Sèng-tē hóng-mn̄g-kì (5)
1961.08 872 hō p.14-16
(Chiap 7 goe̍h hō tē 22 bīn)
Lâu Hoā-gī
5) Khek-se-má-nî.
Tuì sèng-tē ê kî-thāi toā, sit-bāng iā toā. In-uī sûn-lé-chiá só͘ ǹg-bāng ê, ài khoàⁿ tio̍h Chú tng-sî ê chêng-hêng. Nā-sī chiah ê lóng ké-thâu oāⁿ bīn lah. In-uī le̍k-sú í-keng kú, bô ū hó-hó ê pó-chûn koh bat siū koè 7 pái ê toā huí-hoāi, (àn-nāi ê lâng ê soat-bêng), kin-á-ji̍t só͘ ē thang khoàⁿ-tio̍h ê sī kiàn-tio̍k-bu̍t nā-tiāⁿ, chiū-sī tī chiah ê só͘-chāi Chú bat chò koè sím-mi̍h, chiū khí lé-pài-tn̂g lâi siàu-liām. Koh chiah ê lé-pài-tn̂g sī sio̍k chē-chē kàu-phài, ū ê sī chiàu thoân-soat bô ū chèng-khak ê sú-kù, koh beh ji̍p-khì ia̍h tio̍h la̍p chîⁿ, m̄-sī chin hó ê ìn-siōng. iáu-kú pó-chûn tng-sî ê biān-bo̍k ê, chí-ū kuí só͘-chāi nā-tiāⁿ. Kî-tiong Khek-se-má-nî sī hit tiong-kan ê chi̍t ê, si̍t-chāi chia chin pó-poè. àn-nāi ê lâng tuì Ka-ná-soaⁿ téng chhoā goán kàu Khek-se-má-nî hn̂g. Khek-se-má-nî hn̂g tī Ka-ná-soaⁿ kha tú-tú koè Khip-lûn-khe ê só͘-chāi, kap Suí-mn̂g saⁿ tuì. Tī Khek-se-má-nî hn̂g ū chi̍t keng chin suí ê lé-pài-tn̂g, sì-uî ēng chhiûⁿ uî khí-lâi. Goán la̍p chîⁿ ji̍p-khì lé-pài-tn̂g. Lāi-bīn ū chi̍t tè pe̍h ê chū-jiân-chio̍h iok ū chi̍t tn̄g sù-hong. Chiàu liû-thoân kóng Chú siū bē hit àm sī pha̍k[sic.] tī chit tè chio̍h pek-chhiat kî-tó, kiû hit ê phoe[sic.] lī-khui I. Lāi-bīn àm-àm, nā-sī ū siat-pī tiān-kng thang chiò, ē thang khoàⁿ chhut lé-pài-tn̂g lāi-bīn ê piah kap thô͘-kha chng-thāⁿ ê suí. Lé-pài-tn̂g tiâu-kang hō͘ i àm-àm, phah-sǹg ài hō͘ lâng siàu-liām hit-àm ê chōng-hóng khah pek-chin ê iōng-ì. Khiā tī hit tè chio̍h-thâu chêng liân-sióng hit tiuⁿ Hofmaⁿ (1824-1911) só oē Iâ-so͘ tī Khek-se-má-nî hn̂g chhut-miâ ê tô͘, (hit ê goân-tô͘ siu-chông tī Niú-iok Khe-hoāⁿ kàu-hoē, pit-chiá bat khoàⁿ koè kuí-nā pái), siàu-liām Chú tī hia toā ê khó͘-tò͘. Sèng-keng biô-siá kóng, Iâ-so͘ khó͘-thàng kàu ke̍k, kî-tó ná pek-chhiat. I ê koāⁿ sī chhin-chhiūⁿ toā tiám hoeh tih-lo̍h tē (Lō͘-ka 22:44-45). "Pē-ah! Lí nā khéng tio̍h chiong chit ê poe lī-khui goá, to̍k-to̍k m̄-sī chiàu goá ê ì-sù, sī chiàu lí ê ì-sù tio̍h chiâⁿ." Hit ê siaⁿ-im ná chhin-chhiūⁿ tuì tī hia teh hoat-chhut. Goán ū bān-kám kóng bē chhut ê kám-sióng, m̄-kam lī-khui chia, chí-ū khiā tiām-tiām lâi siòng hit tè chio̍h.
Hō͘ àn-nāi ê lâng thê-chhéⁿ chhut chit ê só͘-chāi lâi kàu lé-pài-tn̂g piⁿ ê tiâⁿ, tī hia iok ū 15 châng ê ka-ná-chhiū, sui-jiân m̄-sī chin koân, nā-sī chhiū-thâu kap chhiū-sin chin toā, iā it-kiàn ē chai-iáⁿ í-keng chin kó͘ lah, àn-nāi ê lâng kóng chiah ê chhiū í-keng ū 3,000 nî í-siōng. Hiān-sî ēng thit-ki[sic.] chò chhiûⁿ khí-lâi pó-hō͘, in-uī kiaⁿ-liáu sûn-lé-chiá ài ji̍p-khì bán hiah ê hio̍h chò kì-liām, soà sún-siong chiah ê ū le̍k-sú sèng ê chhiū-ba̍k. Sui-jiân chiah-nih lāu ê chhiū, thiaⁿ kóng kî-tiong iáu ū 8 châng teh kiat-si̍t ka-ná. Tī chia goán chhin-ba̍k khoàⁿ tio̍h Chú tong-sî ê kéng-sek, chin siàu-liām. àn-nāi ê lâng te̍k-pia̍t ū pò goán khoàⁿ chi̍t châng ka-ná-chhiū, tú-tú tī lé-pài-tn̂g ê thâu-chêng piⁿ-á, kóng, chiū-sī tī chit ê chhiū-kha hit àm hit 3 ê ha̍k-seng tī hia khùn. Tuì chit châng chhiū kàu lé-pài-tn̂g lāi ê chio̍h, Sèng-keng kóng iok-lio̍k ū hiat chio̍h-thâu ê hn̄g (Lō͘-ka 24:41). Goá ēng ba̍k-chiu lâi chhek-liōng, tú-tú chiàu Sèng-keng só͘ kì ê kū-lī. Só͘ khoàⁿ chiah ê ka-ná-chhiū hō͘ goán thang phīⁿ-chhut 2,000 nî chêng tng-sî ê bī, só͘-í goán ê sim ū moá-chiok, tī chia kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khì m̄ ài lī-khui.
àn-nāi ê lâng chhoā goán khì tuì-bīn ê ke-lō͘ hit-pêng khoàⁿ 2 hāng:
1) Chiū-sī lo̍h chiâⁿ-cha̍p chàn ê gîm-á kàu chi̍t keng lé-pài-tn̂g, koh tuì lé-pài-tn̂g ê mn̂g ti̍t-ti̍t lo̍h iok ū 30 chàn ê gîm-á-kha, tī hia ū 2 ê toâⁿ. Chiū-sī thoân-soat kóng Iâ-so͘ ê pē-bú Iok-sek, Má-lī-a bâi-chòng ê só͘-chāi. Ū kò͘ lé-pài-tn̂g ê lâng tī hia teh bē la̍h-chek, hō͘ lâng thang tiám lâi khoàⁿ hit ê lāi-té ê chêng-hêng. Goá teh siūⁿ chit ê liû-thoân nā-sī sū-si̍t, kin-á-ji̍t Thian-chú-kàu só͘ teh sìn Mā-lī-a[sic.] bô sí chiūⁿ-thiⁿ ê kàu-lí, beh án-choáⁿ kái-sek?
2) àn-nāi ê lâng chhoā goán khì khoàⁿ kó͘-chá ká-iû ê kang-tiûⁿ. Chit ê só͘-chāi tú-tú tī chi̍t keng lé-pài-tn̂g ê keh-piah. Khek-se-má-nî ê ì-sù sī "iû-chhia," chiū-sī teh ká ka-ná-iû ê só͘-chāi. iáu ē-thang khoàⁿ-kìⁿ hiah ê goân-sí-tek ê ká-iû ê siat-pī. In-uī ū pó-chûn hó-sè thang hō͘ hóng-mn̄g ê lâng khoàⁿ. Iû sī tuì téng-bīn chàn lâu-lo̍h ē-kha chàn ê khì-kū, hiah ê iû teh lâu ê kau lóng ē thang khoàⁿ chin chheng-chhó.
Chóng kóng, Khek-se-má-nî hn̂g hō͘ goán î-î[sic.] put-sià, ū kàu-gia̍h ê khip-ín-le̍k. Nā-sī sî í-keng bô chá, koh goán ê kè-oē beh koh khì Pek-lī-hêng, só͘-í ko͘-put-chiong lī-khui chia ǹg Pek-lī-hêng khì.
Tuì Pek-lī-hêng tńg-lâi ê sî í-keng ji̍t lo̍h-soaⁿ, ke-lō͘ ê tiān-teng í-keng to̍h, àm-tǹg ê sî-kan iā koè chin kú lah. Goá kap Chiong-hui Bo̍k-su chia̍h àm-tǹg āu teh tām-lūn[sic.] ê tiong-kan, koh thê-khí Khek-se-má-nî hn̂g. In-uī goán ē-po͘ khì liáu, ìn-siōng ke̍k chhim, ia̍h kám-kak tiàm tī hia sî-kan koè té, goán ê sim-sîn bô tit-tio̍h cha̍p hun ê boán-chiok-kám. Tú-tú chhin-chhiūⁿ âng-eⁿ-á suh lāu-bú ê leng liáu-āu, iáu-kú him-bō͘ ài koh suh ê sim-kéng. Goán chiū koat-tēng beh koh chi̍t pái khì Khek-se-má-nî hn̂g. Goán the̍h Iâ-lō͘-sat-léng ê chhī-ke-tô͘ kap oá-khò ē-po͘ só͘ keng-koè ê lō͘-thêng ê ìn-siōng, chiū tuì Y. M. C. A. chhut-hoat. Goán ê koat-tēng ia̍h ū ki-hoē thang hō͘ goán khoàⁿ tio̍h àm-sî ê Iâ-lō͘-sat-léng ke-chhī. Ke-nih ê tiàm-thâu tiān-teng hiám-liāng, koh ia̍h ū chhái-sek ê gê-hông-teng ê chong-pī, bô su tī pa̍t ê toā to͘-chhī. Put-kò ū chi̍t hāng ê kám-kak chiū-sī ke-ni̍h óng-lâi ê lâng chin chió. Thiaⁿ kóng sī in-uī kīn kok-kéng koh sī hui-siông-sî, peh-sìⁿ àm-sî khah m̄-ài chhut-lâi. Goán khoàⁿ-tio̍h tī ke-lō͘ siōng kap kok kak-thâu ū bú-chong ê kéng-chhat kap peng-teng kok 2 miâ chò chi̍t-tuī chi̍t-tuī teh kéng-pī, koh ia̍h ū sûn-lô ê peng-teng. Goán ē-thang suh-tio̍h hit ê kín-tiuⁿ ê khong-khì. Goán khoàⁿ liáu sim kám-kak tám-tám, nā-sī goán nn̄g lâng saⁿ phēng táⁿ, chiū hó-táⁿ sūn ke-lō͘ hiòng chhī-goā ê lō͘ chhut-khì, lī-khui chhī-ke ke-lō͘ ke chin àm, chí-ū kuí-pha-á lō͘-teng, kai-chài ū goe̍h chhut-hiān, hit ê bî-bî ê goe̍h-kng hō͘ goán kha-pō͘ an-tēng, chiu-uî chi̍t phiàn sī o͘-o͘ ê kéng-siōng, tī goe̍h-kng hā it-chhè lóng bū-bū bô sáⁿ bêng. Lō͘-tiong chí-ū goán nn̄g lâng ǹg Khek-se-má-nî hn̂g teh kiâⁿ. Goá siūⁿ tio̍h Chú siū bē hit-àm, iā sī chhin-chhiūⁿ chit khoán ê thiⁿ-siōng, goá ê sim koh khah kî-thāi ē thang tī chit hō chōng-hóng lâi siàu-liām Chú tī hit àm só͘ tú-tio̍h ê it-chhè khah pek-chin. Goán ê sim ū heng-hùn, kha-pō͘ ná kín, tiām-tiām bô kóng-oē, ti̍t-ti̍t ǹg Khek-sa-má-nî[sic.] hn̂g, choè-āu goán ū chhoē tio̍h Khek-se-má-nî hn̂g ê goā-bīn ê thih-mn̂g, khó-sioh! thih-mn̂g í-keng koaiⁿ liáu. Goán in-uī bē thang ji̍p hn̂g-lāi ū chin toā ê sit-bāng, koh goán iā bô ióng-kám lâi kiò khui-mn̂g, chí-ū tuì thih-mn̂g phāng khoàⁿ ji̍p-khì, nā-sī chi̍t phiàn lóng o͘-o͘ khoàⁿ bē bêng. Goán ēng chin toā ióng-kám bong kàu chia, choan-choan uī-tio̍h ài lâi be̍k-sióng Chú tī sè-kan choè-āu hit-àm ê sū-chêng, só͘-í sit-bāng chin toā, ko͘-put-chiong goán lī-khui hia kàu tuì-bīn khah koân ê só͘-chāi. Goán ê ba̍k-chiu í-keng koàn-sì khoàⁿ àm. Tī goe̍h ê bî-kng ē, Khek-se-má-nî hn̂g ê choân-kéng phû tī goán ê kha-ē. Goán chù-sī hn̂g-lāi ê ka-ná-chhiū-nâ. Tī goá ê náu-lāi hit-àm só͘ hoat-seng ê sū-kiāⁿ chi̍t hāng chi̍t hāng phû chhut-lâi. Siū-bē hit-àm Chú siat sèng-chhan liáu-āu sî í-keng poàⁿ-mê lah, I chhoā ha̍k-seng keng-koè khùn tiām-chēng ê ke-lō͘, chhut siâⁿ-mn̂g-kháu ta̍h koè Khip-lûn-khe ji̍p kàu chia, I ê sim chin tāng, chhuì kóng boē chhut ê khó͘-thàng, kiò ha̍k-seng tī hia kéng-séng kî-tó. Put-ti put-kak sim-lāi sè-sè siaⁿ chhiùⁿ chhut hit siú si.
Siūⁿ goá ê Chú siū lia̍h hit-mî, sim siong-pi.
Ū toā iu-būn ai-siong beh sí, sim siong-pi.
Lâu hoeh-koāⁿ tī Khek-se-má-nî,
Saⁿ pái kî-tó kiû bián chit sî,
uī-tio̍h goá choē siū khó͘ kàu che, sim siong-pi.
Koh siūⁿ tio̍h hit-kûn bē thang oá-khò-tit ê ha̍k-seng teh khùn tāng-bîn, Chú tuì in kóng, "Siáⁿ-sū khùn? Khí lâi kî-tó, bián-tit ji̍p bê-he̍k" (Lō͘-ka 22:47). Hiah ê put tiòng-iōng ê ha̍k-seng goá kiám bô chāi lāi mah? Goá kiám ia̍h bô tham-lâm tī sè-sio̍k ê tiⁿ-bîn mah? Chú-ah! tuì put-khí Lí!...
Koh siūⁿ-tio̍h o͘-àm ê hn̂g-lāi hut-jiân-kan ū chē-chē lâng kia̍h hoé-pé, bú-khì chhut-hiān soan-jióng lâi uî-khùn, kî-tiong chi̍t lâng cháu chìn-chêng lâi chim Chú Iâ-so͘. Chèng-lâng chiū kūn-oá lâi pa̍k I....... Chú chek-pī Pí-tek, siu to ji̍p siù, i-tī chè-si-thâu lô͘-po̍k ê hī-á Chú uī-tio̍h ha̍k-seng kiû-chêng chún in pêng-an khì, thài-jiân chū-jio̍k, bô kiaⁿ-hiâⁿ, bô tio̍h-kip. Ke̍k tìn-chēng lâi niá-siū I só͘ tio̍h siū ê khó͘-poe Chú ah hit ê chim Lí ê, kiám m̄-sī ia̍h sī Lí só͘ thiàⁿ ê mah? I ēng hit hō kan-chà, choè pi-loat ê hong-hoat lâi bē Lí hō͘ tuì-te̍k. Sim kám-kak hùn-khài. Chóng-sī koh siūⁿ tò-tńg, hit ê chim-chhuì bē Lí ê, kiám chí-ū Iû-tāi chi̍t lâng? Goá kiám m̄-sī Iû-tāi ê luī mah? Chú ah sià-bián!...... Chú tī seⁿ-sí ê koan-thâu, iáu-kú khiā tī tuì-te̍k ê bīn-chêng lâi pó-hō͘ ha̍k-seng. I chin-chiàⁿ thiàⁿ tī sè-kan sio̍k I ê lâng, kàu boé ia̍h thiàⁿ in (Iok-hān 14:1). Chhin-chhiūⁿ ke-bú thí-si̍t pó-hō͘ i ê ke-kiáⁿ. Chú ah, kám-siā Lí, Lí kin-á-ji̍t iáu sī thiàⁿ goán kàu án-ni........
Bô choē ê Chú siū-pa̍k, tuì-te̍k chiū khan I ji̍p-siâⁿ khì sím-phoàⁿ. I siū ap-pek tú-tio̍h kan-khó͘ iáu-kú bô khui-chhuì, i chhin-chhiūⁿ iûⁿ-á khan-kàu siū-thâi ê tē, koh chhin-chhiūⁿ iûⁿ tī chián-mn̂g ê lâng ê bīn-chêng bô chhut-siaⁿ, ia̍h án-ni bô khui-chhuì (Í-sài-a 53:7).......
((Tô͘-soat:) Khek-se-má-nî hn̂g ê lé-pài-tn̂g)
Moá-sim ê kám-siā lâi siàu-liām Chú. Goán tī hia iok ū chiâⁿ tiám cheng kú. Goán sui-jiân bô ū kóng-khí jī-pí só͘ kám-siū ê ìn-siōng, iáu-kú ū kóng bē chhut-lâi chhim-khek ê kám-tōng. Beh tńg-lâi ê lō͘, goán iáu-kú ná chhin-chhiūⁿ tī īⁿ-siōng-tiong, goán hō͘ Khek-se-má-nî hn̂g tô-chhuì[sic.] lah! Goán ū kiâⁿ chhò-lō͘, koh bô lâng thang mn̄g, kàu tńg-lâi Y. M. C. A. ê sî í-keng kīn poàⁿ-mê. Hit àm lo̍h bîn-chhn̂g, sui-bóng chin ià-siān, iáu-kú bē thang lo̍h-bîn. Ba̍k-chiu nā kheh, Khek-se-má-nî hn̂g hit àm ê kéng-siōng lóng koh phû-khí-lâi. iā tiⁿ, iā khó͘, iā sng, iā loa̍h ê kám-chêng teh phah goá ê sim.
