Bó-sèng-ài ê pún-chit
Lîm Iû Kim-pó
1961年5月869期 3-5
Tuì 1914 nî Bí-kok Kok-hoē thong-koè muí-nî ê 5 goe̍h tē 2 lé-pài chò " Bó-chhin-cheh" í-lâi, tī sè-kài chē-chē kok-ka ê lâng lóng ū teh siú chit ê cheh-ji̍t. Chit ê sī tuì Bí-kok ê An-na lú-sū lâi thê-chhiòng khí, i ê pún-ì sī kóng, lán m̄-nā hàu-kèng chāi-siⁿ ê lāu-bú, iā tio̍h iōng chi̍t ê ji̍t lâi siàu-liām koè-óng khì ê lāu-bú. Chit ê ūn-tōng oē thang tit-tio̍h thong sè-kài chin chē kok ê chàn-tông, thang kóng sī uī-tio̍h "Bó-sèng-ài" chhim-khek ê ìn-siōng táⁿ-tōng thong sè-kài ê lâng ê sim ê iân-kò͘. Só͘-í lán tī chia iā lâi siūⁿ tām-po̍h bó-sèng-ài ê sū, tek-khak m̄-sī bô ì-gī.
Lūn kàu lāu-bú kap kiáⁿ ê koan-hē nn̄g ê pún-lâi sī chi̍t thé. Hoāi-īn(sic) í-āu keng-koè 10 goe̍h-ji̍t ê sî-kan, kiáⁿ jî chiah tuì lāu-bú ê seng-khu pun chhut-lâi to̍k-li̍p seng-chûn ê. Só͘-í tuì lāu-bú chit bīn lâi kóng, kiáⁿ-jî chiū-sī i ê seng-khu ê chi̍t-pō͘-hūn. In-uī án-ni lāu-bú lia̍h kiáⁿ-jî ê hoaⁿ-hí chò hoaⁿ-hí, lia̍h kiáⁿ-jî ê kan-khó͘ chò ka-kī ê kan-khó͘. Só͘-í ū sî chò lāu-bú ê, goān-ì hi-seng ka-kī ê it-chhè, liân ka-kī ê sìⁿ-miā iā hoaⁿ-hí uī-tio̍h kiáⁿ-jî lâi hi-seng, lâi pó-hō͘ chiàu-kò͘ i ê kiáⁿ-jî. Chit khoán chong-ko(sic) ê bó-sèng-ài si̍t-chāi hō͘ lâng chin siū kám-tōng. Tī tōng-bu̍t kài iā siông-siông khoàⁿ-kìⁿ chit khoán ê chûn-chāi. Chhin-chhiūⁿ ke-bó iōng i ê si̍t lâi jia-khàm i ê ke-á-kiáⁿ, pún-sin hō͘ hoé sio-sí iā bô cháu. Á-sī hái-káu m̄-kiaⁿ lâng iōng chhèng phah-sí, iōng pún-sin lâi jia-khàm i ê kiáⁿ, chit khoán ê cheng-hêng(sic) oē kám-tōng beh lia̍h i ê lâng m̄-kam kā i phah-sí. Tuì chit tiám lâi khoàⁿ, bó-sèng-ài ê hoat-seng sī tuì tōng-bu̍t ê pún-lêng-te̍k ê, pēng m̄-sī tuì tō-te̍k(sic) koan-liām, iā m̄-sī uī-tio̍h lí-lūn-te̍k, hoat-lu̍t-te̍k, á-sī táⁿ-soàn-te̍k lâi teh thiàⁿ i ê kiáⁿ-jî. Sī tuì tī chū-hoat-te̍k, pún-lêng-te̍k, bô thiàⁿ tòng-boē-tiâu lâi teh thiàⁿ kiáⁿ-jî. In-uī pún-lêng-te̍k kám-kak kiông-lia̍t ê thiàⁿ-chêng, só͘-í ū sî i-seng í-keng kóng bô hoat-tō͘ thang kiù ê kiáⁿ-jî, uī-tio̍h lāu-bú bô-mî bô ji̍t hiàn-sin-te̍k ê khoàⁿ-kò͘, siông-siông kiù-liáu kiáⁿ-jî ê sìⁿ-miā.
Thiàⁿ ê ūn-iōng-siōng oē thang hun chò nn̄g khoán.
Thâu chi̍t khoán sī ài lâng thiàⁿ. Chit khoán ê iàu-kiû tû-khì chin-chiàⁿ hēng-ūn ê lâng í-goā, toā-pō͘-hūn ê lâng lóng boē tit-tio̍h cha̍p-hun ê boán-chiok , tì-kàu sit-bāng.
Koh chi̍t khoán chiū-sī ài thiàⁿ lâng. Chit khoán ê thiàⁿ nā-sī bô siūⁿ pò-tap, bô tiâu-kiāⁿ ê thiàⁿ lâng, thiàⁿ lâng lia̍h chò hoaⁿ-hí, oē hō͘ lâng kám-kak chin ê hēng-hok. Lāu-bú ê thiàⁿ chiū-sī chit khoán ê thiàⁿ.
Chit khoán hiàn-sin-te̍k, hi-seng-te̍k bô kiû pò-tap ê bó-sèng-ài, si̍t-chāi chin-chiàⁿ pó-kuì koh ū chin toā ê le̍k-liōng.
Ū chi̍t pái chi̍t ê Lú Tiong ê ha̍k-seng put-boán hiān-siōng, kap i ê pêng-iú sio-chio beh cháu-lī ka-têng, kàu tiong-tàu ê sî hian-khui in lāu-bú só͘ pī-pān hō͘ i ê piān-tong, chiah koh siūⁿ tio̍h in lāu-bú koè-khì tuì i ê thiàⁿ boē-kìm-tit lâu ba̍k-sái, chiū kā pêng-iú kóng, lāu-bú chiah-nih thiàⁿ goá, goá kiám thang án-ni chò lâi hō͘ lāu-bú kan-khó͘ sim? Chiah ê oē iā kám-tōng tio̍h i ê pêng-iú ê sim, nn̄g lâng chiah koh sio-chio tńg-khì. Che chiū-sī bó-sèng-ài ê le̍k-liōng kiù i ê kiáⁿ-jî chi̍t ê lē. Tī chia lán thang chai lāu-bú ê thiàⁿ tio̍h hō͘ kiáⁿ-jî bô-lūn toā sió sū liân sim-té só͘ ū ê iā káⁿ pâi-lia̍t tī i ê bīn-chêng kap i chham-siông chiah thang kóng sī sêng-kong.
Beh chò kàu án-ni tio̍h ài tuì pêng-siông-sî hō͘ kiáⁿ-jî ū khak-sìn lāu-bú ê thiàⁿ-sim kap sìn-khò i ê sim. Siong-sìn lāu-bú bô-lūn sím-mi̍h tāi-chì lóng ē lí-kái kap tông-chêng i ê kiáⁿ-jî, nā tuì lāu-bú kóng, it-tēng ē tit-tio̍h i ê chí-tō kap pang-chān.
Só͘-í hiân-bêng ê lāu-bú m̄-nā pún-lêng-te̍k thiàⁿ-sioh i ê kiáⁿ-jî, chìn chi̍t pō(sic) tio̍h ēng lí-sèng kap tì-huī lâi chí-tō i ê kiáⁿ-jî.
Chhin-chhiūⁿ chāi-chá Bēng-bú sam-chhian ê kò͘-sū, chiū-sī chi̍t ê chin hó ê phiau-chún, in-uī beh oân-sêng kiáⁿ-jî ê jîn-keh, kan-ta oá-khò lāu-bú ê thiàⁿ-chêng sī bô kàu-gia̍h, kiáⁿ-jî só͘ khiā-khí ê khoân-kéng kap i ê ji̍t-siông seng-oa̍h, tuì i ê jîn-keh oân-sêng ê téng-bīn ū chin toā ê éng-hióng la̍t.
Só͘-í choè lāu-bú ê, pún-sin chiū ài ū hó ê tek-hēng, ta̍k hāng tio̍h ē thang choè kiáⁿ-jî ê bô͘-hoān chiah ē thang oân-sêng bó-sèng-ài ê bo̍k-te̍k. Nā kan-ta bông-bo̍k-te̍k ê thiàⁿ, bô ū jîn-keh-te̍k ê chō-chiū, hit ê bó-sèng-ài sī khang-khang.
Chhin-chhiūⁿ kūn-lâi chin chē thài-pó thài-moē ê chhut-hiān sī lán siā-hoē thâu-thiàⁿ ê chi̍t hāng sū.
Lán kā khoàⁿ hiah ê lāu-bú kiám-sī lóng bô thiàⁿ in mah? M̄-sī, hoán-tńg lóng sī lāu-bú ê le̍k-ài ê khah chē.
Nā-sī án-ni lán thang khoàⁿ-kìⁿ bông-bo̍k-te̍k ê bó-sèng-ài ê guî-hiám hō͘ lán thang kéng-kài. Tī chia lán ài gián-kiù, tio̍h án-choáⁿ lâi ūn-iōng bó-sèng-ài chiah ha̍p-gî? iā-sī chi̍t hāng iàu-kín ê sū.
In-uī lāu-bú thiàⁿ kiáⁿ-jî ê sim ê pek-chhiat, chū-jiân ài kan-sia̍p kiáⁿ-jî ê hêng-tōng, kā i koán-hat, sim-chì(sic) kiông-chè i sūn-thàn lāu-bú ê ì-sù khì chò, tì-kàu ū-sî kiáⁿ-jî nā m̄-thiaⁿ i ê kà-sī ê sî chiū kā i phah. Pún-lâi phah kiáⁿ-jî ê ì-sù sī kéng-kài kiáⁿ-jî hō͘ i oē sūn-thàn lâi kiâⁿ hó. Chóng-sī khah kám-chêng-te̍k ê lāu-bú, siông-siông kìm-boē-tiâu lâi hoat phi-khì(sic), phah kiáⁿ-jî tì-kàu siū-siong, á-sī oàn-hūn kiáⁿ-jî. Tī chia thang hō͘ lán khoàⁿ-chhut thiàⁿ kap oàn sī keh chi̍t-têng choá nā-tiāⁿ. Ū chi̍t ê lâng ū nn̄g ê hāu-seⁿ, chit nn̄g ê hiaⁿ-tī siông-siông ài oan-ke sio phah. Muí pái to sī toā hiaⁿ chau-that sió-tī lâi hō͘ in pē-bú siong-sim. Lāu-pē hó chhuì khó͘-khǹg toā-kiáⁿ, i iā m̄ thiaⁿ. Jiân-āu lāu-pē ko͘-put-chiong iōng bú-le̍k lâi chè-chhâi, ǹg-bāng i kái-piàn, iā-sī bô tit-tio̍h hāu-kó. Tī lāu-pē bô khoàⁿ-kìⁿ ê só͘-chāi, iû-goân phah sió-tī. Tī chit ê tiong-kan lāu-bú tiām-tiām iōng chû ài ê ba̍k-chiu kā i khoàⁿ, koh put-toān thoè in kî-tó. Ū chi̍t ji̍t sió-tī hō͘ toā-hiaⁿ phah kàu lâu-hoeh ê sî, in lāu-bú lâu ba̍k-sái kā i ê toā-kiáⁿ kóng, "Lí ū thiàⁿ lāu-bú bô? Lí kap sió-tī lóng sī lāu-bú ê chi̍t-pō͘-hūn, lí nā ū thiàⁿ lāu-bú, chiū ài thiàⁿ sió-tī. Lí nā ài phah sió-tī chiū tāi-seng lâi phah lāu-bú." Chit ê lāu-bú ê thiàⁿ-sim kám-tōng i ê toā-kiáⁿ, āu-lâi lâu ba̍k-sái hoé-kái. Tuì hia khí toā-hiaⁿ m̄-nā bô koh phah sió-tī, hoán-tńg chin thiàⁿ i, hō͘ lâng chin o-ló.
Hō͘ lán chai hêng-hoa̍t kap oàn-hūn oē siau-bia̍t kiáⁿ-jî ê hàu-sim, koh ke-thiⁿ hoán-khòng. To̍k-to̍k tio̍h iōng chin-si̍t ín-chhoā kiáⁿ-jî chiah oē hō͘ i kiâⁿ chiàⁿ lō͘.
Hó ê lāu-bó m̄-nā thiàⁿ ka-kī ê kiáⁿ-jî, iā tio̍h thiàⁿ sim-pū, chiah oē thang kóng sī oân-choân ê bó-sèng-ài. Bó-sèng-ài sī bô kè-kàu pò-tap ê. Chóng-sī kàu kiáⁿ-jî tióng-sêng chhoā sim-pū liáu-āu, chē-chē ê lāu-bú lóng siūⁿ beh hō͘ sim-pū lâi ho̍k-sāi i. Hit ê sim-kéng si̍t-chāi sī thang lí-kái kap tông-chêng. Tān-sī nā chin-chiàⁿ beh oân-sêng bó-sèng-ài, chiū ài tuì sim-pū iā tio̍h kap kiáⁿ-jî siāng-khoán bô iàu-kiû pò-tap. In-uī si̍t-chè-siōng chò ta-ke ê, nā tuì sim-pū ū siuⁿ-chē ê iàu-kiû, m̄-nā hō͘ sim-pū put-hēng, iā hō͘ ka-kī put-moá kap sit-bāng. Nî-lāu bô siū kiáⁿ-jî sim-pū hoan-gêng ê lāu-bú, toā pō͘-hūn lóng sī iàu-kiû siuⁿ koè chē ê lāu-bú. Hiah ê hō͘ kiáⁿ-jî sim-pū iú-hàu ê , toā to-sò͘ lóng sī tuì sim-pū bô chin-chē ê iàu-kiû, hoán-tńg thiàⁿ sim-pū chhin-chhiūⁿ thiàⁿ kiáⁿ-jî ê lāu-bú. Chit khoán ê ta-ke it-tēng siū sim-pū hàu-sūn kap kám-siā.
Goān choè lāu-bú ê, tit-tio̍h Siōng-tè ê sù-hok ē thang choè chi̍t ê hó ê lāu-bú, lâi oân-sêng tuì Chú só͘ niá-siū ê sù-bēng.
