Hóng-mn̄g saⁿ keng San-tē Kàu-hoē
Lâu Hoâ-gī
1961年6月870期 11-13
Lán ê San-tē kàu-hoē chiâⁿ-chò kīn-tāi thoân-tō-sú siōng ê chi̍t ê kî-chek. Sè-kài ê kàu-hoē ēng kám-thàn ê sim teh chù-ì khoàⁿ i chiân-tô͘, che sī lán Tâi-oân kàu-hoē ê êng-kng, kāng sî iā sī lán tiōng-tāi ê chek-jīm. Lán Pêⁿ-tē ê kàu-hoē ū thiaⁿ-tio̍h in ê siau-sit, nā-sī hán-ti̍t chhin-sin thang kàu tī si̍t-tē lâi khoàⁿ, Sîn-ha̍k-īⁿ uī-tio̍h ài hō͘ ha̍k-seng tuì in ê jīm-sek, tī 4:15---17 ê 3 ji̍t kú goá kap 9 ê ha̍k-seng ū ji̍p-soaⁿ hóng-mn̄g Pai-oan-cho̍k ê 3 keng kàu-hoē. Tit-tio̍h Gô͘ Tông-chhàn Sian-siⁿ ê pang-chān kap an-pâi hō͘ goán ê hóng-būn tit-tio̍h chē-chē ê lī-piān. Te̍k-pia̍t ài kám-siā--ê ū phài Chan Bêng-phiau Sian-siⁿ chò goán ê hiáng-tō.
Goán ê bo̍k-tek sī Pin-tong-koān San-tē-hiong ê 3 keng kàu-hoē : Tek-bûn, Toā-siā, Soa-bô͘. Cha̍p gō͘ ē-tàu tī San-tē-mn̂g ê kàu-hoē siū chiau-thāi tiong-tǹg āu.Chiū khai-sí ǹg Te̍k-bûn kàu-hoē chhut-hoat. Hoâi Iok-hān bo̍k-su kap goán chò-hoé, in uī beh ji̍p khì kí-hêng sèng-tián. Tō-lō oan-khiau sūn soaⁿ-pho khí-lo̍h. Chit tiâu lō͘ sī Ji̍t-jîn khai-chha̍k--ê, tō-lō͘ ū kàu-gia̍h khoah thang hō͘ sió-hêng ê jì-puh cháu. Tō-lō͘ sui-jiân khi-khu, nā-sī tī ba̍k-chêng só͘ hián-chhut ê kong-kéng sī hiông-chòng. Koân ê soaⁿ-chiam, chhim ê kheⁿ-kau, hiám-iàu ê toān-gâi, chheng-liâng ê khong-khì, bō͘-sēng ê chhiū-ba̍k, chiáu-chiah suí ê siaⁿ-im, hoán-hiáng tī an-chēng ê soaⁿ-kok, bí-lē ê soaⁿ-hoe hoat-hòng phang-bī tī tāi-khì tiong......hō͘ lâng ná tī sian-kéng chi̍t-poaⁿ, si̍t-chāi ná chhin-chhiūⁿ ji̍p tī pia̍t sè-kài. Sūn soaⁿ-pak ê iông-tiông(羊腸) ê lō͘, kiâⁿ iok 4 tiám cheng chiū kàu Tek-bûn chng. Ji̍t í-keng lo̍h, léng-khì hō͘ chiah ê chheng-liân-lâng the̍h-chhut koâⁿ-saⁿ khí-lâi chhēng. Goân-lâi chia sī lī hái-bīn 1,300 kong-chhioh. Te̍k-bûn chng ê jîn-kháu iok 130 hō͘, 780 lâng. Kî-tiong sio̍k Tiúⁿ-ló-hoē ê ū 93 hō͘ 430 lâng, sio̍k Thian-chú-kàu ê 100 lâng, sio̍k An-hioh-ji̍t-hoē ê 70 lâng, sio̍k Iâ-hô-hoa-hoē ê 20 lâng, choân chng chí-ū 160 lâng sī hui Ki-tok-tô͘. San-tē-cho̍k ê thoân-tō-su Chiā Bûn-châi Sian-siⁿ tī chia léng-tō, ū 4 miâ tiúⁿ-ló (3 lâm 1 lú) ê hia̍p-chō͘, kàu-sè put-chí ún-kiān. Thiaⁿ kàu-hoē ê chéng-chí sī chi̍t ê sit-bêng ê chheng-liân-lâng. I tī San-tē-mn̂g tit-tio̍h tō-lí, sìn Chú āu chiū tńg-lâi ka-kī ê chng-siā, thong-koè i jia̍t-sim ê kò-jîn thoân-tō chiū sán-seng chit keng kàu-hoē. Chiā Sian-siⁿ an-pâi 2 tn̂g hō͘ goán thang kap in chū-chi̍p ho̍k-sāi Siōng-tè kap in kau-poê. Tē it tn̂g ê pài la̍k àm iok ū 150 miâ, tē 2 tn̂g ê Lé-pài-ji̍t chá-khí ū 200 miâ chū-chi̍p, Hoâi Bo̍k-su ū kā 9 ê seng-jîn si-sián. Chia̍h tiong-tàu liáu goán chiū ǹg keh-piah-chng ê Toā-siā kàu-hoē chhut-hoat. Lō͘-thêng iok ū 2 tiám cheng kú ê pō͘-kiâⁿ. Goán tī lō͘-tiong tú-tio̍h toā-hō͘, só͘-í ū ke-thiⁿ goán kiâⁿ soaⁿ-lō͘ ê khùn-lân. Hûn tuì soaⁿ-kok tiong chhèng khí lâi. Goán sī teh kiâⁿ tī hùn-téng teh sun-hûn, chiâⁿ-chò soaⁿ-tiong ê sin-jîn lah. uī-tio̍h toā-hō͘ ê chó͘-tòng, goán kàu-uī ê sî, lé-pài ê sî-kan í-keng koè liáu. Nā-sī sìn-tô͘ lóng chū-chi̍p teh tán goán. Goán tī chia iā ū 2 tn̂g ê chū-hoē, Toā-siā chng ū 136 hō͘ 800 ê chū-bîn. Tiúⁿ-ló-hoē ū 30 hō͘, 200 miâ. An-hioh-ji̍t-hoē ū 500 miâ. Thian-chú-kàu ū 30 miâ . Kî-û ê 70 lâng sī hui Ki-tok-tô͘. Thoân-tō-su Sòng Sìn-bûn Sian-siⁿ tī chia bo̍k-hoē, ū 3 ê tiúⁿ-ló, 4 ê chip-sū. Chia chiū-sī An-hioh-ji̍t-hoē ê tiong-sim-tē, An-hioh-ji̍t-hoē oá-khò in hong-hù ê kiù-chè bu̍t-phín teh khip-ín lâng ji̍p in ê kàu-hoē, iā put-chí kiáu-jiáu lán ê sìn-tô͘ ê sìn-gióng. Lán ê sian-siⁿ kap sìn-tô͘ put-chí ū kám-kak An-hioh-ji̍t-hoē ê ap-le̍k. Tuì tī San-tē ê lâng bu̍t-phín sī chin toā ê khip-ín-la̍t. Nā-sī lán ê sìn-tô͘ iáu-kú kian-siú sìn-gióng, chū-hoē muí pái lóng ū pah-goā lâng, thang kóng in ê kàu-hoē sī tī pò-thâu-hong tiong teh chiân-chìn. Thiaⁿ kóng Toā-siā lâng tuì kó͘-chá chiū chhut-miâ bú-ióng. In-uī in chiàm tī hiám-iàu ê tē-sè, āu-bīn khò koân-soaⁿ, chêng-bīn ū chhim-kheⁿ; peh-sìⁿ koh hiông-béng, taⁿ chiah ê lâng tuì hok-im chiâⁿ chò Siōng-tè só͘ thiàⁿ un-hô ê kiáⁿ-jî. Thiⁿ-pē ū pī-pān nn̄g ê lâng tī lán ê kàu-hoē, chiū-sī chi̍t uī kéng-oân kap chi̍t uī chng kàn-sū, uī-tio̍h án-ni An-hioh-ji̍t-hoē m̄-káⁿ ū kong-jiân ê ap-pek(thiaⁿ kóng í-chêng kàu-hoē siông-siông hō͘ lâng khian chio̍h-thâu, iā thiāu-á bat hō͘ lâng kù kàu beh tn̄g-khì.)
Cha̍p-chhit chá-khí goán ēng kî-tó lâi kap in lī-khui hiòng Soa-bô͘ kàu-hoē, chit toāⁿ lō͘ chiū-sī choè hiám-iàu ê lō͘. Sian-siⁿ phài 5,6 miâ sìn-tô͘ kā goán phāiⁿ hêng-lí. Goán lo̍h soaⁿ-khiⁿ,peh-chiūⁿ chi̍t lia̍p soaⁿ, kan-ta chit lia̍p soaⁿ tio̍h peh chi̍t tiám cheng kú, chêng-khuì chiap m̄-tio̍h āu-khuì, nā m̄-sī ū thêng-khùn kuí-nā-pái, bó hoat-tō͘ chi̍t khùn thang peh-khí-khì. nā-sī hiah ê hiaⁿ-tī phāiⁿ goán ê hêng-lí iáu-kú iû-ū moá-moá. Goán ná kiâⁿ nā kóng-oē kau-poê, chit toāⁿ ê lō͘ put-pí chêng-ji̍t ê lō͘, sè-tiâu koh bô chéng-tùn, lō͘ sī lia̍h chuí-lō͘, chin kiā chin pháiⁿ-kiâⁿ, chhin-chhiūⁿ án-ni goán kiâⁿ 3 tiám goā cheng chiū kàu pêⁿ-tē ê Soa-bô͘ chng, uī-tio̍h chi̍t toāⁿ lō͘, goá nn̄g ki chèng-kah o͘-chheⁿ, āu-lâi chiū lak khí-lâi. Tō-lō͘ chiah-nih pháiⁿ kiâⁿ, kham-khia̍t; ku̍t, kiā, nā-sī soaⁿ tiong ê hoe-chháu ū an-uì goán. Tī Soa-bô͘ kàu-hoē ū 45 hō͘, 140 miâ, tiúⁿ ló 3 miâ, chip-sū 6 miâ. Bô ū choan-jīm ê sian-siⁿ tī chia, sī keh-piah kàu-hoē ê Chhoà Sêng-bûn Sian-siⁿ lâi teh kiam. Chit keng kàu-hoē 8 nî chêng khai-siat--ê, chiū-sī tuì keh-piah-chng An-pho kàu-hoē ū chi̍t ê chheng-liân lâi chia hō͘ lâng chò ióng-chú , soà kám-hoà i ê ka-têng, thoân tō-lí tī pō͘-lo̍k-bîn ê tiong-kan, kàu-hoē chiū kiàn-siat, hiān-sî ū An-hioh-ji̍t-hoē teh kiáu-jiáu. Goán tī chia iā kap in chū-chi̍p kau-poê. Tī chia ū chi̍t keng san-tē kàu-hoē ê kok-bîn ha̍k-hāu,hāu-tiúⁿ sī Ko-chhiū kàu-hoē ê iûⁿ Eng-hoâi Tiúⁿ-ló, i tī chia put-chí ū pang-chān Hok-im ê khóng-khoah. Hō͘ in chhiáⁿ tiong-tàu liáu, goán chiū kiâⁿ kàu Ko-chhiū, tuì hia che chhia tńg-lâi, kiat-sok 3 ji̍t kú ê hóng-mn̄g.
Taⁿ tī chit pang ê hóng-mn̄g, tuì in ê kàu-hoē goán chhin-ba̍k só͘ khoàⁿ, só͘ kám-kak ê:
1. Tì-ì hù chū-hoē. Bô-lūn lé-pài ji̍t á-sī kî-thaⁿ ê chi̍p-hoē chhut-se̍k-sò͘ chin koân. Tī Te̍k-bûn lé-pài-ji̍t chá-khí tuì 4 tiám poàⁿ chiū ū chó-thian kî-tó hoē, ū 20 goā lâng chhut-se̍k. In sui-bóng koàn-sì kiâⁿ soaⁿ-lō͘, iáu-kú tī ó͘-àm mê hù chū-hoē m̄-sī iông-īⁿ ê sū.
2. Sìn-gióng hoa̍t-phoat. Tuì tī in ê chi̍p-hoē kap in só͘ teh piáu-hiān ê, í-ki̍p kap in teh tām-oā tiong, ē-thang khoàⁿ-chhut in ê sìn-gióng sī oa̍h phut-phut, jia̍t koh kiû tióng-chìn.
3. Un-khûn hōng-sū. kàu-hoē lāi-goā chheng-kiat koh cheng-kiat koh chéng-tùn, chiah ê thang kóng lóng sī sìn-tô͘ ê hōng-sū. In m̄-nā hōng-sū Chú iā gâu hōng-su lâng. Goán siū in ê khoán-thāi(bô-bî put-chì) hui-siông ê moá-ì kap kám-kek.
4. Kín-sīn thèng-tō. In him-bō͘ tō-lí, tuì in ê bīn-māu thang khoàⁿ-chhut in ū chi̍p-tiong choan cheng-sîn tī káng-tō ê lâng. Put-tàn án-ni iā teh chhau tō-lí.
5. Chū-ki̍p cheng-sîn. San-tē lâng ê keng-chè m̄-sī hù-jū. iáu-kú lóng ǹg chū-li̍p ê lō͘ teh kiâⁿ, ka-kī khí pài-tn̂g, ka-kī î-chhî kàu-hoē. Chiā Sian-siⁿ kā goá kóng, i muí goe̍h tit-tio̍h siā-lé, hiān-kim pō͘-hūn 350 nn.T. Chit ê í-goā sī si̍t-bu̍t, chiū-sī tuì sìn-tô͘ ê hōng-hiàn. Tī si̍t-bu̍t m̄-bat bô kàu. Goán ū khoàⁿ-kìⁿ ū lâng giâ chhâ, ū lâng the̍h chia̍h-mi̍h lâi hiàn tī kàu-hoē, tī keng-chè khùn-lân iā ū i hōng-hiàn ê lō͘.
Lán ê sian-ji̍p-chú siūⁿ san-tē lâng sī lo̍k-ngó͘ bîn-cho̍k. Goán tuì in só͘ chú ê chheⁿ-chhau, kap ū chéng-tùn ê pâng-keng kiaⁿ--tio̍h, kiám-chhái ū ê pêⁿ-tē lâng iáu toè in boē tio̍h.
San-tē ê kàu-hoē sī lán ê kàu-hoē ê chek-jīm. Lán tio̍h thè in kiû Siōng-tè ê un, iā èng chīn lán pang-chān in ê gī-bū.
