Bo̍k-su-niû kap ka-têng
Uí Lé-sùn Bo̍k-su-niû
1961年3月867期 15-18
Chiaⁿ ge̍h 9 ji̍t, tī Tâi-pak Siang-liân kàu-hoē ū khui kin-nî-tō͘ thâu chi̍t hoê ê Tâi-pak kūn-kau Thoân-kàu-su liân-gî-hoē. Ū phoà-lē chiau-thāi choē-choē bo̍k-su kap bo̍k-su-niû lâi hù-hoē, ia̍h tī hoē-tiong ū tit-tio̍h Uí Bo̍k-su-niû (偉禮遜牧師娘－Mrs. Wilson) te̍k-pia̍t ê káng-ián. I sui-jiân lâi Tâi-oân iáu bô joā kú, chóng-sī ū ēng chin suí koh chheng-chhó ê Tâi-oân oē lâi hoat-piáu "Bo̍k-su-niû kap ka-têng" ê būn-toê. Hù-hoē ê lâng lóng ū siū chin toā ê kám-kek kap kà-sī. Taⁿ ū tit-tio̍h I ê ún-chún, chiong hit ê loē-iông beh khan-chài tī chia. ǹg-bāng lán oē tit-tio̍h choē-choē ê pang-chān. To-siā Uí Bo̍k-su-niû! (Tīⁿ Liân-tek).
Ū chi̍t uī chhut-miâ ê bo̍k-su, miâ kiò-choè Blackwood, ū siá choē-choē pún ê chheh. Kî-tiong kuí-nā pún sī koan-hē choè bo̍k-su ê tāi-chì. Ū chi̍t pái, i ū chhiáⁿ i ê hū-jîn-lâng siá chi̍t pún koan-hē choè bo̍k-su-niû ê chheh. Só͘-í i ê hū-jîn-lâng chiū siá chi̍t pún chheh kiò-choè "Bo̍k-su-niû", hit ê loē-iông chin chhù-bī, koh ū lī-ek. I ū kóng-khí nn̄g hāng: bo̍k-su-niû tī i ka-kī ka-têng; tī hoē-iú ê tiong-kan tio̍h ài cháiⁿ-iūⁿ.
Taⁿ lán Tiúⁿ-ló Kàu-hoē khoàⁿ ka-têng kàu-io̍k choè chin iàu-kín ê sū, só͘-í chit sî goá ài siông-sè kóng "Bo̍k-su-niû kap ka-têng " ê hong-bīn.
Tī thâu chit chiuⁿ ū kóng, koan-hē bo̍k-su-niû pún-sin ê jîn-keh. Pit-chiá kóng, "bo̍k-su-niû eng-kai tio̍h choè chin hó châi-tek ê hū-jîn-lâng." Ū put-chí choē ê hoē-iú bat siá phoe kā i piáu-sī bo̍k-su-niû eng-kai ài choè sím-mi̍h khoán ê lâng. Hiah ê sìn-tô͘ tāi-seng lóng ū kóng-khí i tio̍h choè chi̍t ê khiân-sêng ê Ki-tok-tô͘. Tāi-khài chit hāng lán khah m̄-bián kóng. Chóng-sī uī-tio̍h goá ka-kī tio̍h ài kóng, in-uī goá ū sî hiah-nih bô êng choè Má-tāi, khah bô sî-kan thang choè Má-lī-a, chē tī Iâ-so͘ ê kha-ē, thiaⁿ I ê oē.
Bo̍k-su-niû tio̍h ài choè hoaⁿ-hí ê lâng, ū bî-chhiò khoài-lo̍k ê bīn. I ê bīn-māu nā chin giâm, lâng chiū m̄-káⁿ kūn-oá i. ia̍h tio̍h chin gâu choè lâng, tông-chêng pa̍t lâng. I tio̍h ài thiaⁿ lâng ê būn-toê chóng-sī tek-khak m̄-thang chiong só͘ thiaⁿ ê koh kóng-chhut. I chin hán-tit beh tiong-kò pa̍t lâng, chí-ū hoaⁿ-hí pang-chān lâng tī kî-tó thang thiaⁿ-thàn Siōng-tè ê chí-ì.
Bo̍k-su-niû m̄-bián chin suí, chóng-sī i eng-kai choè sò͘-sò͘ hó khoàⁿ, ū lâng-iân ê lâng. Bô-lūn tī chhù-nih á-sī tī goā-bīn, i ê chhēng saⁿ m̄-thang siūⁿ chhìn-chhái. Lâng siông-siông lâi chhē bo̍k-su, bo̍k-su-niû, i ê khoán-sit m̄-thang hō͘ lâng-kheh tio̍h chi̍t kiaⁿ. Bat ū chi̍t uī lāu bo̍k-su teh pī-pān tō-lí, i muí pái lóng chin soè-jī, khoàⁿ kiàⁿ, khoàⁿ i ê saⁿ ū lóng chheng-khì hó-sè á bô. I soat-bêng kóng, "Siōng-tè siúⁿ-sù goá ê seng-khu bô sím-mi̍h hó khoàⁿ, chóng-sī goá chit ê seng-khu iû goân sī choè Sèng Sîn ê tiān, só͘-í goá ài chhēng chheng-khì-siùⁿ ê saⁿ. Te̍k-pia̍t nā tī kóng tō-lí ê sî, ǹg-bāng goá ê saⁿ oē choè kham-tit khiā tī Ông ê bīn-chêng ê." Lán nā oē kì-tit lán sī siông-siông tī Siōng-tè ê bīn-chêng, lán it-tēng boē lām-sám chhēng saⁿ, kóng oē, á-sī chò tāi-chì.
Só͘-í tē it hāng sī lāi-bīn, goā-bīn bo̍k-su-niû tio̍h choè ū châi-tek ê hū-jîn-lâng, tī i ê jîn-keh kap khoán-sit bô poàⁿ hāng thang hō͘ pa̍t lâng kî-koài, sit-bāng.
Tē-jī hāng sī bo̍k-su-niû kap bo̍k-su. Goá tú-chiah só͘ kóng hit pún chheh, ū chi̍t toāⁿ goá ài hoan-e̍k kài-siāu hō͘ tāi-ke. Hit ê ì-sù hui-siông suí, án-ni siá kóng, "Bo̍k-su-niû tio̍h oá-khò lí ê ta-po-lâng. Choan-sim chi̍t-ì sìn-khò i , ǹg-bāng i oē choè toā ê kang-chok, ia̍h tio̍h pang-chān i án-ni choè. Tio̍h sìn-jīm i, thoè i kî-tó,Siông-siông ēng sim tông-chêng i. Sui-jiân bî-soè ê tāi-chì, iû-goân pó-hō͘ i. Tio̍h bián-lē, o-ló kap thun-lún. án-ni lán ê ka-têng tek-khak beh chiâⁿ-choè hok-khì moá-moá ê só͘-chāi." Si̍t-chāi m̄-thang chhin-chhiūⁿ Iok-pek ê hū-jîn-lâng, tng Iok-pek tē-it khiàm-kheh i pang-chān ê sî, i kóng, "Tio̍h kū-choa̍t Siōng-tè, lâi sí!"
Goá kóng pó-hō͘ bo̍k-su, kiám-chhái ū lâng beh chin kî-koài. Chū-jiân hit ê ì-sù sī pó-hō͘ i ê seng-khu hō͘ i ióng-kiāⁿ------hō͘ i chia̍h hó mi̍h, khǹg i tio̍h hioh-khùn, á-sī thit-thô chi̍t-ē. Goá kā Uí Bo̍k-su kóng, i sī goá ê tē-sì ê gín-ná, só͘-í goá tio̍h chiàu-kò͘ i.
Chóng-sī koh khah iàu-kín ê, sī pó-hō͘ i ê lêng-hûn. Tio̍h kò͘ bo̍k-su ê tha̍k-chheh-pâng ê mn̂g, pó-hō͘ i ū kî-tó ê sî-kan. In-uī i nā beh iúⁿ-chhī lâng ê lêng-hûn, i su-iàu ka-kī tio̍h tāi-seng chia̍h "oa̍h-miā ê lêng-niû ." Kiám-chhái goán choè bo̍k-su-niû siuⁿ koè-thâu chia̍p-chia̍p chhá bo̍k-su. I nā tī chhù-nih, goán chin suî-piān kiò i lâi siu-lí chit hāng, khoàⁿ hit hāng, á-sī choè sím-mi̍h......M̄-chai ū iáⁿ bô?
ia̍h ū chin choē lâng beh lāi chhē i, lán kiám m̄-bián khó-lū? Phì-jû lâi kóng chá-khí-sî bo̍k-su teh tha̍k-chheh ê sî, ū lâng lâi chhē i. Bo̍k-su-niû tio̍h tāi-seng chhiáⁿ lâng-kheh ji̍p kheh-thiaⁿ, mn̄g khoàⁿ ū sím-mi̍h tāi-chì. Nā-sī ū iàu-kín, thang kā i siat-hoat tī ē-po͘ ê sî-kan lâi kìⁿ bo̍k-su. Nā-sī kín-kip ê tāi-chì, chū-jiân thang liâm-piⁿ kiò bo̍k-su chhut-lâi siat-hoat. Ū chin choē lâng sī chí-ū beh lâi boē mi̍h-kiāⁿ, á-sī lâi chē-chē leh, bô sím-mi̍h iàu-kín ê tāi-chì. Nā án-ni choè, m̄-bián chhá bo̍k-su, bo̍k-su-niû thang thoè i siat-hoat. Bat ū chi̍t uī bo̍k-su-niû kā goá kóng, "Goá ta̍k chá-khí thàu-chá peh khí-lâi, chò chhù-lāi ê khang-khoè, pī-pān thong-ji̍t ê chhài, hō͘ goá kap gín-ná lóng hó-sè. Kàu 8 tiám ê sî, nā ū lâng lâi goán tau, goá m̄-bián tio̍h-kip hoân-ló, in-uī lóng-chóng hó-sè. Lâng nā ài goá kap in kau-poê, tha̍k Sèng-keng, kî-tó, á-sī kiò goá chhut-khì kā lâng pang-chān lóng bô sím-mi̍h būn-toê, goá an-sim thang khì. Hoē-iú ia̍h an-sim chai nā lâi chhē goá, m̄-sī beh hō͘ goá mâ-hoân. Lâng nā bô lâi, goá thang chē, pó͘ saⁿ, pī-pān Chú-ji̍t-o̍h ê tāi-chì, á-sī kap gín-á thit-thô, kà-sī in." Che si̍t-chāi sī chi̍t ê bô pêng-siông ê bo̍k-su-niû, i ê chò-hoat chin chiàⁿ ū toā ê kè-ta̍t.
Téng-bīn ū kóng tio̍h bián-lē bo̍k-su, ia̍h tio̍h o-ló i; chóng-sī m̄-nā kan-ta án-ni, ia̍h tio̍h kā i phoe-phêng. Ū chi̍t uī bo̍k-su-niû mn̄g i ê tiōng-hu kóng, "Lí tī kóng tō-lí ê sî, thâu-khak oē thiàⁿ á m̄-sī?" I ìn kóng, "Bô, Lí cháiⁿ-iūⁿ án-ni mn̄g?" Bo̍k-su-niû bî-chhiò kóng, "In-uī lí ná kóng ná soè-siaⁿ!" Bo̍k-su nā ū chit khoán bô hó ê si̍p-koàn, á-sī i ê siaⁿ bô hó thiaⁿ, ū sím-mi̍h chhò-go(sic), bo̍k-su-niû tio̍h pang-chān i , hō͘ i hó-sè, Chóng-sī m̄-thang hō͘ chhù-goā ê lâng thiaⁿ-kìⁿ, tio̍h ēng jîn-ài ê sim kā i kóng, khoàⁿ choè chhin-chhiūⁿ i ka-kī ê chhò-gō͘ chi̍t-poaⁿ-iūⁿ. In-uī kiat-hun liáu ê hu-hū si̍t-chāi sī chiâⁿ-choè chi̍t-thé! Tio̍h thèng-hāu bo̍k-su tī ū êng, ū an-chēng ê sî-kan kap i tâm-lūn, ia̍h m̄-bián kóng-khí i lóng-chóng ê chhò-gō͘. Chi̍t pái chi̍t hāng chiū kàu-gia̍h. Chóng-sī tek-khak mài hō͘ i loé-chì. Bo̍k-su-niû tio̍h ài bián-lē tông-chêng, thang hō͘ bo̍k-su chai i tī ho̍k-bū Siōng-tè ê kàu-hoē ê sî, siông-siông ū chi̍t ê tâng-phoāⁿ, i m̄-sī ko͘-toaⁿ.
Tē-saⁿ hāng: Bo̍k-su-niû tio̍h choè chhù-nih ê khang-khoè. Lán í-keng chai bo̍k-su-niû ka-kī uī-tio̍h Iâ-so͘ tio̍h chheng-chhó, hó khoàⁿ. Chiàu án-ni, i ê chhù ia̍h tio̍h hō͘ lâng chai Iâ-so͘ ū tiàm tī hia. Chhù-lāi tio̍h ài chheng-khì-siùⁿ, chong-sek bô sím-mi̍h iàu-kín. Hó khoàⁿ ê chhù, bô it-tēng sī hó gia̍h ê chhù. Lán só͘ ēng ê mi̍h-kiāⁿ nā-sī chim-chiok boé-ê, ū chheng-khì, chheng-chhó, chiū thang choè chin hó khoàⁿ ê khoân-kéng.
Goá ia̍h chai che sī chin toā ê būn-toê. Gín-ná sì-koè thit-thô, chin gâu sńg, gâu huí-hoāi mi̍h-kiāⁿ. Chhù ná soè keng ná oh hō͘ gín-ná tiām-tiām, hó-sè. Chóng-sī tio̍h chhì khoàⁿ-māi. Lán lâi siat-hoat chi̍t keng pâng-keng choè kheh-thiaⁿ, ta̍k ji̍t hō͘ i chheng-khì hó-sè, gín-ná m̄-hó hō͘ in ji̍p-khì hia thit-thô. án-ni bo̍k-su-niû khah an-sim, chai-iáⁿ ū chi̍t ê só͘-chāi put-koán-sî thang chhiáⁿ lâng-kheh lâi chē. Che m̄-nā sī uī-tio̍h lâng-kheh ê sū, chheng-chhó hó khoàⁿ ê chhù thang chiâⁿ-choè khah hó ê khoân-kéng hō͘ bo̍k-su tha̍k-chheh, hioh-khùn, hō͘ gín-ná o̍h choè tiong-sim ê Ki-tok-tô͘, hó ê kok-bîn. Bo̍k-su-niû tī kàu-hoē nā siuⁿ koè-thâu bô êng, i oē bô sî-kan thang koán-lí i ka kī(sic) ê chhù, che tio̍h khó-lū ê sū. Te̍k-pia̍t chin iàu-kín ê, sī tng gín-ná iáu soè-hàn ê sî, i eng-kai tio̍h ēng kang tī ka-kī ê ka-têng ê Chú-ji̍t-o̍h, lâi hùn-liān kiáⁿ-jî hō(sic) in choè Siōng-tè ê lô͘-po̍k. Khang-khoè m̄-thang siuⁿ choē, tio̍h kè-e̍k kap soán-te̍k ta̍k khoán ê tāi-chì. Lí nā ū a-má á-sī sió-moē thang kā lí pang-chān, lí chiū chin hok-khì. Chóng-sī lí í-goā bô poàⁿ-lâng thang choè lí ê gín-ná ê iāu-bú. Goá ê siōng soè-hàn ê gín-ná chin thiàⁿ chhiàⁿ-kang ê lâng, in ia̍h thiàⁿ i chhin-chhiūⁿ in ka-kī ê sió-moē. Chóng-sī goá nā khah hán-tit tī chhù-nih, tńg-lâi ê sî gín-ná chiū cháu-lâi phō goá ê kha, ná kiâⁿ ná kóng, "Ma-ma phō, ma-ma phō. " Hit sî-chūn siáⁿ lâng thang kóng, lāu-bú kap gín-ná sī hô-téng ê chhin-bi̍t?
Chin khó-sioh, ū chin choē Ki-tok-tô͘ ê gín-ná tú-tio̍h kū-choa̍t, in-uī i ê pē-bú siuⁿ bô êng teh pang-chān pa̍t lâng, soà boē kì-tit Siōng-tè tī chhù-nih só͘ siúⁿ-sù in ê chek-jīm. Lán tio̍h kà-sī lán ê gín-ná, kap in thit-thô, chò khang-khoè, chò lé-pài. Thang hō͘ in tī lán ê seng-oa̍h lāi-bīn khoàⁿ-tio̍h Iâ-so͘
Bo̍k-su-niû thang kà pa̍t lâng gîm-si, ji̍h hong-khîm, á-sī kà-sī Chú-ji̍t-o̍h ê ha̍k-seng. Chóng-sī i bô tú-tú tio̍h ka-kī choè, in-uī ia̍h ū pa̍t-lâng thang choè chiah ê kang, á-sī tio̍h chióng-lē pa̍t-lâng lâi choè. I tio̍h hō͘ i ê ka-têng thang pìⁿ-choè pêng-an, khoài-lo̍k ê só͘-chāi, lâi choè hoē-iú ê bô͘-iūⁿ.
Bo̍k-su-niû nā choè Siōng-tè ê chú-hū, sī choè iàu-kín ê ho̍k-bū. Goān Chú pang-chān lán Tâi-oân kàu-hoē ê bo̍k-su-niû, oē choè Siōng-tè só͘ hoaⁿ-hí ê hū-jîn-lâng!
Pit-chiá:
Goân-che̍k: Bí-kok, 30 hoè
Ha̍k-gia̍p: Bí-kok Rutgers Tāi-ha̍k.
Chú-hū.
