōng bîn-cho̍k ê to̍k-ji̍p(sic.). (2) Tī ta̍k só͘-chāi ū chin ōng-sêng ê kek-bēng hong-khì. (3) Ū chin ho̍k-cha̍p ê tang-sai kok-ka ê léng-chiàn(4) Ū chin choē kū ê chong-kàu koh-chài teh ho̍k-heng.
Chóng-sī chit sî goá ài te̍k-pia̍t thê-khí, kuí-hāng tī Tâi-oân só͘ ū ê tiong-iàu(sic.) sū-sit.
1) Jî-kháu(sic.) koè-to.
Chit chūn ê jîn-kháu, í-keng beh oá kong-ho̍k hit sî ê nn̄g-poē. Thó͘-toē lóng bô khah ke, nā-sī lâng ti̍t-ti̍t ke-thiⁿ, che oē suî-sî ti̍t-chiap éng-hióng lán ê chia̍h kap toà ê būn-toê. Che kiám kap ka-têng bô koan-hē?
2) Keng-chè khùn-lân
Oh chhē thâu-lō͘, ia̍h siu-ji̍p chió, nā-sī seng-oa̍h huì-iōng koân, keng-chè kun-pún boē an-tēng. uī-tio̍h án-ni, liân hū-jîn-lâng ia̍h tio̍h chhut-khì goā bīn chhē kang-chok á-sī tī chhù-lāi choè hù-gia̍p. Che kiám boē éng-hióng ka-têng?
3) Kūn-tāi kang-gia̍p.
Í-chêng sī lông-gia̍p kok-ka, nā-sī bô kang-gia̍p hoà toè boē tio̍h. Chit ê kang-gia̍p hoà kap it-chhè to͘-chhī chi̍p-tiong, si̍t-chāi ū ti̍t-chia̍p éng-hióng keng-chè, siā-hoē, í-ki̍p bûn-hoà ê put-an. Ka-cho̍k siū sì-soàⁿ, lâng ia̍h ná ke-khì hoà. Si̍t-chāi beh cháiⁿ-iūⁿ thang chun-tiōng kò-jîn ê jîn-keh?
4) Bîn-chú chú-gī.
Chiàn-cheng āu só͘ liû-hêng ê bîn-chú chú-gī, ū joā-choē lâng si̍t-chāi lí-kái hit ê cheng-sîn? Bîn-chú ê cheng-sîn sī oē iok-sok ka-kī, chóng-sī lâng lóng gō͘-hoē teh loān-iōng "chū-iû" Chit ê chhò-gō͘; ū éng-hióng tī sin sî-tāi kap kū sî-tāi kan ê put-hô.
5) Se-iûⁿ bûn-hoà
Ū joā-nih choē ê put-liông bûn-hoà, iû-goân ū chìn-kháu chiâⁿ-choè toā éng-hiông. In-uī án-ni, hō͘ lán ê Tang-iûⁿ ki-pún to-tek(sic.) soà hūn-loān, tì-kàu éng-hióng kàu tī ka-têng ê hong-khì.
2. Ka-têng guî-ki.
Taⁿ lán lâi khoàⁿ ka-têng ê sî, beh hoat-kiàn tio̍h chin choē khùn-lân tiám. Goân-lâi eng-kai sī hô-khì ai-ai ê ka-têng, kin-á-ji̍t choē-choē pìⁿ-choè oàn-tò͘, saⁿ-chiⁿ, bô lí-kái, bô hia̍p-le̍k, chi̍t lâng chi̍t lō͘ ê thoân-thé . Ū choē-choē ka-têng, in ê chhù put-kò sī kan-ta pìⁿ-choè si̍t-tn̂g beh chia̍h-pn̄g, choè lú-khoán beh hioh-khùn ê só͘-chāi nā-tiāⁿ. Si̍t-chāi sī khó-lîn kàu-ke̍k! Che kiám m̄-sī guî-ki?
1) Chè-tō͘ piàn-oāⁿ.
Í-chêng lán ê thoân-thóng chiū-sī toā ka-cho̍k chè-tō͘, nā-sī í-keng chiām-chiām oāⁿ choè sió ka-têng chú-gī. Chóng-sī kàu sím-mi̍h thêng-tō͘ thang án-ni piàn-oāⁿ? Ū-sî uī-tio̍h m̄-chiâⁿ lióng-pêng, hoán-tńg hoat-seng mâu-hoân.
2) Khiàm-kheh thoân-kiat
Hu-hū, pē-kiáⁿ, hiaⁿ-tī, ta-ke sim-pū, í-kip chhin-lâng ê tiong-kan, ū khiàm-kheh saⁿ-thiàⁿ, saⁿ thé-thiap ê sim. Sió siā-hoē ê ka-têng boē thang chiâⁿ-choè chi̍t-sim, boē bián-tit tī muí-ji̍t ê sin-bûn só͘ khoàⁿ ê lī-hun, thâi-lâng, chū-sat, sio-kò téng; lóng sī tuì chia khí-in.
3)Tō-tek hù-pāi(sic.).
Choē-choē put-liông ê gû-lo̍k, tiān-iáⁿ, á-sī siáu-soat ū éng-hióng chit ê siā-hoē, tì-kàu lâm-lú kan ê koan-hē soà oai-chhoah. Hiah-nih choē ê kong-kiōng tê-sek á-sī kun-tiong lo̍k-hn̂g, kiám ū iáⁿ boē éng-hióng lán ê ka-têng?
4) Sit-lo̍h kàu-io̍k.
Pē-bó ê put-hô, á-sī bô koan-sim gín-ná, ū-sī tuì gín-ná ê kàu-io̍k oân-choân ēng lī-kí tek, bô chun-tiōng gín-ná ê jîn-keh. Chiah ê lóng ū chiâⁿ-choè kín-á-ji̍t ê siàu-liân hoān-choē ê toā goân-in. Chhut thài-pó thài-moē ê ka-têng lāi, kun-pún ū sit-lo̍h si̍t-chāi ê kàu-io̍k.
5) Hun-in būn-toê.
Beh chiâⁿ chi̍t ê ka-têng sī tuì kiat-hun lâi khai-sí, án-ni nā oē sū-sian hó-hó chí-tō hun-in, ún-tàng thang kî-thāi chiong-lâi ū suí ê ka-têng. Tī koè-khì, si̍t-chāi ū loā-choē lâng koan-sim tī chit tiám? Chin khó-sioh, lán nā kóng hun-in chí-tō, chí-ū teh siūⁿ" choè moê-lâng tàu kài-siāu" nā-tiāⁿ.
3. Kàu-hoē ê khò-toê
Kì-jiân ka-têng sī hiān-kim ê toā būn-toê, tàu-tí sí sím-mi̍h lâng tio̍h hū chit ê chí-tō ê chek-jīm? Kiám thang kan-ta kî-thāi siā-hoē ê hong-siaⁿ á-sī thoân-thóng?
Kàu-hoē sū-si̍t sī ài khiā tī siā-hoē ê bīn-chêng lâi kiâⁿ, sui-jiân sī chió-chió ê sò͘ gia̍h, lán eng-kai ài ū chhòng-chō tek ê khuì-la̍t.
uī-tio̍h án-ni, tī chit tia̍p kàu-hoē ê tiōng-iàu hong-chiam ū nn̄g hāng:
1) Ka-têng ê kàu-hoē.
Muí chi̍t ê Ki-tok-tô͘ ka-têng chiū-sī kàu-hoē ê ki, tio̍h ài chiâⁿ-choè chit ê sió kàu-hoē tī só͘ khiā-khí ê só͘-chāi kan-chèng Iâ-so͘ Ki-tok. uī-tio̍h chit ê hong-chiam, lán ài tì-ì ka-têng ê kàu-io̍k, ia̍h tī bo̍k-hoē siōng muí ka-têng kap kàu-hoē ài bi̍t-chhiat ê liân-lo̍k.
2) Sìn-gióng ê seng-oa̍h hoà.
Lán nā khoàⁿ kàu-hoē ê le̍k-sú, oa̍h-oa̍h ê sìn-gióng lóng ū thong-koè i ê seng-oa̍h piáu-hiān chhut-lâi. Kì-jiân lán beh chiâⁿ-choè Ki-tok hoà ka-têng, lán nā oē ēng Ki-tok ê sìn-gióng piáu-hiān tī ji̍t-siông ê seng-oa̍h, che chiah oē lī-ek lán ê ka-têng í-ki̍p chèng-kô(sic.) ê siā-hoē.
Taⁿ koan-hē ka-têng būn-toê ê gián-kiù, saⁿ-kap kán-tan lâi siūⁿ lán Tâi-oân kàu-hoē tī koè-khì só͘ choè--ê, í-ki̍p kî-thāi chiong lâi eng-kai tio̍h choè--ê.
1)Hoê-sióng koè-khì.
Í-chêng ū kuí-uī bo̍k-su, put-chí tì -ì tī ka-têng seng-oa̍h būn-toê ê gián-kiù, put-kò che chí-ū sī tī in ê bo̍k-hoē siōng tām-po̍h teh thê-khí jî-í.
Kàu-tī 1954 nî 11ge̍h 2-16 ji̍t, ū 10 miâ(pau-hâm goā kàu-phài), tāi-piáu khì chham-ka, "Tang A Ki-tok-kàu ka-têng gián-kiù tāi-hoē" tò-tǹg-lâi. Tuì chit-sî khí, tāi-ke ê ba̍k-chiu ū ke khah khoah, ia̍h jīm-bat chit ê tiōng-iàu sèng.
āu-lâi ia̍h bat sêng-li̍p "Ki-tok-hoà ka-têng seng-oa̍h gián-kiù-hoē," á-sī ū tāi-piáu chhut-kok chham-ka 1958 nî 2 ge̍h 1-4 ge̍h 25 ji̍t tī Thài-kok ê "Tang Lâm A kiat-hun, ka-têng būn-toê gián-kiù-hoē."
Sū-si̍t í-keng ū kuí-uī chin koan-sim ê lâng tī hia, tī chia teh hoàn-khí ka-têng seng-oa̍h būn-toê, sī thang hoaⁿ-hí ê sū.
Chóng-sī chin khó-sioh, kàu taⁿ iáu boē thang ū sím-mi̍h kè-sio̍k sèng ū la̍t ê chó͘-chit, á-sī gián-kiù tiong-sim thang chhui-hêng kap kióng-èng choē-choē ê su-iàu.
2) Kî-thāi chiong-lâi.
1. Siat-li̍p gián-kiù-hoē.
ēng iú-sim ê lâng kap kuí-uī choân-ka(sic.), thang siat-li̍p chi̍t ê tông-chì ê gián-kiù-hoē; thong-koè chit ê hoē hoat-toê, thó-lūn thang thê-chhut chí-tiám hō͘ kàu-hoē.
Só͘ tio̍h thó-lūn ê būn-toê, chiàu ē-bīn:
Ka-têng chè-tō͘ ê būn-toê.
Sèng, ài-chêng, kiat-hun koan.
Hun-in ê chún-pī.
Hun-in ê chiap-tâm.
Pē-bú ê kàu-io̍k.
Sán-jî ê būn-toê.
Ka-têng kàu-io̍k.
Ji̍t-siông seng-oa̍h.
Ka-têng kap kàu-hoē.
Ka-têng kap siā-hoē.
Ka-têng chí-tō.
Chheng-liân chí-tō.
Hùn-liān chí-tō-chiá.
Hoat-khan ka-têng cha̍p-chì.
2.Kiông-hoà Ka-têng-pō͘ hū-lú-hoē.
Tiong-hoē Ka-têng-pō͘ beh gián-kiù ê hoān-uî tio̍h ài khah khoah, thang chí-sī kok kàu-hoē beh choè ê hong-chiam. Hū-lú-hoē sī khiā tī tē-it-soàⁿ teh kang-chok, ǹg-bāng oē gián-kiù choân-poaⁿ tek "Ka-têng seng-oa̍h būn-toê."
3. Hùn-liān chí-tō-chiá.
Chhiat-chhiat su-iàu ū choân-bûn ê jîn-châi, thang hū-khí chit ê tiōng-iàu ê kang. ǹg-bāng oē tuì Sîn-ha̍k-tek, i-ha̍k-te̍k, sim-lí-tek, cheng sîn-tek téng, ê kok hong-bīn chuut léng-to ê âng(sic.).
Kî-thāi tuì kin-nî khí, oē koh khah choē lâng uī-tio̍h "Ki-tok sī ngó͘ ka chi Chú"(基督是我家之主) lâi ló͘-le̍k.
Pit-chiá:
Goân-che̍k: Tâi-tiong koān,34 hoè.
Ha̍k-gia̍p: Tâi-oân Sîn-ha̍k-īⁿ.
Bí-kok Bangor Sîn-ha̍k-īⁿ.
Hiān-jīm: Sin-tiàm kàu-hoē bo̍k-su,
Kiam Tâi-oân Sîn-ha̍k-īⁿ káng-su.